Verkamaðurinn - 11.12.1953, Blaðsíða 1

VERKflmflÐURinn
XXXVI. árg. Akureyri, föstudaginn 11. desember 1953 47. tbl.
Hernámsllokkarnir þrír samfylkja lil að
úliloka sósíalista úr
nelndum
Þjóðvarnarflokkurinn hafnar kosningasamvinnu
sem tryggt hefði hernámsandstæðingum
mikilvæga aðstöðu
mag., með 9 atkv., 2 seðlar auðir.
Fimmti maður hernámsflokkanna
Allsögulegar kosningar fóru |
fram í sameinuðu Alþingí í fyrra-
dag. Hafði þingflokkur Alþýðu-
flokksins gert samfylkingu við
íhald og Framsókn í því skyni að
útiloka fulltrúa sósíalista úr öllum
þeim nefndum sem kjósa átti til,
en tryggja Alþýðuflokknum sæti
sem hann á ekki samkvæmt þing-
fylgi sínu.
Sósíalistaflokkurinn og Þjóð-
vamarflokkurinn hefðu’til samans
getað komið manni í allar fimm
manna nefndirnar. Bauð Sósíal-
istaflokkurinn að kjósa Þjóðvam-
arflokksmann í útvarpsráð og
menntamálaráð gegn stuðningi
hans við hinar nefndirnar. Þessu
boði hafnaði miðstjóm Þjóðvarn-
arflokksins, en vegna uppstillingar
sósíalista virtust böndin ekki
halda, og voru fulltrúar af lista
sósíalista kosnir í menntamálaráð
og útvarpsráð.
100 ára saga Akureyrar
Bæjarstjóm samþykkti á fundi
sínum sl. þriðjudag, að kjósa 4
manna nefnd til að vinna að undir-
búningi og sjá um ritun 100 ára
sögu Akureyrar. A þessu verki að
vera lokið það snemma, að sagan
geti komið út á 100 ára afmæli
bæjarins árið 1962.
Einnig var samþykkt að fela
nefndinni að sjá um að safna
myndum af mönnum, mannvirkj-
um og atburðum úr sögu bæjarins.
í nefndina vom kjömir:
Brynleifur Tobiasson,
Þorsteinn M. Jónsson,
Askell Snorrason og
Steindór Steindórsson.
í ræðu sem Bevan, foringi vinstri
arms brezka Verkamannaflokksins,
hélt nýlega, sagði hann m. a.:
„Bandaríkin verða að snúa baki
við Sjang Kaisék og viðurkenna
byltingarstjómina í Kína,“ sagði
Bevan. „Það má ekki seinna vera
að brezka þjóðin leysi frá skjóð-
unni við Bandaríkjamenn um þessi
mál. Eg segi þetta ekki af því að
eg sé andbandarískur. Eg er það
ekki frekar en andrússneskur.
En það er staBreynd að Bret-
Eftir uppstillingu Alþýðuflokks-
ins að dæma virðist Stefáns Jó-
hanns-klíkan nú búin að ná meiri-
hluta í þingflokknum með því að
innbyrða Eggert Þorsteinsson, og
munu formaður og ritari Alþýðu-
flokksins hafa skilað auðu við allar
kosnin^arnar í gær!
Menntamálaráð. Af lista her-
námsflokkanna þriggja með 40 at-
kv.: Valtýr Setfánsson, Pálmi
Hannesson, Vilhjálmur Þ. Gísla-
son, Haukur Snorrason. Af lista
sósíalista: Einar K. Laxness, stud.
Fjórir þingmenn Sósíalista-
flokksins, Karl Guðjónsson, Lúð-
vík Jósepsson, Gunnar Jóhannsson
og Einar Olgeirsson, flytja á Al-
þingi svohljóðandi fmmvarp:
1. gr. Ríkisstjómin skal leita
eftir samningum við íslenzkar
skipasmíðastöðvar um byggingu
tveggja togara af fullkomnustu
gerð. Jafnframt skal ríkisstjórnin
kaupa erlendis frá 8 fullkomna
lartd hefur ekki haft nóéu mikil
áhrif á utanríkisstefnu Banda-
ríkjanna, oé ef við svo búið er
látið sitja, mun okkur bera í átt-
ina til þriðju heimsstyrjaldar-
innar. Sumir heimshlutar £ætu
lifað hana af en alls ekki Bret-
land, sem yrði í fremstu víé-
líttu."
Bevan lauk ræðu sinni með um-
mælum um að andstaðan gegn
firðarfundi komi Bandaríkjunum
en ekki Sovétríkjunum og bætti
var Guðmundur Hagalín, sem Al-
þýðuflokkurinn ætlaði að troða
þar inn í stað Barða Guðmunds-
sonar.
Útvarpsráð. Af lista hernáms-
flokkanna: Magnús Jónsson, fyrrv.
form. fjárhagsráðs, Þórarinn Þór-
arinsson, Sigurður Bjamason,
Rannveig Þorsteinsdóttir og af
lista sósíalista Björn Th. Bjöms-
son. — Sá sem féll af hernámslist-
anum var Stefán Pétursson; fyrrv.
ritstj. Alþýðublaðsins.
Frá Verkamannafélaginu.
Verkamannafélag Akureyrar-
kaupst. hélt félagsfund sl. sunnud.
Fulltrúar félagsins á 4. þingi
Alþýðusamb. Norðurlands fluttu
skýrslu um störf þingsins. Rædd
voru atvinnumál og ýms félagsmál
og að lokum las Einar Kristjánsson
upp smásögu.
A fundinum var kosin uppstill-
ingamefnd og hlutu kosningu í
hana: Þórður Valdimarsson, Stefán
Hólm Kristjánsson, Ami Þor-
grímsson, Ingólfur Arnason og
Gestur Jóhannesson.
togara. Undirbúning þessara fram-
kvæmda skal miða við það, að
smíði þessara 10 skipa ljúki á ár-
unum 1955 og 1956.
2. gr. Til framkvæmda sam-
kvæmt 1. gr. er ríkisstjórninni
heimilt að taka lán allt að sextíu
milljónum króna.
3. gr. Skip þau, er um ræðir í 1.
gr., er heimilt að selja einstakling-
um, félögum, bæjarféléögum eða
sveitarfélögum eða eiga þau og
reka í eigu ríkisins til atvinnujöfn-
unar.
Karl Guðjónsson flutti fram-
söguræðuna um frumvarpið og
lagði áherzlu á þá staðreynd að
væri togarafloti íslendinga full-
nýttur gæti hann aflað erlends
gjaldeyris sem svarar 430—516
milljónum króna og væri þeim
skipum bætt við, sem frumvarpið
gerir ráð fyrir gæti flotinn full-
nýttur aflað hvorki meira né
minna en 530—636 milljónir kr.
við: „Ef Bandaríkjamenn áskilja
sér rétt til að lykja heiminn her-
stöðvafesti til að mæta stríðshætt-
unni, þá eiga Sovétríkin kröfu á
því að enginn hluti heimsins sé
útilokaður af ráðstefnu, sem á að
ræða heimsmálin.“
Brjóstlíkan af Snorra
Sigfússyni afhjúpað
í Barnaskólannm
Sl. þriðjudag var afhjúpað
brjóstlíkan af Snorra Sigfússyni,
námsstjóra, í Barnaskóla Akureyr-
ar.
Bæjarstjórn lét gera likanið í
virðingar- og þakklætisskyni við
Snorra fyrir langt og gott starf
hans sem skólastjóra Barnaskól-
ans. Líkanið gerði Ríkarður Jóns-
son myndhöggvári. Er það af eiri.
Afhjúpun líkansins fór fram að
viðstöddu fræðsluráði, forseta
bæjarstjórnar, kennurum barna-
skólans og nokkrum örðum gest-
um.
Fluttu þar ræður Brynjólfur
Sveinsson, formaður fræðsluráðs,
Þorsteinn M. Jónsson, forseti bæj-
arstjórnar, Hannes J. Magnússon,
skólastjóri, sem allir fóru lofsam-
legum orðum um Snorra og störf
hans sem skólamanns og að síðustu
hélt heiðursgesturinn ræðu og
þakkaði bæjarstjórn og fræðslu-
ráði auðsýnda virðingu. Var athöfn
þessi öll hin hátíðlegasta.
Ekki væri með öðru móti betur
hægt að tryggja grundvöll ís-
lenzks efnahagslífs.
Smiði togara innanlands mundi
ekki aðeins tryggja það að unnt
yrði að endurnýja togaraflotann
á eðlilegan hátt með a. m. k. smíði
tveggja togara árelga, þegar full-
komin rejmzla væri fengin og
byrjunarerfiðleikar yfirunnir, held-
ur væri jafnframt íslenzkum iðnaði
fengið í hendur eitt stórkostleg-
asta verkefnið í sögu iðnaðarins
og mundi skapa iðnaðarmönnum
úr fjölmörgum greinum geysileg
verkefni.
í ýtarlegri greinargerð sem
frumvarpinu fylgir segir svo m. a.:
„Smíði stálskipa hérlendis er
þegar hafin, og innlendar skipa-
smíðastöðvar hafa þegar allmikla
reynslu í skipaviðgerðum. Flutn-
ingsmenn vita, að það er engum
torleystum vandkvæðum bundið
að komast að samningum við
skipasmíðastöðvarnar hér um
smíði togara, enda telja þeir það
hina brýnustu nauðsyn, að slík-
um smíðum verði hrundið af stað
hérlendis hið allra fyrsta, svo að
endurnýjun skipastólsins og aukn-
ing í framtíðinni geti orðið verk
íslenzkra handa og hugvits í sí-
vaxandi mæli.
í nánustu framtíð er líklegt, að
togarafloti landsmanna verði eitt-
hvað yfir 50 skip. Óvarlegt er að
reikna meðalendingu skipanna
mikið yfir 25 ár. Endumýjunar-
þörfin verður því 2 skip á ári, og
ætti það að verða fast verkefni
innlendra skipasmiða.“
Bandaríkin en ekki Sovétríkin
hindra friðarfund, segir Bevan
islenzkt logarasmíði og efling togara-
flotans er þjóðarnauðsyn
Þingmenn Sósíalistaflokksins leggja til að smíð-
aðir verði tveir togarar innanlands til reynslu
og 8 togarar verði keyptir erlendis frá
ÁSKELL SNORRASON
65 ára
Þann 5. þ. m. varð Áskell
Snorrason, tónskáld, sextíu og
fimm ára ,en hann er fæddur að
Öndólfsstöðum í Reykjadal 5. des.
1888.
Áskell er löngu þjóðkunnur fyrir
tónsmíðar sínar og söngstjórn og
liggur mikið og merkt starf eftir
hann á þeim sviðum.
Þótt tónlistin hafi verið aðallífs-
starf Áskels hefur hann einnig ver-
ið atkvæðamaður í verkalýðs-
hreyfingunni og samtökum sósíal-
ista og jafnan verið þar meðal
traustustu og mikilhæfustu liðs-
manna.
A sextíu og fimm ára afmælinu
var Áskeli sýndur margs konar
sómi og kveðjur bárust honum
víðs vegar að af landinu, m. a. frá
Tónskáldafélaginu, söngmálastjóra
og fjölda aðdáenda og vina.
Verkamannafélag Akureyrar-
kaupstaðar kaus Áskel heiðurs-
félaga í tilefni af þessu merkisaf-
mæli hans og vildi með því votta
honum þakklæti sitt og virðingu
fyrir ómetanlegan hlut hans að
menningarlegum og félagslegum
málum verkalýðsstéttarinnar.
Verkamaðurinn ámar Áskeli
allra heilla og hamingju í tilefni
afmælisins og þakkar honum langt
og gott starf fyrir blaðið, en hann
hefur i áratugi verið tónlistargagn-
rýnandi þess og einnig ritað í það
fjölda ágætra greina, enda maður
ritfær í bezta lagi.
Bæjarstjórn vill halda
fullum atkvæðisrétti
ÍÚ. A.
Á síðasta bæjarstjómarfundi
urðu nokkrar umræður um dóm
Hæstaréttar, er nýlega var upp
kveðinn í máli Sveins Bjamasonar
gegn bæjarstjórn, en í málinu eru
dómsorð svohljóðandi: „Atkvæðis-
rététur í Útgerðarfélagi AkureyT-
inga h.f., vegna samanlagðrar
hlutafjáreignar bæjarsjóðs og
hafnarsjóðs Akureyrarkaupstaðar,
má ekki fara fram úr 1/5 hluta
heildaratkvæða í félaginu.
Stefndu, — greiði in solidum,
áfrýjanda —, málskostnað í héraði
og fyrir Hæstarétti samtals kr.
4000,00“
Að umræðum loknum var svo-
felld tillaga, frá Bimi Jónssyni,
samþykkt með 7 atkv. gegn 4:
„Bæjarstjórn felur bæjarráði að
taka til athuéunar á hvern hátt
bæjarstjórn é^ti framveéis haldið
atkvæðisrétti sínum í Ú. A, í sem
mestu samræmi við hlutaijáreién
sína i félaéin u."