Reykjavík - 13.08.1910, Blaðsíða 2

134
REYKJAVIK
| Utsalal
Stór Útsala
byrjar 16 ágúst
í VERZL. DAG-SBRXJN.
Hreinskilinn YÍnsaii,
„Hkr.“ eftir „Blaine Journal“.
Þegar „Jimmie" Durkin, talsmaður
persónulegs frelsis og umsækjandi
Dejnókrata-flokksins um ríkisstjóra-
embættið í Washington árið 1908,
leyfði sjera Charles D. Braden, frúboða,
að prýða gluggana í vínsöluhúsi sínu
í miðparti verzlunarhlutans af Spokane-
borg með „hræðilegum dæmum' um
vinverzlunina, — þá var álitið, að
hámarki hefði verið náð.
En nú hefir R. P. Love, eigandi
Eagle vinsöluhússins í Sumas, Wash.,
auglýst, að hann myndi binda skjótan
enda á leit Diogenes, væri hann uppi
með oss nú á tímum.
Herra Love gerir svolátandi yfir-
lýsingu :
„Vinir og nábúar! Jeg er þakklátur
fyrir liðin viðskifti, og þar eð jeg hefi
fyllt búð mína með hinum beztu teg-
undum ýmsra vínfanga, þá leyfi jeg
mjer að tilkynna yður, að jeg ætla
mjer að halda áfram að skapa drykkju-
rúta, betlara, þurfamenn, svo að hinn
iðjusami og heiðarlégi hluti borgar-
anna skuli þurfa að annast þá.
Víntegundir mínar skulu æsa til
óspekta, rána og blóðsúthellinga. Þær
skulu rýra þægindi yðar, auka útgjöld
yðar og stytta æfi yðar. Jeg skal
einlæglega mæla með þeim, sem á-
reiðanlegum til þess að margfalda
dauðleg slysa-tilfelli og ólæknanlega
sjúkdóma.
Þær munu vissulega svifta suma lífi,
aðra rænu, marga mannorði og alla
friði. Þær munu gera feður að fjend-
um, konur að ekkjum og börn að
munaðarleysingjum, og alla fátæka.
Jeg skal innræta hjá sonum yðar ó-
tryggð, svall, fáfræði, saurlífi og alla
aðra lesti. Jeg skal koma spillingu
inn hjá prestum kirknanna, hindra sann-
ieikann, saurga kirkjuna og valda eins
miklum likamlegum og andlegum dauða
eins og jeg get. Með þessu móti get
jeg þóknazt alþýðunni, þó jeg kunni
með því að glata minni ódauðlegu sál.
En jeg hefi fjölskyldu fram að íæra.
Verzlunin borgar sig og alþýðan hlynnir
að henni.
Jeg hefi borgað verzlunarleyfi, og
atvinnuvegurinn er löghelgaður. Ef
jeg sel ekki áfengi, þá gjöra aðrir það.
Jeg veit, að biblían segir: Þú skalt
ekki mann deyða, og að ofdrykkju-
menn skuli ekki innganga í himnaríki,
og jeg býst ekki við, að sá, sem skapar
ofdrykkjumanninn, sæti vægari dómi.
En jeg met það meira, að hafa þægi-
iega lífsatvinnu, og jeg hefi ákvarðað
að græða á siðspillingu og eyðileggingu
meðbi æðra minna. Jeg ætla þess vegna,
að reka verzlun mina af kappi, og gera
mitt ítrastá til þess, að draga úr auð-
æfum þjóðarinnar, og stofna ríkinu í
hættu, því að verzlun mín vex og
dafnar í rjettum hlutföllum við inun-
aðarlíf yðar og fáfræði. Jeg skal af
ítrasta megni sporna við siðgæði og
skilningslegri þroskun. Ef þjer efizt
um hæfileika mína til að gera þetta,
þá vísa jeg yður til sannindamerkis til
lánsstofnananna og fátækrahælanna,
lögregludómstólanna og sjúkrahúsanna,
fangelsanna og hengingargáiganna. Á
þessum stöðum finnið þjer marga af
mínum beztu viðskiftamönnum, Þegar
þjer sjáið þá þar, munuð þjer
sannfærast um sannleik orða minna.
Leyfið mjer að síðustu að tilkynna
yður, að þjer eruð heimskingjar, og
að jeg er:
Hreinskilinn vínsaliu.
Smásögur af fflark Twain.
í 21. tölubl. „Bvíkur“ þ. á. er skjrt frá
láti ameríska kýmniskáldsins heimsfræga, er
kallaði sig Mark Twain, en hjet Samuel
Langhorne Clemens. Þess er þar og getið,
að hann hafi um tíma verið ferjumaður, eða
eins konar hafnsögumaður, á ferjum þeim,
sem fluttu fólk fram og aftur um Mississippi-
fljótið. Þaðan hafði hann höfundarnafn sitt.
A ferjum þessum hafði einn maður það starf
á hendi, að mæla jafnt og þjett dýpt vatns-
ins, og notaði hann tiJ þess áhald, sem flestir
sjómenn kannast við, snæri, með sökku á
neðri enda, og hnútum eða öðrum merkjum
með eins faðms millibili. Maður þessi kall-
aði sí og æ til hafnsögumannsins, hversu
mörg merki væru í kafi: »Mark three«....
nMark twain« o. s. frv., og þýðir því nafnið
Mark Twain í raun rjettri: „Tvö merki í
kafi“ eða með öðrum orðum: „Tveggja
faðma dýpi“.
Það var einkum fyndnin, sem gerði Mark
Twain heimsfrægan. Sögur hans eru hver
annari fyndnari; en þótt meira kvæði að
fyndni hans í riti heldur en í ræðu, gat
hann þó oft verið stórfyndinn í viðræðum,
og er til mesti fjöldi af sögum um orðheppni
lians. Hjer er ofurlítið sýnishorn af slíkum
BÖgum, og eru sumar þeirra teknar eftir
„Heimskringlu“ :
Einu sinni sem oftar var Mark Twain á
ferðalagi, allfjarri heimili sínu. Þá gaus sú
saga upp í New York, að hann væri látinn,
hefði látizt í þessari ferð, og sum blöðin
fluttu andlátsfregn hans. Einn blaðamaður
var þó svo varfærinn, að síma til heimilis
Mark Twains, og spyrjast fyrir um það, hvort
lát hans hefði frjetzt þangað. Mark Twain
var þá kominn heim, og svaraði samstundis
með svohljóðandi símskeyti:
„Andlátsfregn mín er mjög orðum aukin.
Mark Twain“.
í fjölmennum samkvæmum var Mark Twain
oft fálátur, og tók lítinn þátt í samræðum
manna, en tók þá auðvitað þeim mun betur
eftir þvi, sem fram fór. Einu sinni brá hann
þó frá þessari venju sinni, og hreytti inn í
samræðurnar smá-athugasemdum, sem allir
hlógu svo dátt að, að þeim vöknaði um
augu. Meðal gestanna var málaflutnings-
maður einn, Evarts að nafni, er hafði fengið
orð fyrir að „rýja“ skjólstæðinga sína meira
en góðu hófi gegndi. Hann vildi líka reyna
að vera fyndinn, og stóð þvi upp, bað sjer
hljóðs, og mælti hlæjandi og með báðar
hendurnar í vösunum ;
„Finnst yður ekki, háttvirta samkoma, að
það sje regluleg nýung, að sjá kýmniskáld,
sem annars eru vön að nota eingöngu penn-
ann, koma í fjölmennu samkvæmi með hverja
fyndnina annsri betri?“
Allir skellihlógu auðvitað að þessum
gamanyrðum, en Mark Twain beið þolin-
móður þar til hláturinn þagnaði, en þá
laumaði hann út úr sjer ofboð seint og
hátiðlega :
„Og finnst yður ekki, háttvirta samkoma,
að það sje ekki síður nýtt en gleðilegt, að
sjá málaflutningsmann með hendurnar í
sinum eigin vösum ?«
Einu sinni fór Mark Twain í kirkju, til
þess að hlusta á ræðu, sem frægur biskup
einn hjelt. Að lokinni messugerð, bauð
hann biskupnum heim til sin, og kvaðst mjög
hrifinn af ræðu hans.
„Já, það gladdi mig mikið, að hlusta á
ræðu yðar“, mælti hann, þegar þeir voru
seztir, „og sjerstaklega var það minnið, þetta
stál-minni, sem jeg varð hrifinn af, því að
livert einasta orð, sem þjer sögðuð, stendur
stafrjett í bók einni, sem jeg á“.
Biskupinn mótmælti kröftuglega þessum
áburði, og kvaðst hafa samið ræðuna sjálfur
að öllu leyti.
Að lokum tók Mark Twain gríðar-stóra
bók úr bókaskápnum sínum, og segir:
„Ja, jeg sný nú ekki aftur með það samt,
að hvert einasta orð, sem þjer sögðuð,
stendur fullum stöfum í þessari bók“.
Bókin, sem hann hjelt á, var orðabók.
•
Við blaðamenn þá, sem fóru til móts við
Mark Twain, þegar hann í október 1900
kom heim, eftir níu ára burtuveru, mælti
hann:
„Sumir Ijúga, þegar þeir segja satt. Jeg
segi sannleikann ljúgandi“.
í samsæti einu, ekki alls fyrir löngu,
kvartaði Mark Twain yfir því, að setning
ein, sem eftir honum væri höfð, væri rang-
hermd. „Jeg sagði aldrei : Þegar jeg er
í efa, segi jeg sannleikann. Jeg sagði:
Þegar þú ert í efa, þá segðu sannleikann.
Þegar jeg aftur á móti er í efa, þá viðhef
jeg meiri skarpskyggni“.
Einu sinni þegar Mark Twain var i
Washington, sagði hann við Cannon, forseta
neðri málstofunnar:
„Jeg vildi gjarnan kynnast yður betur,
og þætti þess vegna vænt um, ef þjer vilduð
borða með mjer litlaskattinn á morgun“.
„Jeg borða aldrei litlaskatt11, svaraði
Cannon.
„Jeg ekki heldur“, mælti Mark Twain.
„Við látum þá George Harvey jeta matinn,
en tölum og reykjum sjálfir á meðan“.
Mark Twain mætti einu sinni kunningja-
konu sinni einni á götunni, og hjelt hann
þá á vindlakassa undir hendinni.
„Mjer þykir leitt að sjá það, að þú skulir
enn á ný vera farinn að reykja“, mælti
konan.
„Nú skjátlast þjer hrapallega, góða min“,
svaraði Mark Twain. „Jeg er bara að flytja
mig“.
Og til sannindamerkis opnaði hann vindla-
kassann, og sýndi henni hvað í honum var,
en það voru einir sokkar, reykjarpípa og
tveir pappírs-flibbar.
Þjófar höfðu einu sinni brotizt inn til
Mark Twain, og stolið frá honum silfur-
borðbúnaði o. fl. Þá festi hann upp svo-
hljóðandi auglýsingu í anddyri hússins :
y>Til nœsla þjófs. — „Nú og upp frá þessu
er einungis til forsilfraður borðbúnaður í
húsi þessu. Þú getur fundið hann í skápn-
um i borðstofunni, i horninu, við hliðina á
körfunni, sem ketlingarnir eru í. Ef þú
þarft að nota körfuna, þá gerir þú svo vel,
að láta ketlingana inn í skápinn. Gerðu
engan hávaða, svo að íbúar hússins verði
ekki fyrir ónæði. Þú finnur skóhlífar í and-
dyrinu, hjá áhaldi því, sem regnhlífarnar
eru geymdar í, „Chiffioner“ held jeg það sje
kallað, eða eitthvað því um líkt.
Yðar einlægur
S. L. Clemens“.
Ilvað er að frjetta?
Skemma brann nýlega á Þrándar-
stöðum í Kjós, og brunnu þar inni 5 reið-
týgi, reiðingar og ýms fleiri búsáhöld bónd-
ans þar.
Slysfarir. Sunnudaginn 7. þ. m.
drukknuðu 2 menn í Miðá í Dalasýslu, Ey-
ólfurBöðvarsson og ólafur Stefánsson, kaupa-
menD hjá Birni sýslumanni á Sauðafelli.
þeir höfðu verið að lauga sig í ánni, ásamt
fleirum, en síðan tekið upp á því, af rælni,
að ríða á sund yfir hyl í ánni. Hafði þá
annar maðurtnn losnað við hestinn, en hinn
ætlað að reyna að bjarga honum, og það
orðið til þess að báðir drukknuðu.
Látinn er nýlega austur í Hvolhrepp
1 Rangárvallasýslu Jóhannes Bcrgsteinsson,
er lengi bjó í Gerði i Hvolhrepp, faðir Sig-
urðar bónda á Gljúfri í Ölfusi, Bergsteins
múrara hjer í bænum og þeirra systkina.
Jóhannes sál. var dugnaðarmaður, forn í
skapi og hagur vel, og var hann um lang-
an aldur eiuhver helzti aska- og spóna-
smiðurinn þar eystra. En þau áhöld eru
nú að hverfii úr sögunni, eins og flest ann-
að, sem íslenzkt er. Jóhannes sál. var orð-
inn háaldraður maður.
SJAlfsmorð. Sagt er, að öldruð
stúlka, Elín Þorbergsdóttir frá Djúpadal,
niðursetningur á Móeiðarhvoli i ftangavalla-
sýslu, hafi hengt sig nýlega. Sagt, að hún
hafi verið látin sofa úti i hesthúsi, og hafi
hún rifið svuntuna sína í lengjur, og hengt
sig i þeim. Hún hafði um langan tíma
verið hálf-geggjuð.
,,Gjallarhorn“ er vaknað aftur eftir
nærri fimm ára svefn, og virðist all hresst
og fjörugt eftir svefninn. Kitstjórinn sami
og áður, Jón Stefánsson verzlunarmaður.
„NorOrl“. Einhverjar misfellur hafa
verið á útsending „Norðra“ nú á síðkastið.
Hann hafði ekki sjezt hjer síðastl. tvo mán-
uði, og töldu flestir hann sálaðann, og sum
blöðin hjer voru jafnvel búin að flytja and-
látsfregn hans. En með „Vestra“ í gær-
kvöld komu stórir bögglar af honum, og
sýna þeir, að lítið eða ekkert hlje hefir orðið
á útkomu hans.
Hestur sló barn i Hafnarfirði nú
í vikunni og meiddi það svo mjög á höfði,
að lengi var tvÍBýnt um líf þess. Það er
þó nú talin von um, að það lifni við aftur-
Utlent ^mælki.
Skógareldar afarmiklir hafa geisað í
Norður-Ameríku í síðastl. mánuði, og eytt
öllu, sem fyrir varð. Einungis í Kanada er
skaðinn ætlaður um 20 miljónir króna.
Voða-illwiðri gekk yfir Þýzkaland 25.
f. m., einkum i Rínarfylkjunum, Saxlandi og
Suður-Þýzkalandi. Sagt, að uppskeran hafi
víða ónýtzt með öllu.
Gufuskip sökk rjett fyrir mánaðamótin
við strendur Kóreu. 246 farþegar voru á
skipinu, en að eins 40 varð bjargað.
Kolera hefir gengið i sumar í Rjeturs—
borg og víðar á Rússlandi, og var ekkert í
rjenun, er síðast frjettist. Síðustu dagana í
Júli dóu úr henni 15—20 manns á dag í
Pjetursborg.
Nýtt ritsíma-áhald. Danskur hug-
vitsmaður, Knudsen að nafni, búsettur í
Jjundúnum, sýndi nýskeð blaðamönnum og
mönnum er vit höfðu á, nýtt ritsima-áhald,
sem á að hafa þann kost fram yfir gömlu á-
höldin, að með þvi á að mega senda jafn-
langt símskeyti á ’/* skemmri tíma.
Ósýnileg net. Sænskur maður, Thor
Scheut doktor i heimspeki, kvað nýskeð
hafa lokið við uppgötvun, sem á að geta
orðið mikilvæg fyrir fiskiveiðar allar. Hon-
um á sem sje að hafa lánazt, að búa til lit,
sem gerir net alveg ósýnileg í vatninu. Litur-
inn á að vera mjög endingargóður. Hann
hefir fengið einkaleyfi í flestum löndum fyrir
uppgötvun þessari.