Alþýðublaðið - 27.11.1964, Blaðsíða 7

Á klossum
Lcikfélag' Hafnarfjarðar:
GESTIR í MIKLAGARÐI
Sjónleikur í 4 þáttum eftir Ro-
bert Neuner
Leikstjóri: Guðjón Ingi Sig-
urðsson
Þýðing: Vilhjálmur Eyjólfsson
ALÞÝÐLEG þýzk skemmtun-
arviðleitni, oftsinnis einhvers
konar gamansemi, mun njóta
nokkurra vinsælda hér á landi,
þýzkar kvikmyndir, dægurlög,
líklega neðanmálssögur líka.
Mér finnst nú fyrir mína parta
þessar vinsældir nokkurn veginn
óskiljanlegar. Þýzk gamanmál af
þessu tagi eru allajafna beinlín-
is kjánaleg, tilfinningasjúk, oft
klúr, ævinlega gróígerð. Þetta er
spaugsemi á klossum. Og oftast
bætist svo þar á ofan venjuleg
þýzk nákvæmni, eða smámuna-
semi, í framsetningu sem stefnir
að fullkominni „nýtingu” þessa
nöturlega efniviðar. Það er hægt
að kjósa sér ýmis hlutskipti betri
en sæta þvílíkri „skemmtun”,
— hvað þá þegar gamanmálin
eru færð fram af vanefnum, í
harla ófullkomnum ytra búnaði,
svo sem á leiksýningu viðvan-
inga.
Leikur sá, sem Leikfélag Hafn-
arfjarðar sýnir um þessar mund-
ir, mun vera gerður eftir sam-
nefndri skemmtisögu sem varð
víst vinsæl með íslénzkum les-
endum og kannski víðar. Einnig
mun hafa verið gerð eftir henni
kvikmynd og sýnd hér. Engan
dóm skal ég leggja á söguna; en
mikið má Robert Neuner verá
klaufafenginn höfundur, ef hann
spillir verkinu til muna. Gestir
í Miklagarði bera sem sagt með
sér flest tegundareinkenni þýzks
skemmtivarnings, sem maður
ætlar að hljóti að vera uppruna-
leg: grunnfæran söguþráð,
væmni, kjánaspaug, ytri og innri
grófgerð. Sjálft söguéfnið er
mannaskipti: milljónamaður einn
fær þá flugu að leika fátækling
og sætir náttúrlega hraklegri
meðferð sem slíkur; fátæklingur
er tekinn fyrir milljónamæring
og meðhöndlaður eftir því. Eftir
óhóflega teygða og togaða vafn-
inga fer allt vel að lokum. Sá
fátæki hreppir dóttur milljóna-
mannsins og „fær stöðu” hjá
tengdapabba; tengdapabbi, aum-
ingja karlinn, eignast nú loks-
ins annan vin en þjóninn sinh;
hótelið þar sem þetta gerist reyn-
ist í hans eigin eigu svo að dólg-
arnir sem hrjá fátæklinginn, sjá
sína sæng uppreidda. Úhú: þá
hefur þetta staðið hátt á þriðja
tíma.
í leikskrá Leikfélags Hafnar-
fjarðar segir að þetta verkefni
hafi verið valið „fyrst og fremst
til að gefa ungu fólki tækifæri til
að leika.” Ýmsir sem taka þátt
í sýningunni, munu koma fyrsta
sinni fram á sviði. Um þetta fram
tak er í sjálfu sér ekki nema
gott að segja. En ætli Leikfélag
Hversdagssögur
Jakobína Sigurðardóttir:
Púnktur á skökkum stað
Heimskringla,
' Reykjavík 1964. 137 bls.
ANZI er það gaman þegar bækur
koma manni á óvart.
Af einhverjum ástæðum, ég
veit varla hvers vegna, átti ég
Jnér ósköp lítils von af sögum
Jakobínu Sigurðardóttur;
kannski kom hún óvörum einmitt
vegna þess, vakti undrun, ánægju.
Ekki svo að skilja að í kveri Jak-
obínu sé einhver nýmæli eða stór-
mæli á ferðinni. Því fer fjarri. En
hún iræður' alveg látlausum frá-
sagnarhætti sem er hennar eigin,
raunhæfri hversdagslýsingu —
sem ekki er sérlega tíð með
*r BÓKSALAR í Danmörku gefa
árlega út myndarlega bókaskrá,
þar sem greint er frá öllum út-
komnum bókum á árinu, verði
þeirra og innihaldi. Bókaskrá
fyrir árið 1964 er einmitt nýlega
útkomin og er gefin út í risa-
stóru upplagi, 1.2 milljónum
eintaka.
mjögskrifandi skáldkonum okk-
ar. Bezt held ég að saga sem
nefnist Stella njóti þessarar
raunsæisgáfu. Þetta er bragga-
saga; þar greinir frá sjómanni,
sem kemur heim til konu sinnar
og barna; frá tveim manneskjum
sem eiga hamingju sína saman,
en farast stöðugt á mis í erfiði
hversdagsins. Það liggur í aug-
um uppi hversu auðgért væri að
væma þvílíkt söguefni, en sú
hætta steðjar alls ekki að Jakob-
ínu. Sagan nýtur í senn hvers-
dagsraunsæis hennar, auga fyrir
smámunum daglegs lífs, og sál-
fræðilegs næmis, innsýnar —
sem alveg eflaust' gæti notnzt
henni enn betur með nákvæmai'i,
agaðri stíltökum. En eins og hún
stendur á bókinni er þessi yfir-
lætislausa saga sómi hennar, og
beztur vitnisburður um hæfileik
Jakobínu Sigurðardóttur.
Aðrar sögur hennar lánast
varla til jafns við þessa þó þær
njóti flestallar sömu gáfu. Þessi
blessaða þjóð og Ekki frá neinu
að segja eru líklega alveg rétt-
hugsaðar sögur, sömu gerðar og
Stella, - en yfir „gamla fólkinu"
í sögunum er einhver heilags-
andahjúpur sem raskar hlutföll-
um þeirra, truflar raunsýni höf-
undar. „Aldamótakynslóð” er
þetta fólk kallað í hátíðlegum ræð
urh: bersýnilega á það fólk hjarta
Jakobínu. Og Dómsorði hlýtt
virðist vera of annt um að „segja
sögu“ til að sálkönnun gamla
bóndans, sem þar er greint frá,
verði svo fullnuð sem efni virð-
ast annars standa til. Punktur á
skökkum stað, sem bókin hefur
nafn sitt af, stingur á hinn bóg-
Framhald á 13. síðu
Hafnarfiarðar sér að lcika fyrir
almenning, verður að ætlast til
þess af forustumönnum félags-
ins að þeir reyni að meta og
gera upp við sig hverjum leik-
kröftum þeir eigi á að skipta í
félagi sínu og hver verkefni hæfi
þessum leikendum bezt.. Sú grein-
argerð virðist liafa brugðizt í
þetta skiptið. Eina réttiæting
þesSa leiks væri nógu leikin og
útsmogin meðferð sem kynni að
geta lífgað honum einhverja
raunverulega gamansemi, — ef
það dygði þá til. Það er engin
von til þess að Leikfélag Hafnar-
fjarðar ráði slíkum meðförum
leiksins. Á liinn bóginn kynnu
að finnast í hópi leikenda liæfi-
leikaménn sem ættu skilið verk-
efni sem gæfi þeim betra færi
að njóta sín, gæfi þeim færi á
heillavænlégu starfi. En Gestir
i Miklagarði er bara ekki slíkt
verkefni.
í hópi leikenda í þessari sýn-
ingu sker sig einn maður úr:
Legorðssögur
Guðmundur Frímann:
SVARTÁRDALSSÓLIN
Aimenna bókafélagið, Bóka-
verzlun Sigfúsar Eymunds-
sonar - (Reykjavík fl964).
174 bls.
Guðmundur Frímann er mikill
áhugamaður um kynferðismál.
Brjóst, lendar og læ,r kvenna eru
honum hugleikin umtalsefni og
tungutöm. Honum virðist þykja
það söguefni út af fyrir sig að
strákur liggi með stelpu. Venju-
lega verða þó einhver voveifleg
atvik, helzt mannskaðar, í sam-
bandi við legorðið, svo sem' til
áherzlu: manndráp, sjálfsmorð,
hrap fyrir björg, drukknanir. Það
kann að vaka fyrir Gúðmundi að
bótt svndin sé að vísu sæt, — þá
Sverrir Guðmundsson sem leikur
Seidelbast þjón. Sverrir hefur
bersýnilega til að bera uppruna-
lega skopgáfu sem líklegt er að
notist honum betur í skemmti-
legri viðfangsefnum. Annars eru
þátttakendur í þessari sýningu
16 talsins, og má að sjálfsögðu
greina allmikínn mun þess
Framh. á bls. ÍO
★ 'Hinn 24. nóv. síðastliðinn voru
liðin 100 ár frá fæðingu málar
ans Touíouse t.autrec. Lautrec
lézt 37 ára gamall 1901. Þessa
kunna málara og sérkennilega
persónuleika var minnzt um þess
ar mundir í blöðum og sjónvarpi
víða unt heim.
sé þó dauðinn alla daga laun
hennar. En engan véginn tekst
honum að gera þessari frómlegu
hugmynd nein listræn skil í sög-
um sínum.
Af tíu sögum í bók Guðmundar
Frímanns eru víst einar sex ein-
dregið af þessum toga, eintóm
uppmálun kynferðisatvika, sjálfra
þeirra einna vegna. Það er al-
kunna 'að Guðmundur er sæmi-
legt ljóðskáld þar sem honum
tekst uppj ástalífsáhuginn nýtist
honum stundum dável í lj'óðrænni
kveðandi; ljóðin njóta líka nátt-
úruskyns Guðmundar. En sögurn
ar hafa engin not þessarar ljóð-
rænu gáfu: stílviðleitni þeirra
tognar í endalaust' málskraf, —
dirfskutilburðirnir verðá bara
klúrir Það nægir að líta á fyrstu
söguna i bókinni til sanninda-
merkis, Svartárdalssólina. Þar er
sagt af Konna og Ðommu og Jörd;
sá fyrrnefndj e.r miðaldra náttúru
leysingi og á Dommu; hún og
Jöri eru þar á móti bæði ung og
frjó. Núnú, Domma vekur mun-
aðardrauma alira stráka í sveit-
inni; henni þ.vkir gaman að dansa
þó Konni sofi heima; ekki eign-
ast þau barn; svo kemur Jöri;
Framhald á 13. síðu ;;
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 27. nóv. 1964 J