Tölvumál - 01.07.2002, Blaðsíða 29

Kjallargrein
Ríkisstjórnir heimsins berja ó Microsoft
Ritstjórn Tölvumála hefur ákveðið að vera með reglubundna pistla þar sem ýmsum aðilum er boðið að skrifa um margskonar mál
sem tengjast upplýsingatækni og notkun hennar. Höfundarnir njóta nafnleyndar og skrifa allir undir höfundarheitinu Eyður. Þess-
um pistlum er ætlað að ýta við umrœðu um málefni sem kalla má dœgurmál upplýsingatœkninnar, málefni sem venjulega er ekki
fjallað um íformlegum faggreinum eða tœknilýsingum. I pistlunum má búast við að höfundar setji fram skoðanir sínar á ýmsum
umdeildum málum og er það von okkar að þeir hvetji til umrœðu og umhugsunar.
Eyður skrifar
Ríkisstjórnir, pólitíkusar og
opinberir embættismenn um víða
veröld dragast nú í auknum mæli
inn í umræðuna um ágæti þess að notast
við frjálsan hugbúnað sem byggir á
opnum stöðlum („open source software")
frernur en hugbúnað frá upplýsingatækni-
risanum Microsoft. Hið sama gildir um
önnur hugbúnaðarfyrirtæki sem vemda
frumkóða og grunnviði búnaðar síns af
álíka hörku og Microsoft.
Ástæðan er í fyrsta lagi sú að ríkis-
stjórnir era stöðugt á höttunum eftir að
minnka útgjöld sín á sviði upplýsinga-
tækni og auka jafnt skilvirkni sem hag-
kvæmni, án þess þó að fórna afli eða
áreiðanleika. í annan stað hugnast hinu
opinbera lítt að leggja öll sín egg í sömu
körfu og vera í heljargreipum eins sölu-
aðila þegar kemur að upplýsingatækni-
búnaði. Þriðja ástæðan er sú að ríkis-
stjómin era undir auknum þrýstingi um að
taka þátt í því að aflétta algjörri ein-
okunarstöðu Microsoft á sviði notenda-
hugbúnaðar og stýrikerfa. I fjórða og
síðasta lagi má nefna að oft taka ríkis-
stjórnir þátt í að innleiða Linux og frjálsan
hugbúnað til að örva þekkingariðnaðinn
innanlands og berjast jafnframt á þennan
hátt við ólöglega notkun á hugbúnaði.
í sumum Iöndum, eins og til dæmis
Þýskalandi, hefur stýrikerfmu Windows
og ýmsum öðram Microsoft-búnaði
hreinlega verið skipt alfarið út í stóram stíl
og þá er Linux vanalega fyrsti valkostur-
inn í staðinn. Mörg önnur lönd sigla nú á
svipuð mið, þótt enn sé stuðningur við
Microsoft, Windows og hefðbundinn
skrifstofuhugbúnað víðast hvar við góða
heilsu. Hér á eftir verður tæpt á því helsta
sem nokkur lönd eru að fást við í þessum
efnum.
Bretland
Stórhækkanir á áskriftargjöldun fyrir
notkun á Microsoft-hugbúnaði leiddu til
þess að breska ríkisstjómin sagði upp
öllum samningum við fyrirtækið hvað
snertir eina 500 þúsund opinbera
starfsmenn. Microsoft og hið opinbera
sömdu síðan upp á nýtt og sá samningur
mun spara ríkinu offjár á nokkurra ára
tímabili. Ráðuneyti og opinberar stofnanir
verður eftir sem áður fullkomlega heimilt
að fjárfesta í frjálsum hugbúnaði eins og
Linux í stað Microsoft-búnaðarins. Þess
má geta að breska lögreglan er nú að velta
fyrir sér að keyra Linux á um sextíu
þúsund einkatölvum sem lögreglumenn í
Englandi og Wales nota.
Filipseyjar
Ríkisstjómin á Filipseyjum er með svipað
átak í gangi og kollegarnir í Tælandi, því
ríkisstyrkti starfshópurinn Advanced
Science and Technology Institute, sem
heyrir undir ráðuneyti tækni og vísinda,
hefur sent frá sér Linux-vöndul fyrir
opinberar stofnanir. í pakkanum, sem er í
rauninni einungis einn geisladiskur, er að
fmna útgáfu af Linux-stýrikerfmu og -
skrifstofuhugbúnaði. Svipað átak á vegum
ráðuneytisins leiddi af sér gagnagrunn
sem National Computer Center notar og
byggir á opnum stöðlum. Enn sem komið
er hafa engar opinberar stofnanir verið
skyldaðar til að nota Linux eða annan
búnað sem kemur úr umhverfi frjáls
hugbúnaðar.
Finnland
Heimaland skapara Linux, Linusar
Torvalds, hefur þegar hafið opinberar
tilraunir með að nota frjálsan hugbúnað.
Nýlega luku 28 starfsmenn frá 13 opin-
berum stofnunum (sem á heildina litið eru
um 100 talsins) við verkefni sem fólst í að
prófa hinn frjálsa skrifstofuvöndul Open
Office og viðskiptaútgáfuna af honum,
sem nefnist Star Office, frá Sun Micro-
systems, en þessi vöndull af skrifstofu-
hugbúnaði er byggður á opnum stöðlum.
lölvumál
29