Tölvumál - 01.03.1996, Blaðsíða 9

Gagnvirkt sjónvarp:
AMUSE rannsóknarverkefnið
Mars 1996
Inngangur
Eitt af hlutverkum upplýsinga-
tækni í nútíma þjóðfélagi er að
auðvelda fólki vinnu og gera hana
hagkvæmari og öruggari. Að auki
er skemmtun og fræðsla að verða
stór þáttur í nýjum leiðum upplýs-
ingatækni. Markmið AMUSE
verkefiiisins er að prófa í tilraunum
gagnvirka margmiðlun yfir ATM
(Asynchronous Transfer Mode)
breiðbandsnet. Þó nokkur búnaður
hefur verið í þróun sem stuðlar að
því að hægt sé að gera slíka tilraun,
en í AMUSE verða gerðar tilraunir
í raunverulegu umhverfi til að sjá
hvemig hann reynist notendum á
heimilum.
Notendur á heimilum eru aðal-
markhópurinn, frekar en notendur
innan fyrirtækja og markast það af
því að notendabúnaðurinn er ekki
hefðbundin tölva heldur svo kallað
Set-Top-Box (STB) sem er tengt
við sjónvarp annars vegar og netið
hins vegar. STB er stýrt með fjar-
stýringu af notanda líkt og flest
sjónvörp í dag.
AMU SE er eitt stærsta verkefn-
ið innan ACTS sem gerir tilraunir
með gagnvirka margmiðlun í sam-
hengi fjarskipta og því verður vel
fylgst með framkvæmd verkefnis-
ins og niðurstöðum í Evrópu. Hug-
búnaður og vélbúnaður í nútíma
margmiðlunarumhverfi er að sjálf-
sögðu margþættur og eru önnur
verkefni innan ACTS mun sér-
hæfðari og einblína þá gjaman á
einn þátt.
Eftir Ebbu Þóru Hvannberg
Umfang
Þátttakendur í AMUSE verk-
efninu eru samtals 23 frá Italíu,
Þýskalandi, Englandi, Belgíu,
Sviss, Portúgal og íslandi. Þátttak-
endur eru m.a. símafyrirtæki,
fjarskiptafyrirtæki, framleiðendur
vélbúnaðar og myndefnis, rann-
sóknastofnanir og háskólar. Verk-
efnið mun taka þrjú ár og em um
1200 mannmánuðir, en um 120
mannmánuðir verða unnir hér á
landi. Verkefnið hófst í september
1995 og því lýkur árið 1998.
AMUSE (Advanced Multime-
dia Services for Residential Users)
er fjölþjóða rannsóknarverkefni
styrkt af fjarskiptasviði 4. ramma-
áætlunar Evrópusambandsins, eða
ACTS (Advanced Communication
Technology and Services). Á
íslandi eru þrír þátttakendur,
Póstur og Sími, Nýherji og Kerfis-
verkfræðistofa Háskóla íslands.
Hver þessara aðila hefúr afmarkað
verksvið innan verkefnisins en
vinna í náinni samvinnu því loka-
takmarkið er það sama, þ.e. að
setja upp tilraunir með gagnvirkt
sjónvarp hér á landi.
Gagnvirk margmiðlun
Margmiðlun er það þegar við
notum venjuleg textagögn, hljóð og
kvikmynd til að miðla upplýsing-
um til notanda, rétt eins og í sjón-
varpi, en ólíkt því sem verið hefur
í tölvuheiminum fram til þessa.
Gagnvirkni er m.a. það þegar not-
andi getur ákveðið hvað hann fær
með vali. Þetta er alþekkt í tölvu-
heiminum, en hefúr verið til í tak-
mörkuðum mæli í sjónvarpi, þar
sem við getum valið á milli rása,
eða í mesta lagi valið að horfa á
einstakar kvikmyndir og borga
fyrir (e. pay-per-view, eðapay-tv).
Gagnvirk marmiðlun er núna
mest þekkt af geisladiskum, eða
CD-ROM. Sérstök tól, eða höf-
undartól (e. authoring tool) fást
sem hjálpa til við að útbúa efni á
slíka geisladiska. Einnigmásegja
að í gegnum netrýni (e. net brows-
ers) getum við fengið efni á marg-
miðlunarformi. Hefðbundnar
tölvur eru mest notaðar fyrir gagn-
virka margmiðlun og er þær þá út-
búnar geisladrifi, hátölurum og
öðrum aukabúnaði.
Önnur leið til að nota gagnvirka
margmiðlun er að veita henni í
gegnum sjónvarp og er það oft
kallað gagnvirkt sjónvarp (e. inter-
active TV). Þá getur notandinn
valið efni til að sýna í sjónvarpinu
heima hjá sér. Hann notar í þessu
tilfelli fjarstýringu sem hann beinir
að STB. Boðin berast svo um fjar-
skiptanet til miðlara sem senda
honum efnið til baka og sér hann
það svo í sjónvarpinu. Efnið hins
vegar einskorðast ekki við kvik-
myndir, þætti, fréttir eða annað
sjónvarpsefni en getur verið hvaða
þjónusta sem er svo sem banka-
þjónusta, heimaverslun, ferðaþjón-
usta eða hvað annað sem boðið er
upp á. Mynd 1 sýnir hvemig má
Tölvumál - 9