Vísir - 16.10.1962, Blaðsíða 15

VTS IR . í'riðjudagur 16. október 1962.
Í5
Friedrich Dúrrenmatt
GRUNURINN
©©
Þessi skrif mín kynnu að leiða
til málaferla, sem að vísu yrðu
skelfileg og auðmýkjandi fyrir
land okkar, en samt sem áður
óhjákvæmileg. Og enda þótt
virðingu okkar kynni að vera
stefnt í voða, myndum við með
ráðvendni og heiðarleik yfir-
vinna þá erfiðleika með tíman-
um. (Já, við myndum sennilega
gera enn hagstæðari viðskipti
eftir á en við erum vanir, með
úra, osta og vopnaframleiðslu
okkar). Þess vegna tek ég nú
til óspilltra málanna. Við fórn-
um miklu með því að fórna rétt-
lætinu. Við skorum á þennan af-
brotamann, þennan lækni í Ziir-
ich, sem við sýnum enga misk-
unn, vegna þess að hann sýndi
aldrei neinum miskunn, sem við
munum kúga, vegna þess að
hann myrti fjölda saklausra
manna — við skorum á hann að
gefa sig. fram við lögregluna í
Zúrich. Við vitum að dómurinn,
sem við munum kveða upp,
verður dauðadómur (þessa setn-
ingu las Barlach tvisvar) yfir
þessum yfirlækni einkahælis —
svo að meira sé látið uppi. —
Mennirnir hafa lengi verið til
alls vísir og hafa í auknum mæli
litið .á morð sem hvern annan
hversdagslegan hlut. Og nú er
svo komið, að við Svisslending-
ar erum ekki lengur nein und-
antekning, þar sem við höfum
einnig innra með okkur sömu
| tilhneiginguna til að fórna sið-
ferðinu á altari eigin hagsmuna.
Við gætum nú lært af þessari
morðingjaófreskju, sem nú hef-
ur verið dæmd með orðunum
einum, að andinn, sem hefur
verið lítilsvirtur, mun upp rísa
og þvinga tungur til máls, og
kalla tortímingu yfir þá, sem
verðskulda hana.
Hversu glæsilega sem þessi
texti var samboðinn fyrirætl-
unum Bárlach um að hræða
Emmenberger, varð hann nú
hreinskilnislega að viðurkenna,
að honum hafði skjátlazt hrapal
lega. Læknirinn var ólíkur öll-
um öðrum mönnum, sem hægt
væri að vekja hjá ótta. Fortschig
var nú í lífshættu, hugsaði lög-
reglufulltrúinn. Samt vonaði
hann, að rithöfundurinn væri nú
í París og þar með óhultur.
Nú gerðist atvik, sem Bárlich
áleit í fyrstu, að gæfi honum
möguleika til að komast í sam-
band við umheiminn.
Inni í herbergið gekk nefni-
lega vinnumaður, með mynd
Dúrers „Riddari, dauði og djöf-
ull“ undir hendinni. Myndin var
í stækkaðri eftirprentun. Gamli
maðurinn virti fyrir sér mann-
inn af nákvæmni. Þetta var góð-
legur, heldur ósnyrtilegur mað-
ur í bláum vinnufötum, að því
er virtist tæplega fimmtugur.
Hann hóf þegar að taka niður
„Líkskurðinn". .
„Halló,“ hrópaði lögreglufull-
trúinn. „Komið hingað.“
Vinnumaðurinn hélt áfram
verki sínu. Hvað eftir annað
missti hann eitthvað á gólfið,
ýmist töngina, skrúfjárnið eða
eitthvað annað, og jafnharðan
beygði hann sig niður eftir því.
„Heyrið þér,“ hrópaði Bár-
lach óþolinmóður, og þegar
maðurinn veitti honum enga at-
hygli: „Ég er Bárlach lögreglu-
fulltrúi. Skiljið þér? Ég er í lífs-
hættu. Þegar þér hafið lokið
verki yðar, þá skuluð þér fara
beint til Stutz lögregluforingja.
Hann þekkja allir. Eða þér getið
farið til hvaða lögreglustöðvar
sem er, og látið hana ná sam-
bandi við Stutz. Skiljið þér það,
sem ég er að segja? Ég þarfn-
ast þessa manns. Hann á að
koma til mín.“
Maðurinn skipti sér enn ekk-
ert af gamla manninum, sem
lagði sig allan fram við að ná
tali af honum. Hann átti mjög
erfitt með að tala og dró stöð-
ugt af honum. Vinnumaðurinn
hafði nú tekið líkskurðarmynd-
ina ofan, og virti nú nákvæm-
lega fyrir sér mynd Dúrers, ým-
ist bar hann hana upp að and-
litinu eða hann hélt henni með
báðum höndum eins langt frá
sér og hann gat. Inn um glugg-
an féll hvít birta. Eitt andartak
virtist gamla manninum hann
sjá mattan knött svífa um loft-
'Í==S2=^!> -
“
11 1
Q52Sfe
Það eru ekki aðeins bændurnir sem þurfa að fá rigningu, við
þurfum það líka. Nú erum við búnir að gefa loforð um rigningu
þrjár síðustu vikur.
ið, umvafinn hvítum þokuskýj-
um. Nú rigndi ekki lengur. Hár
og skegg vinnumannsins lýstist
upp. Hann hristi höfuðið nokkr-
um sinnum. Honum virtist
myndin ógeðfelld. Hann sneri
sér snöggvast að Bárlach og
sagði á undarlega greinilegu
máli og mjög hægt, um leið og
hann hristi höfuðið:
„Djöfullinn er ekki til.“
„Jú,“ hrópaði Barlach æ<stur:
„Djöfullinn er til, maður minn,
og hann er hér í þessu sjúkra-
húsi. Heyrið þér það? Þau hafa
auðvitað sagt yður, að ég sé
vitskertur, en ég er í lífshættu,
skiljið þér, í lífshættu. Þetta er
sannleikurinn ,ekkert annað en
sannleikurinn.“
Maðurinn hafði nú hengt upp
myndina, og sneri sér nú að
Bárlach og benti glottandi á
riddarann, sem sat svo hreyf-
ingarlaus á baki hesti sínum,
og gaf Jxá sér.nokkur undarleg,
káfnandi hljóð, sem Bárlach
skildi ekki strax, en fengu þó
loks merkingu:
„Riddarinn er horfinn," heyrð
ist nú skýrt og greinilega frá
krampakenndum, skökkum vör-
1 stað þess að láta vegginn
króa sig af, spyrnti Tarsan i
hann, stökk fram og hjó með
»—■1111111 iiinn —
öxinni gegnum brjósthlíf Spán-
verjans.
Þannig bar Tarzan sigur af
hólmi, og eftir að hafa grafið
Spánverjann, hélt hann niður til
Indíánaþorpsins.
•Hmasagan
KALLB
3 græm
jaukur*
inn
Víkin við eyjuna var alveg
full af perlum. Það var að vísu
ekki víst, að einmitt þessar perl-
ur væru fjársjóður James Tar
sjóræningja, en nú kvartaði eng-
inn lengur yfir páfagaukunum.
— „Þegar allt kemur til alls,
getum við ekki álasað páfagauk-
unum fyrir neitt. Þetta hefur auð
vitað verið eitt af brögðum afa.
Hann kenndi páfagaukunum að
tala og sagði þeim margar sögur
um fjársjóðinn, svo það er þess
vegna sem páfagaukarnir hafa
gabbað okkur. Sniðugt, ekki
satt?“ — „Jú mjög sniðugt",
svaraði Kalli þurrlega. Tar leit
á Kalla og vissi ekki hvað hann
ætti að halda. Svo lagði hann
til, að þeir skiptu perlunum á
milli sín.
um mannsins í bláa sloppnum.
Riddarinn horfinn, riddarinn
horfinn."
Loks er vinnu maðurinn hafði
yfirgefið herbergið og lokað á
eftir sér hurðinni skildi gamli
maðurinn, að hann hafði talað
við daufdumban mann.
Hann greip dagblaðið.
Hið fyrsta, sem hann sá, var
andlit Fortschigs og undir mynd
inni stóð: Ulrich Friedrich
Fortschig og þat* fyrir neðan:
kross.
Fortschig.
„Hinni ömurlegu ævi rithöf-
undarins alræmda Fortschigs
lauk á óljósan hátt fííðastliðna
miðvikudagsnótt“ las Bár-
lach. Honum fannst gemt ein-
hver hefði tekið fyrfr kverkai
sér — „Þessi maður," héll
hinn mærðarfulli fréttaritar
Bernarblaðsins áfram, „seir-
náttúran gaf svo mikla hæfi-
leika, reyndist erfitt^að nota þá
á réttan hátt. Hanii hóf ferii
sinn sem expressionískfc leikrita
skáld, sem vakti talverða at-
hygli meðal rithofunða lielins
ins, en smám saman mlssti
hann allt taumhald 'é skálda-
gáfu sinni (en það var þó skálda
gáfa, hugsaði gamli maðurinn),
unz hann fékk þá ömurlegu hug
mynd, að gefa út eigið> idagblað
er hann nefndi „Eplakjarnann"
„Eplakjarninn“ kom út ðreglu-
lega í upphafi, sem var tt. þ. b.
50 vélrituð eintök. Allir, sem
lesið hafa þetta hneykslisblað
vita ofurvel, að það samanstóð
af árásum, ekki aðeins á allt
sem okkur er dýrmætt og
heilagt, heldur einnig á þekkta
og mikilsvirta borgara. Honum
hnignaði stöðugt og oftast sást
hann drukkinn, með hinn lands-
fræga skærgula klút sinn um
hálsinn, flakkandi milli kránna,
í fylgd með nokkrum stúdent-
um, sem litu upp til hans sem
snillings og létu hann njóta þess
fjárhagslega. — Um endalok
skáldsins er eftirfarandi upp-
I lýst: Fortschig var meira og
minna drukkinn síðan um nýár.
Hann hafði fyrir tilstyrk ein-
Odýrt, danskor
aiuSlar kvenpeys-
ur aðeins kr. 9S