Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 1895, Blaðsíða 18

18
kristnisagan íslenska sýni best, hvernig ástatt var
með trúna yfir höfuð að tala, og tek jeg ekkert af
því aftur, sem jeg hef sagt um það. Jeg hef bent
á í bók minni, livernig á stóð á íslandi og í Nor-
egi. I Noregi var annar eins konúngur og 01-
afur Tryggvason, allra manna harðráðastur, grimm-
astur og refsíngasamastur, þegar því var að skifta;
hann bauð trúna og hafði h e r manns að styðjast
við — og þó gerðu Þrændir aðra eins mótstöðu, sem
kunnugt er, uns þeir vóru kúgaðir af ofureflinu.
A Islandi eru tveir flokkar, jafnvel búnir að
kostum og hæfilegleikum, og heiðíngjaflokkurinn,
eins og nærri má geta, eingu færri að tölu; for-
sprakkar þeirra vóru í raun og veru aungvu verri
en hinna kristnu, en það vóru, eins og BMÓ segir
með rjettu, »einhverjir hinir helstu höfðíngjar lands-
ins«; hinn eini »embættismaðurinn«, lögsögumaðurinn,
var algjörlega valdslaus. Nú skyldu menn þá
ætla, að sá flokkurinn, sem auðvitað var fjölmenn-
astur í landinu, hefði ekki látið minna hlutann kom-
ast við veðri, hefði aldrei þolað annan eins yflrgáng
og láta sig svifta »því helgasta«, sera hann átti til,
ef hann hefði kært sig um það? En hvað skeður?
Fjölmennasti og ríkasti fiokkurinn skuldbindur sig
fyrir fram til að hlíta eins manns úrskurði; þessi
maður »úrskurðar«, að alt landið skuli vera krist-
ið og fer um það alvarlegum, en alveg trúarhita-
lausum skynsemisorðum, sem sjálfsagt hafa ekki
verið áhrifalaus. Heiðíngjarnir þóttust auðvitað illa
sviknir i svipinn, en eingum datt i hug að sýna
verulegan mótþróa. Svo framarlega sem maður vill
ekki fara neina krókvegi, getur ekkert verið ljós-
ara en þessi atburður og það þarf eingar kaffarir
niður í djúp sögunnar eða mannlegs anda, til þess