Vísir - 17.12.1962, Blaðsíða 10

Ifi VÍSIR . Mánudagur 17. desember 1962.
Almenna bókaféfagið
isjustrandið og járnsmiðurinn
Áttræður í dag
Björn Árnason Norðurgötu 48
á Akureyri er áttræður í dag.
Björn er fæddur að Kaupangi
í Eyjafirði 17. desember 1882, son-
ur hjónanna Sesselju Þorsteins-
dóttur og Árna Árnasonar er þar
bjuggu.
Árið 1909 kvæntist Björn Guð-
rúnu Sölvadóttur frá Ólafsfirði og
hófu þau sama ár búskap á Páls-
gerði, þar sem þau bjuggu sam-
fleytt til 1933 að þau brugðu búi
og fluttu til Hríseyjar. í Hrísey
veitti Björn Pöntunarfélagi Hrísey-
inga forstöðu, en 1943 fluttu þau
hjón til Akureyrar og hafa búið
hjá Árna bókaútgefanda syni sínum
síðan. Þar hefur Björn fengizt mest
við bóksölu, en einnig stundað aðra
atvinnu.
Björn Árnason var meðal fyrstu
brautryðjenda ungmen'nafélags-
hreyfingarinnar á Norðurlandi og
hefur starfað heili og óskiptur í
anda og þágu þeirrar hreyfingar
fram á síðustu ár. Hann er og mik-
ill og einlægur bindindismaður og
hefur verið allt sitt líf. Björn er
ákafamaður í öllu sem hann fæst
við duglegur og samvizkusamur.
Hann er fjörmaður og hress í tali
og tryggur vinur vina sinna.
Undiralda —
Framhald af bls. 9.
kvæðunum sem voru skráð kann-
ske 600 árum síðar. Svo furðu-
leg er staðreyndavarðveizla ís-
lenzkra bókmennta, þó hún
blandi stundum saman árum og
öldum. Þessar nafnlíkingar rekur
höfundurinn að sjálfsögðu, en
þar finnst mér á vanta til skiln-
ingsauka að gefa yfirlit þó ekki
væri nema stutt um þjóðaskipan
og flutninga óg máske að rekja
ýtarlegar það sem vitað er þó á
ytra borði sé um skáldskapar-
flutning meðal germanskra þjóða
og Húna.
Höfundur greinir gagnstætt
ýmsum eldri fræðimönnum skýrt
á milli hinna sameiginlegu hetju-
sagna germanskra þjóða — og
svo hins vegar lokaformsins
hetjukvæðanna i Eddu. Það hefði
verið skipulegra að láta þessa að-
greiningu þá koma skýrar fram
í niðurröðun efnis bókarinnar og
gefa í sjálfstæðum kafla vfirfit
yfir hinar vermönsku sagnir sem
fram koma í Eddukvæðum.
Snorra Eddu, Saxa, Wídsíð, Beo
wulf, Fornaldarsögunum o. fi.
stöðum, á rúnasteinum. Ekkert
gefur betri skilning á hinum sam
eiginlega germanska arfi.
\jregna þess að bókin heldur
' sér við hinn strangvísinda-
lega grundvöll er hugmyndaflug-
inu hvergi gefinn laus taumúr.
Þar með er varla snert við þeim
vandamálum, sem Edduunnendur
hugsa þó mest um, sem geyma í
sér mestu töfrana. Höfundurinn
er alkunnur fyrir hina skemmti-
legu leit sína að höfundi Njálu.
En hér er ekki glímt við það
vandamál að neinu ráði, hverjir
eða hvers háttar séu höfundar
Eddukvæða. Það er farið svo
langt sem málfræðirannsóknir
leyfa, — að þetta eða hitt kvæði
sé ort á vissu árabili, á íslandi
eða í Noregi. Lengra leiðir sú
rannsókn ekki.
Það hefði mátt sýna lesandan-
um aðeins út um heiðan glugga
hugmyndaflugsins í leitinni að
svari við þeim spurningum sem
næst hjartanu búa, — hverjir
geta verið höfundarnir? Er sami
maður höfundur fleiri kvæða,
eða átti þessi norsk-íslenzka þjóð
þá fleiri skáldsnillinga samtímis
en á nokkru tímabili síðar í sög-
unni, því að um leið og þessi
þjóð faldi listaskáld Eddukvæð-
anna gat hún séð höfðingjum
allra Normanna fyrir hirðskáld-
um.
Þetta eru aðeins fáein orð og
hugdettur lesanda, sem í aðdáun
sinni á stórri bók hefði viljað að
hún væri enn stærri og ýtarlegri.
Um sjálfa útgáfuna er það að
segja að það tekur mig sárt að
þurfa að kvarta yfir því að ekk-
ert registur eða heimildaskrá
skuli fylgja. Norrænu stúdentar
finna að það er engin lausn þó
registur eigi að koma með síð-
asta bindi.
Þorsteinn Ó. Thorarensen.
Ég hefi lesið eins og margir
fleiri hugleiðingar járnsmiðs í
Velvakanda 13/12 sl. um tiltölu-
lega smávægilega viðgerð strand-
ferðaskipsins Esju og vinnubrögð
járniðnaðarmanna í sambandi við
efnisskortinn. Járnsmiðurinn setur
upp dæmi sem er að sjálfsögðu
rétt reiknað og áætlun um fjölda
vinnandi járniðnaðarmanna og
vinnutíma, sem mun ekki vera
fjarri lagi. En að vinnurýrnun
verði ekki nema 10%, sem á 17
vinnudögum 2000 manna gera 1,7
millj. krónur eða ef reiknað er
yfir allt árið ca. 26 milljónir. Þessi
áætlun 10% er að mínu viti allt
of lág. Að vísu eru mörg verk
unnin, þar sem maður fær það efni
sem bezt hentar og engin töf verð-
ur þess vegna. En hitt er fullkunn-
ugt öllum sem að járniðnaði vinna
að mikill hluti þeirra verka, sem
unnin eru verður að vinna úr efni,
sem er svo vinnufrekt að það get-
ur tekið tvö- eða þrefaldan tíma að
vinna verkið og efni sem notað er
getur orðið tvöfalt að magni og
verði. Það skeði á verkstæði okkar
nú fyrir nokkru ekki óalgengt til-
felli. Við vorum beðnir að vinna
verk og efnið sem við þurftum til
þess var 10 m. 2*4” rúnnt véla-
stál, sem er selt úr á ca. 17 kr.
kg. Þetta efni var ekki fáanlegt,
ekki heldur 2y2”, en á endanum
fengum við 3”, sem við neyddumst
til að nota. 2V4” stálið vigtar 20,14
pr. meter, 3” 34.70 pr. m. Þar af
leiddi, að við þurftum að nota 347
kg. til verksins eða 146 kg. meira
en nauðsynlegt var, sem kostar
kr. 2.482.00 meira en ef rétta efnið
hefði verið fyrir hendi. Vinnu-
stundirnar, sem fóru til að vinna
verkið urðu 32, en ef rétta efnið
hefði verið til áætluðum við að
verkið hefði tekið 14 klst. Með að
reikna útselda vinnustund vél-
unna á kr. 100.— þá kosta 18
aukastundir kr. 1.800.00. Heildar-
kostnaður verksins varð 9.199.00
og er aukakostnaðurinn 4.282,00
eða ca. 46%. Með þessu dæmi,
sem ekki er óalgengt eins og að
ofan segir þá er jámsmiðurinn í
Velvakanda alla vega ekki of hár
í sinni áætlun og ef mál þetta
væri allt athugað niður í kjölinn
þá stæðist hvergi nærri hans end-
anlega útkoma eða 26 milljónir.
Mín hugmynd er að sú tala yrði
önnur og hærri því það eru ekki
töpuðu vinnustundirnar einar sem
um er að ræða, eins og þessi litla
saga sýnir. En þótt hér væri ekki
um „nema" þessar 26 milljónir að
ræða þá er það svo stór upphæð,
að ekki er hægt að þegja yfir
henni af okkur, sem mál þetta
varðar, forsvarsmönnum okkar og
stjórnarvöldum.
Eða eru hin kunnu baráttuorð
iðnaðarins gleymd.
EFLIÐ ÍSLENZKAN IÐNAÐ.
Verkstæðisformaður.
ALLAR HELZTU
máBnsingarvörur ;
ávallt fyrirliggjandi
SENDUM HEIM I
I
HELGl MAGNUSSON & CO. '
Hafnarstræti i9.
Símar 13184 - 17227 J