Skólablaðið - 01.01.1921, Blaðsíða 5

Jan. 1921
SKÓLABLAÐIÐ
5
ir, að leiðbeina um sjálfa kensluna. J>að
er ekki lítils vert, því hversu vel sem
fræðslumálunum verður skipað hið ytra,
er hitt höfuðatriðið, hvernig sjálf
kenslan er. H. Hjv.
----o--
Móðurmálið.
I. Inngangur.
Fyrstu dagamir, sem barnið er í skól-
anum, hafa meiri þýðingu en margan
grunar. Áhrifin, sem það fær þá, skapa
venjulega afstöðu þess gagnvart skól-
anum; þau slá litblæ sínum á alt skóla-
lífið, að ekki sje sagt meira. J>að er því
áríðandi að skapa gott skóla-andrúms-
loft þegar í byrjun. Heimalíf barnsins
áður en það kemur í skólann, er fult af
frelsi og leik. það er ekki furða þótt því
þyki það ill umskifti, að eiga alt í einu
að búa við kyrsetur og nauðungarstarf.
Djúpið milli heimalífsins og skólalífs-
ins þarf að brúa. Fyrstu dagarnir í
skólanum ættu að vera helgaðir leik,
söng, sögum og samtali um það, er
börnum er ljúfast. öðlast svo kennarinn
þekkingu á einstaklingunum, en börnin
ást á skólanum og náminu, og er hvort-
tveggja undirstaða allraskólaþrifa.Ekki
má þó gleyma því atriðinu, sem ef til
vill er mest um vert, sem sje gott sam-
band milli nemendanna sjálfra. Vera
má, að sum börn hafi aldrei sjeð hvern-
ig samband manns við mann á að vera.
í skólanum þarf það að læra að taka til-
lit til annara, að lifa í fjelagi við aðra
menn og vinna með þeim. þau þurfa í
stuttu máli að læra að nota" frelsi sitt
til gagns fyrir fjelagið, sem þau lifa í.
Siðalærdómur, fræðigreinar, og prjedik-
anir stoða hjer lítið, bamið þarf æfingu
í að nota frelsi sitt, uns því verður tamt
að nota það á rjettan hátt.
Svipað má segja um móðurmálið.
Rjett notkun þess lærist að eins af því
að nota það. Á þann hátt hefir barnið
lært allmikið í móðurmálinu, áður en
það kemur í skólann, og á þann hátt er
því unt að læra að nota það rjett. Skól-
inn má ekki vanrækja að kenna baminu
að tala; það er undirstaðan undir því að
læra að lesa og rita. Kennarinn má ekki
hafa orðið mestallan tímann, honum er
ekki þörf á æfingu, börnunum er þörf
á henni.
Laginn kennari bregður upp ein-
hverju umtalsefni, sem líklegt er til að
vekja áhuga, t. d. viðvíkjandi heimil-
inu, störfum, leikjum, dýrum, ferðalög-
um o. s. frv. Samtalið er frjálst og
óþvingað. Feimnin smá-hverfur og
fleiri og fleiri taka þátt í því. Kennar-
inn reynir að snúa athyglinni frá sjer,
fá bömin til að tala hvort við annað.
Hann er ekki þungamiðjan, sem alt
snýst um, málefnið er það. Hann er að-
eins einn af hópnum, fjelagsbróðir, ekki
yfirvald. En hann er auðvitað sá af
hópnum, sem mesta hefir reynslu og
þekkingu, og þess vegna er alt af leitað
til hans, þegar annað þrýtur.
Ókunnum virðist oft slíkir kennarar
furðu aðgerðalitlir, þar sem þeir draga
sig sjálfa í hlje, en leggja stjórn og
störf bekkjarins í hendur nemendanna
sjálfra. En í raun og sannleika er hann
önnum kafinn við að læra að þekkja
nemendurna, hugmyndaforða þeirra,
áhugaefni, hugsunarhátt og málkunn-
áttu. Náin þekking á öllum þessum at-
riðum gefur svo til kynna hvaða aðferð-
ir eigi að viðhafa og hvaða námsefni
eigi að nota. þulur, vísur og sögur, sem
bamið kann, þegar það kemur í skólann,
er besta námsefnið í lestrarkenslu byrj-
enda. Bamið þarf að lesa setningar í
upphafi, ekki einstök orð, og því síður
einstaka stafi. Vonandi er að sú aðferð
deyi út alveg, að benda á hvem staf,
nefna hann og láta svo barnið hafa heiti