Alþýðublaðið - 09.06.1964, Blaðsíða 8
ÞEGAR Reykvíkingar renna
augum í áttina til Akraness, kom-
ast þeir ekki hjá því að.sjá reyk-
háfinn mikla, sem gnæfir yfir
bænum, dæmigerður um dugnað
nágranna sinna.
Skagamenn hafa um áraraðir
verið „fræknir fírar,” miklir sjó-
sóknarar og framkvæmdamenn og
nú hafa þeir fært út kvíarnar og
tekið iðnaðinn í sína þágu og
tækni sem honum fylgir.
Útræði hefur lengi verið
sterkasta hlið skagamanna, enda
stutt að róa á fengsæl fiskimið.
Með aukinni verzlun fjölgaði íbú-
um ört og staðurinn varð kauptún
og höfuðverzlunarstaður Borg-
firðínga.
Af Skipasaga er víðsýni mikið,
«nda langt til fjalla að undan-
teknu Akrafjalli, sem myndar
sterkan bakgrunn við bæinn, séð
frá sjó.
Þegar komið er til Akraness,
skilst vel sú nafngift sem kaup-
staðnum var valinn, þar er grösugt
og akrar víðir. Akranes er rétt-
nefni.
Alla tíð síðan nesið byggðist
hafa ábúendur stundað jarðyrkju
og sjósókn jafnhliða, og upphaf-
lega var sjósókn stunduð til búsí-
lags. En nú hefur þetta snúizt við
og menn halda skepnur sér til á-
nægju að mestu, en garðyrkju
stunda þeir til búbótar.
Já, Akranes er framtíðarbær og
ört vaxandi og íbúarnir framtaks-
samir dugmiklir og bjartsýnir, svo
ekki sé meira sagt. Byggingafram
kvæmdir hafa verið mjög miklar
á undanförnum árum og óðum
fjölgar bátunum hjá hinum „kátu
körlum.”
Sumum finnst landslagið „flatt
og leiðinlegt” á Akranesi, sífelld-
ur næðingur vera þar og fleira
telja þeir staðnum til foráttu. En
oss er næst að halda, að engum
leiðist að búa á Skaganum, að
minnsta kosti fækkar þar ekki
fólki. Hvað flatlendið snertir er
það ekki nema kostur, t. d. geta
fáir bæir á Islandi státað af jafn-
mörgum reiðhjólum, miðað við
fólksfjölda.”
Eins og alþjóð veit, er „sport”
í hávegum haft á Akranesi, og ber
þar mest á knálegum knattspyrnu
mönnum, sem aukið hafa hróður
staðarins, meira en flest annað,
á undanförnum árum. En Skaga-
menn eiga líka blómlegt stanga-
veiðifélag ásamt margs konar öðr-
um félögum. Hvað menningarmál-
um viðkemur, hafa þau ekki farið
ofan „garðs,’ en Skagamenn eiga
sér tónlistarfélag og tónjistar-
skóla. Karlakórinn Svanir er með
eldri karlakórum landsins, bráðum
hálfrar aldar gamall.
Og nú hefur nýverið stofnað
byggðasafn á Akranesi og á það
er vert að minnast nokkrum orð-
um.
Þegar blaðamaður frá Alþýðu-
blaðinu var staddur á Akranesi
fyrir skömmu, lét hann ekki hjá
líða að skoða byggðasafnið.
Safnið er .staðsett að Görð-
um, í elzta steinsteypuhúsi lands-
ins, fyrrum prestssetri. Garðar
standa nokkuð innan við sjálfan
kaupstaðinn, en þar var áður
kirkjustaður eða þar til árið 1896,
þegar kirkja var reist á Akranesi.
Kirkjugarðurinn hefur þó ekki
verið fluttur, og verður varla úr
þessu, þar eð bærinn teygir sig
óðum í áttina til hans.
Aðalhvatamaður og stofnandi
að byggðasafninu að Görðum, er
séra Jón M. Guðjónsson, sóknar-
prestur á Akranesi, en hann hef-
ur verið vakinn og sofinn um
framgang safnsins og söfnun gam-
alla muna til varðveizlu í safn-
inu. Því miður var séra Jón
staddur í Reykjavík, þegar okkur
bar að garði, en umsjónarmaður
kirkjugarðsins og safnsþis, Magn-
ús Jónsson, kennari, var þar
staddur og leiðbeindi hann okkur
um safnið, og leysti úr þeim
spurningum, sem við höfðum fram
að færa.
Húsið að Görðum hefur verið
endurbætt nokkuð og breytingar
á því gerðar, vegna fyrirkomu-
lags safngripa.
■liilllll
■ .
Hérna sjáum viff líkan af gamla skólanum á Akranesi, en séra Jón M. Guffjónsson gerði Hkaniff.
ilffg
Magnús segir okkur að sá prest-
ur er síðast var á Görðum, séra
Jón Benediktsson hafi reist þetta
á árunum 1876—78.
Síðustu ábúendur að Görðum
voru þau njónin Sigurður Guð-
mundsson og Vigdís Jónsdóttir,
en þau bjuggu þar á árunum 1892
til 1932.
í byggðasafninu kennir margra
grasa. Þarna sjáum við m. a. skáp
með gömlum bókum, sem Pétur
Torfason, frá Höfn í Hálsasveit,
hefur gefið safninu. Við ljtum á
titilblað einnar bókarinnar, en þar
stendur eftirfarandi: Sagan af
Njáli Þorgeirssyni og sonum hans.
Útgefin efter gamlum skinnbók-
um, með konunglegu leyfi. Prent-
uð í Köbenhavn 1772.
— Eru munirnir víðs vegar að?
spyrjum við Magnús.
Þessi
8 9. júní 1964 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ