Skólablaðið - 01.10.1921, Blaðsíða 11

Okt. 1921
SKÓLABLAÐIÐ
119
mentaskólunum, sem svarar til nýju reglu-
gerðarinnar svokallaðrar hjer heima, var
gerð 1904. Lærdómsdeildinni er viðast hvar
skift í náttúrufræðisdeild og máladeild. Nú
er jafnvel rætt um að skifta henni í fleiri
deildir. Utanskólanemendur taka stúdents-
próf hjá sjerstökum prófnefndum. Skrifleg
verkefni fá þeir hin sömu og skólanemend-
ur, en einkunnir fyrir úrlausnirnar gefur
sjerstök nefnd, sem situr í Stokkhólmi. Með
þessu móti þykir meiri trygging fengin fyr-
ir óhlutdrægri prófun utanskólanemenda.
Konur hafa fengið rjett til kennaraembætta.
Enginn kennari fær veitingu fyrir kennara-
stöðu við menta- eða kennaraskóla nema
hann hafi áður verið settur í 1 ár og reynst
vel.
9. Mentamálanefnd var skipuð 31.
des. 1918. í henni eru 15 menn. Hún hefir
ekki enn lokið störfum sínum. Nefndinni er
ætlað að endurskoða öll skólamál Svía.
Einkum er henni þó ætlað að samræma alt
skólakerfi ríkisins, gera tillögur um ment-
un kvenna og um fieppilegra skipulag á lær-
dómsdeildum mentaskólanna. Ætlast er til
að öllum skólum sje komið í eina heild.
Barnaskólinn á að verða sá grundvöllur
sem aðrir skólar byggja á. Gáfuðum börn-
um og unglingum sje greiddur vegur til
góðs frama, hvort heldur þau eru af háum
eða lágum komin. Rikið geri hjer eftir
kvennaskólum ekki lægra undir höfði en
drengjaskólum. Lærdómsdeildum verði skift
i fleiri deildir en nú er. Á þessum grund-
velli er nefndinni ætlað að starfa. Nú bíða
menn með óþreyju eftir áliti hennar.
Á. Á.
Rússland.
Ekki er líklegt að mikið verði gert fyrir
uppeldismálin, þar sem þjóðin stendur ár
eftir ár í stríði við hungur, lculda og veik-
indi? Getur nokkur búist við, að menningu
þjóðar verði lyft meðan svo er ástatt? Eftir
að hafa lesið skýrslu um þriggja ára starf
skólaráðsins í Rússlandi, verður þvi þó ekki
neitað, að Rússland hefir tekið miklum fram-
förum á uppeldissviðinu. Fyrst lýsir skýrsl-
an öllum þeim mörgu og miklu erfiðleikum,
sem voru á vegi umbótanna, svo sem skorti
á samúð og skilningi fólksins, þröngsýni og
fáfræði kennaranna o. fl. Á þremur árum
hefir þó hepnast að yfirstíga hindranir og
koma á gagngerðri breytingu.
það fyrsta, sem skólaráðið gerði, var að
safna öllum bestu kröftum á uppeldissvið-
inu. Á þessum þremur árum hafa verið
haldin 53 þing til að ræða uppeldismál.
Uppeldi ungbarna er á frumstigi, ekki að-
eins i Rússlandi, heldur og i allri Evrópu.
það fyrsta, sem ráðið sá að þurfti að gera,
var að stofna fjölda af uppeldisstofnunum
um alt landið, og finna upp nýjar aðferðir
viðvikjandi fyrirkomulagi þeirra. Fyrsta
uppeldisþingið samþykti þessa ályktun:
,,Uppeldi barnanna áður en þau koma í
skólann, er sú undirstaða, sem öll uppeldis-
þrif verða að byggjast á“. Nefnd var falið
að annast framkvæmdir viðvikjandi ung-
harna uppeldi. þessi nefnd ákvað að koma
upp barnaheimilum, þar sem börnin gætu
verið frá morgni og þangað til mæðumar
koma frá vinnu. Áður höfðu verið til barna-
garðar, þar sem bömin höfðust við fáa
klukkutima á dag. Við lok ársins 1919 vom
þegar stofnuð 3623 barnaheimili. Nú em
stofnanirnar orðnar 5900. 98 skólar voru
stofnaðir, til að kenna meðferð og uppeldi
ungra barna.
Sovjet-ríkið erfði 583 ungbarnaskóla, þeg-
ar gamla keisaradæmið fjell úr sögunni.
þessar stofnanir rúmuðu ekki tíunda hlut-
þeirra barna, sem bráðlá á hjálp. Nú er alt
gert, sem hægt er, til að forða börnum frá
hungurdauða og beiningum. Barnaheimilin
eru þó ekki orðin nærri þvi fullnægjandi;
byggingar vanta, svo að víða eru heimilin
ofsetin.
Auk þessara stofnana hefir verið komið
upp 70 heimilum fyrir börn, er ekki verða
höfð með öðrum börnum, annaðhvort af
skorti á hæfileikum eða af illu uppeldi.
Einnig hefir verið gert mjög mikið til að
veita sem flestum börnum hollar hreyfingar
og hreint loft að sumrinu.
það var erfitt og ilt starf að breyta
gömlu skólunum í starfsskóla. Afarmikið er
enn ógert, þótt mikið hafi verið afrekað.
Grundvöllur nýju skólanna verður að vera
sameining vinnu og vísinda. Öll skólaganga
er ókeypis frá ungbamaskóla og upp úr há-
skólum; hefir þetta orðið til þess, að allir