Vísir - 08.10.1964, Blaðsíða 9

V í S I R . Fimmtudagur 8. oiUóber li>64,
9
Gangnamenn úr Biskupstungum binda trúss upp á hesta sína áður en lagt er af stað frá Hveravöllum. Þórður Kárason hefur farið í göngur um 60 ára skeið, en aldrei
og suður f Þjófadali. Þar skal gist næstu nótt. brennivínsiaus. Hér er hann að blanda á pelann.
KONUNGURINN A KILI
Norður á Kili hitti ég á dög-
unum hálfáttræðan öldung.
Hann hafði legið fyrir dauðan-
um í allt vor, en núna fleng-
reið hann um Kjöl þveran og
endilangan, allt frá Hofsjökli
og vestur f Langjökul og
kenndi sér einskis meins. Hann
sagði að fjallaloftið læknaði
öll mein, og nú væri hann á-
kveðinn f þvf að verða allra
karla elztur.
Þessi maður er konungurinn
á Kili og heitir Þórður Kárason
frá Litla Fljóti I Biskupstung-
um. Um tuttugu ára skeið
hefur hann borið konungsheitið
á öræfunum mill’i Langjökuls
og Hofsjökuls og öll þessi ár í
annarri heiðarleit.
Þótt Þórður sé ókrýndur
konungur bera þegnar hans og
hirðmenn virðingu fyrir honum
og ekki hef ég heyrt þess getið
að nokkur hafi möglað, eða 6-
hlýðnazt fyrirskipan hans. Og
hvergi í byggð eða óbyggð kann
Þórður betur við sig heldur en
á svipmiklum Kili. Senn’ilega
hefur honum batnað sóttin frá
f vor vegna þess að hann ætl-
aði sér í göngur í haust. Sterkur
vilji getur gert kraftaverk.
Sextfu ár í göngur.
— Þú hefur verið orðinn
kunnugur á Kili, þegar þú varst
skipaður fjallkóngur, sagði ég
við Þórð þegar ég hitti hann á
Hveravöllum, ásamt fylgdarliði
hans á dögunum.
— Það er ekki laust við það,
svaraði Þórður og brosti sínu
hægláta og kímnifulla brosi,
sem kom manni ævinlega í
gott skap þegar maður var i
návist hans.
— Hvað hefurðu oft farið f
göngur?
— Eitthví. í kringum sextíu
ár. Fór í fyrsta sinn árið 1904,
svo það eru liðnir sex áratugir
frá íyrstu göngur.um mínum.
— Og þá inn á Kjöl?
— Ailtaf inn á Kjöl. Ég íór
jú — af því að mér var skipað
það — f nokkur ár á annað
leitasvæði. En mér leiddist það.
Ég kunni ekki við mig og var
ekki í rónni fyrr en ég fékk að
fara hingað inneftir aftur. Ég
kann hvergi betur við mig en
inni f faðmi Kjalarfjalla. Maður
verður í návist þeirra að öðrum
og betri manni.
Hituðu kaffi á hlóðum.
— Hvað eru margir leitar-
menn í göngum hjá ykkur
Tungnamönnum?
— 1 fyrstu göngum 28. En
meir en helmingi færri f þeim
næstu. Hér er þó eingöngu átt
við leitarsvæðið á Kili. Auk
þess er leitað landið upp af
Biskupstungum og suður af
Langjökli. En það eru ekki
göngur — það er smala-
mennska. Ekkert púður í því.
— Hvað eruð þið lengi f
göngunum?
— Sjö daga i hverri leit inn
á Kjöl.
— Þið gistið í sæluhúsum
Ferðafélagsjns?
— Eftir að þau komust upp
gistum við allar næturnar í
þeim nema síðustu nóttina, þá
gistum við austur undir Blá-
felli.
— En áður en sæluhúsin
voru byggð?
— f tjöldum. Það var fyrst
fram eftir kaldsamt, einkum
áður en menn tóku að hafa
hitunartæki meðferðis, fyrst
olfuvélar og síðan prímusa.
Áður hituðu menn sér kaffi á
hlóðum úti á víðavangi, þar
sem helzt var afdrep eða skjól.
f úrfellum og vondum veðrum
gekk þetta brösótt. En það var
hitað í hvaða veðri sem var
Undu fötin og fóru svo
í þau aftur.
— Hvernig var aðbúnaðurinn
í tjöldunum?
— Við sváfum í fötunum
sem við stóðum í, og hver mað-
ur hafði venjulega eitt brekán
og eitt gæruskinn til að breiða
ofan á sig. Ef við Ientum í
rigningu og blotnuðum áður en
komið var í tjaldstað, þá fóru
menn úr fötunum og undu þau,
en fóru að því búnu í þau
aftur áður en lagzt var til
svefns. Manni var stundum
hrollkalt þegar leið á nóttina,
en ég veit ekki dæmi þess að
menn hafi veikzt. Það var ekki
um annað að ræða en duga,
og maður blygðaðist sín fyrir
að kvarta eða skjálfa. Það var
skammarlegt að vera kveif.
Fer ekki í göngur
án brennivíns.
— Var ekki oft, gripið til
pelans í hrásfagavéðVi?! -
— Það fór nú eftir atvikurp.
Margir drukku úr nestispelan-
um á leiðinni inneftir og áttu
ekki dropa eftir.
— Hafðir þú sjálfur vin i
göngum?
— Alltaf, og hef ennþá. Ég
myndi aldrei láta mér koma til
hugar að fara í göngur án þess
að hafa áfengi meðferðis. Hitt
er svo annað mál að mér er
ekki sama um hvernig þess er
neytt.
Ég var 14 ára strákhvolpur
þegar ég fór i fyrstu leitina á
ævinni. Rétt áður en ég lagði
af stað stakk húsbóndi minn
brennivínspela í vasa minn, en
gat þess að ég skyldi fara
varlega í að neyta innihaldsins.
Hann sagðist ekki ætla að gera
mig að drykkjumanni, en það
gæti komið sér vel fyrir mig
að eiga einhverja lögg á glasi
ef í nauðirnar ræki. Ég skyldi
ekki bragða á brennivlninu
nema ef mér yrði kalt og teldi
nauðsyn bera tU.
— Og þér hefur náttúrlega
orðið kalt?
— Já, við lentum í hrakviðri
í þessum göngum. Mér varð
svo kalt að ég tolldi ekki á hest
inum, en gekk og teymdi til að
reyna að fá í mig hita. Þá datt
mér allt I einu í hug að ég
skyldi reyna þetta meðal, sem
stungið hafði verið í vasa m'inn.
Ég greip til pelans og saup á.
Mér sjóðhitnaði og Ieið ágæt-
lega eftir það. Síðan hef ég
aldrei farið án áfengis í göng-
ur.
Sundlögðum fé
og hesta.
— Þið getið farið ríðandi um
mest allt leitarsvæðið?
— Já, sem betur fer. Það
eru aðeins nokkrir staðir aust-
an undan Langjökli, sem hest-
um verður ekki komið við.
— Hvað eruð þið lengi úr
byggð og inn f Hvítárnes?
— Venjulega 7 — 8 klst. Við
förum nú orðið Iausríðandi, en
farangur allan, viðleguútbúnað
og nesti sendum við á bíl inn-
eftir. Á bflnum flytjum við
líka hey handa hestunum, svo
þeim geti liðið sæmilega vel og
þurfi ekki að svelta.
— Áður en brúin kom á
Hvítá hafið þið orðiö að reka
bæði féð og hestana í ána.
— Það var ekki um annað
að ræða. Við sundlögðum hest-
ana, en ferjuðum sjálfa okkur
Framh. ð 10. sfðu.
Hvor gangnamaður heíur sinn seppa. Þeir eru að vonum göngu-
móðir og þreyttir eftir langan og erfiðan dag og mikil hlaup. Og
j>egar þeir koma f áfangastað leggjast þeir til hvíldar hjá reið-
tygjum og farangri húsbóndans.