Skólablaðið - 01.10.1921, Blaðsíða 10

118
SKÓLABLAÐIÐ
Okt. 1921
-IE= ÚTLÖND =
—o—
Skólamál Svía síðasta áratuginn.
1. Mentamálanefnd var skipuð 1906.
1911—14 gaf hún út álit sitt í 5 bindum, og
hafa breytingar á skólamálum síðasta ára-
tuginn aðallega farið eftir tillögum hennar.
1918 var skipuð önnur stór mentamálanefnd;
álit hennar er ekki enn komið út, en út lítur
fyrir að ýmsar mikilsverðar breytingar sjeu
í aðsigi.
2. Frœðslumálastjórnin. 1913 var
sett sjerstök yfirstjóm fyrir barna-,unglinga-
og kennaraskóla. Formaður hennar varð
Bergquist, sem áður hafði verið for-
maður í stjórn mentaskólanna. Síðar var
framhaldsskólum og iðnskólum steypt und-
ir sömu stjórn. í henni skyldu vera 9 menn
og skifta með sjer störfum. 1920 var sú yfir-
stjóm sameinuð yfirstjóm mentaskólanna.
Nú eru öll skólamál Svía komin undir einn
hatt, og er það samkvæmt reynslu og að
ráðum Bergquists, sem nú er „generaldirek-
tör“ skólamála.
3. Kennaraskólar. Höfuðbreytingin
var gerð á kennaraskólunum 1913; þá var
fje veitt til aukinna kenslukrafta, bóka-
kaupa, kensluáhalda og ölmusu nemenda.
Allri kenslu er nú hagað meir að þroska
nemendanna en áður var; áhersla er lögð
á að venja á sjálfstætt starf. Kennaraskóla-
nemendur eru engin böm, heldur allþrosk-
að fólk á aldri við háskólanemendur. þess
hefir oft ekki verið gætt. Komið hefir ver-
ið á 1 árs námskeiðum fyrir þá, sem lokið
hafa stúdentsprófi eða öðrum jafngildum
prófum, og öðlast vilja rjett til bamakenn-
arastöðu. Kennaraskólakennarar búa við
sömu launakjör og mentaskólakennarar,
enda verða þeir að hafa sömu mentun.
Kennaraskólar eru 15 eign ríkisins, 9 fyrir
karlmenn og 6 fyrir konur. Námstími em 4
ár. Sérstakir kennaraskólar eru fyrir þá sem
kenna eiga bömum á aldrinum 8—10 ára.
Er þeim haldið uppi af héruðunum, borgar-
fjelögum eða einstökum mönnum. Náms-
tími er þar 2 ár.
4. Kenslueftirlit. Áður var* eftirlitið
með bamakenslu í höndum manna, sem
höfðu það að aukastarfi, presta og annara.
Nú er ríkinu skift í eftirlitshjeruð, og hafa
eftirlitsmenn ekki önnur störf með höndum.
þeir eru nú 52 að tölu.
5. Unglingaskólar. Um þá vísa jeg
til ítarlegrar greinar í síðasta hefti „Iðunn-
ar“ eftir Freystein Gunnarsson. Á þessum
skólum hafa orðið víðtækar breytingar og
gera menn sjer glæsilegar vonir um gildi
þeirra fyrir framtíð landsins.
6. Kensluskrá. Nýlega er út komin
kensluskrá fyrir alla bamaskóla landsins.
Er þar mælt fyrir um hve mikið starf hver
skólategund skuli inna af hendi. Eftirtekt-
arverðast við kensluskrána er það, að dreg-
ið hefir verið úr kristindómskenslunni.
Kverkensla er alveg feld burtu. Ekki er ætl-
ast til að annað sje lært utan að en nokkrar
ritningargreinar og sálmar. Óbreyttan út-
drátt úr biblíunni á að leggja til grundvall-
ar við kensluna. Tala skal við bömin síðari
árin um aðalatriði kristilegrar lífsskoðunar i
sambandi við fjallræðuna. — í neðri bekkj-
unum skal fræða börnin um bygðarlagið; til
þeirrar fræðslu eru ætlaðar sjerstakar
kenslustundir, og er ætlast til að sú fræði
verði undirstaða almennrar náttúru- og
landfræðikenslu, er síðar kemur.
7. Lýðháskólar. þeir eru eign ein-
stakra manna, en hafa lengi haft styrk frá
ríkinu. Á síðari árum hefir styrkurinn verið
hækkaður töluvert, en jafnframt hafa verið
sett lög fyrir þá lýðháskóla, er njóta styrks-
ins. Skólarnir eru því háðari ríkinu en áð-
ur hefir verið og þó er ætlast til að þeir
haldi sjerkennum sínum og kenslufrelsi í
flestum greinum, eins og sjá má af 1. gr.
laganna, er hljóðar svo: „Tilgangur lýðhá-
skólanna er að veita unglingum almenna,
borgaralega mentun. Sjerstök áhersla skal
lögð á að haga kenslunni svo að hún veki
þá til sjálfstæðrar hugsunar og efli siðferðis-
þroska þeirra. Áhersla skal og lögð á, að
nemendurnir kynnist bygðarlagi sínu og
landi, sögu þess og nútíðarástandi, andlegri
menning þess og atvinnugreinum. Að svo
miklu leyti sem samrýmanlegt er þessu
takmarki, skal kenslan og beinast að því að
veita nemendunum hagkvæma þekking og
kunnáttu, sem að gagni megi koma í lífs-
starfi þeirra“.
8. Mentaskólar. Aðalbreytingin á