Vísir - 06.10.1965, Blaðsíða 7

VISIR . Miðvikudagur 6. október 1965,
1
ALMANNAVARNIR
— dót / skúr v/ð Mývatn eðo alvöruvarnir?
TjMnn helzti árangur af þriggja
ára starfsemi stofnunar-
innar ,.Almannavama“ er sá, að
safnað hefur verið í skúr við
Mývatn ýmsu dóti, sem sagt er,
að gott geti verið að grípa til á
öriagastund.
Skömmu eftir stofnun Al-
mannavama, lentu þær í eld-
línunni vegna leyniskýrslu, sem
formaður stofnunarinnar samdi,
og sem miður vinsamleg blöð
kon*ust í og birtu úrdrætti úr.
Var m. a. lagt þannig út af
þessari frægu skýrslu, að hún
sýndi fram á, hve hættuleg
væri seta erlends herliðs hér á
landi, því hún byði heim atóm-
árás.
Þessi óvænta frægð varð til
þess, að dregið var úr starfsemi
Almannavama, miðað við það
sem áður hafði verið gert ráð
fyrir, og farið var í felur með
starfsemina, eins og um eitt-
hvert feimnismál væri að ræða.
Hinum lærða kjamorkuverk-
fræðingi, sem stjómaði Al-
mannavörnum, tok að leiðast
þófið, og hvarf hann úr landi.
Síðan hefur verið heldur
hljótt um almannavarnir á Is-
landi og hafa háðfuglamir fyllt
upp í þá þögn með nöpmm grín-
sögum á borð við þá, að hlut-
verk Almannavama væri að sjá
ríkisstjórninni fyrir neðanjarðar
byrgi í kjarnorkustríði.
Nú um nokkurt skeið hefur
verið látið í veðri vaka, að starf
semi Almannavama miðist ekki
fyrst og fremst að atómvömum
heldur að vömum gegn náttúru-
hamförum. Vondi maðurinn í
spilinu er ekki lengur Rússinn
heldur Surtur.
Hér„ er mjög miður farið, því
almannavamir eru hvorki
feimnismál né gamanmál, held-
ur fúlasta alvara og einkum í
sambandi við atómvamir.
Við búum um stundarsakir í
frekar friðsælli veröld síðan
Bandaríkjamenn og Rússar
komust á sömu bylgjulengd og
fóm að gera sér ljósar afleið- [
ingar uppgjörs sín á milli, —|
atómstriðs.
Því miður er það stundarfyr-l
irbrigði, að atómvopn séu íl
höndum siðaðra þjóða, Breta,
Frakka, Bandaríkjamanna og
Rússa. Þekking á atómvopnum
breiðist ört út. Kína er þegar
byrjað á tilraunum. Talið er, að
á næsta ári geti Kanada og Ind-
land framleitt sínar fyrstu at-
ómsprengjur og síðan fylgi fast
á eftir Vestur-Þýzkaland, Sví-
þjóð, Japan, Ítalía, ísrael, Sviss
og Ástralía. Þá er vitað, að
Egyptaland og Indónesía leggja
ofurkapp á að efla vísindastarf-
semi, sem beinist að framleiðslu
kjarnorkuvopna.
Það er mjög líklegt, að innan
tíu ára verði kjamorkuveldin
ekki fjögur eða fimm, heldur ein
sextán talsins. Allir em sam-
mála u m, að frekari dreifing
kjamorkuvopna auki stórlega
líkurnar C atómstríði, og ekki
bætir úr skák, að stöku forustu-
menn meðal framangreindra
þjóða em illa siðaðir.
Við getum hugsað okkur af-
leiðingarnar af því. ef fjárkúg-
unarmeistari á borð við Nasser
Egyptalandsforseta hefði kost á
atómvopnum. Hann mundi ein-
faldlega banka upp á hjá stór-
þjóðunum og hóta að missa eina
sprengjuna á stórborg í við-
komandi landi, ef hann fái ekki
svo og svo marga milljarða I
Asswan-stíflur sínar. Einnig eru
vopnabúr stórveldanna orðin
svo mikil og dreifð, að stöðugt
aukast líkumar á því, að flokk-
ar ótíndra glæpamanna ræni
sprengjum í fjárkúgunarskyni.
gnn nærtækari hætta stafar af
því að menn eins og
mandarínamir í Kína skilja
ekki atómsprengjuna. Maó Tse-
Tung sagði í Moskvu árið 1963:
„Ég tel persónulega, að helm-
myndir um hættuna af geisla-
virku öskuregni. Hann gerði
alltof Iftið úr hættunni. Mis-
skilningur Maós er að mestu
leyti Bandaríkjamönnum að
kenna, en þeir hafa til skamms
tíma gert sem minnst úr hætt-
unni af geislavirku öskuregni.
Nú hafa þeir snúið blaðinu við
og telja hættuna jafnvel enn
meiri en dr. Linus Pauling pró-
fessor og fleiri atómvopnaand-
stæðingar höfðu haldið fram
fyrir nokkrum ámm og vom þá
kallaðir kommúnistar fyrir.
Vesturlandabúar verða að
gera sér grein fyrir, að Maó og
mandarínar hans eru andlega
lasnir menn, eins og títt er um
Kfnverjar hafa þegar komið sér upp kjamakljúfum og eru byrjaðir
á tilraunum. Myndin er af kínverskum kjamakljúf.
I
ingur mannkyns farist í atóm-
strlðinu. Þar með verður heims-
valdastefnunni útrýmt og helm-
ingur mannkyns eftir til að bera
sósíalismann til sigurs I heim-
inum“. Árið 1957 sagði Maó við
júgóslavneska sendinefnd: „Við
þá menn, sem þykjast hafa
höndlað hinn innri sannleika
, tilvemnnar. Maó deplar ekki
auga yfir því, að 300 milljónir
Kínverja og helmingur jarðar-
búa farist.
Raunar er atómmáttur Banda
ir síðustu vikna sýna, að Asía
er röð af púðurtunnum, sem
geta spmngið I loft upp, hve-
nær sem er. Hins vegar er erf-
itt að gera sér grein fyrir,
hversu afmörkuð verði atóm-
stríð, sem þar kunna að fara af
stað, hvort líkur séu fyrir því,
að þau berist til Vesturlanda,
hvort þau kunni að berast hing-
að til lands.
Fyrsti forstöðumaður Al-
mannavama gerði I skýrslu
sinni góða grein fyrir afleiðing-
um atómárásar á ísland, en ég
veit ekki, þar sem skýrslan hef-
ur því miður ekki verið birt,
hvort hann hefur rakið þar og
rökrætt ýmsa möguleika á at-
ómárás á Island. Það er komið
fram á 11. stund að birta, eða
semja. ef ekki em til, skýrslur
um llkur fyrir atómárás á land-
ið.
Enn mikilvægara en slík
skýrslugerð er að hefjast þegar
handa við að tryggja öryggi
allra Islendinga I atómstríði.
Rlki, sem gerir öllum borgurum
skylt að líftryggja sig, getur
varla svikizt sjálft undan stóru
líftryggingunni, — almanna-
vömum. Slík trygging kostar
miklar fúlgur, en þær fúlgur eru
lítils virði miðað við það, sem
er 1 húfi.
Nútímaþjóðir eyða gjarna 10
—20% af ríkistekjum sínum I
herbúnað. Þá skattlagningu höf-
um við alveg sparað okkur. Það
ætti því ekki að vera ofverkið
okkar að verja 10% 'af ríkis-'
tekjum okkar til almannavarna
næstu fimm árin og miða að
þvl, að koma á þeim tíma upp
fullkomhu kerfi almannavama,
— áður en atómhættan I heim-
inum fer að verða alvarlega
þrúgandi.
jþað þarf að hefjast þegar
handa við að grafa út
neðanjarðarbyrgi I þéttbýlinu, I
Reykjavik og öðmm kaupstöð-
um og kauptúnum landsins, út-
búa þau nauðsynlegum tækjum
og leiðbeiningum, og semja við
KRISTJÁNSSON: Á MIÐVIKUDAGSKVÖLDI
erum 750 milljónir I Kína og
erum ekkert hræddir við atóm-
bombur. Ef 300 milljónir Kfn-
verja farast, er samt nóg eftir“
í viðtali, sem bandaríski frétta
ritarinn Edgar Snow átti við
Maó fyrir tæpu ári, kom I Ijós,
að Maó gerði sér alrangar hug-
ríkjamanna slíkur, að þeir geta
gereytt öllu mannlegu Iífi I
Kína.
JTin margumrædda hætta af
stríðsþorsta klnversku
mandarlnanna mun líklega fara
vaxandi með ári hverju. Atburð
kaupmenn og kaupfélög, að þeir
aðilar noti byrgin að nokkru
leyti fyrir matvörugeymslur,
svo að tryggt sé, að þar séu á-
vallt nógar matarbirgðir til
langs tíma, og þær séu endur-
nýjaðar hæfilega oft. Þá þarf að
aðstoða fólk I hinum dreifðu

Þótt Bandaríkjamenn og Rúss-
ar hafi fallizt í faðma, mun hætt
an á atómstríði fara vaxandi
næstu árin með aukinni út-
breiðslu kjamorkunnar.
byggðum landsins og aðra einka
aðila, sem vilja, við að útbúa
byrgi I kjöllurum húsa sinna.
Til þessa fólks þarf að dreifa
sandpokum til að byrgja glugga
og hurðir, og dreifa listum um
nauðsynlegustu matvörur og
tæki, sem þurfa að vera I slíkum
byrgjum.
Almannavarnir hætta þá fyrst
að vera blekking. þegar þær
hafa gert öllum íslendingum
kleift að dveljast I byrgjum,
öruggum gegn geislun, I 2—3
mánuði samflevtt, ef til kast-
anna kemur.
En það þarf lika að koma
stjómtækjum þannig fyrir, að
hægt sé að hafa raforkuver og.
aðrar lífæðar I gangi, þótt þjóð-
in hafi komið sér fyrir niðri
I jörðinni. Þá þarf að kanna ýtar
lega, hvað taka skuli til bragðs,
ef aðflutningar til landsins
stöðvast að einhverju eða öllu
leyti; hvað gera skuli, ef ekkert
benzín, engin olía, ekkert salt,
engin lyf, engin matvæli em
flutt til landsins.
Tjessari þjóð er það meira virði
" að sigrast á vanda almarma
vamanna heldur en 2—3%
meiri árlegur vöxtur þjóðarfram
leiðslu eða þjóðarauðs. Ríki-
dæmi kemur dauðri þjóð ekki
að gagni. Almannavamir verða
að hafa algeran forgangsrétt.
Það getur verið gott að vita
af ýmsu dóti I skúr við Mývatn,
en það eru ekki þær almanna-
vamir, sem við þurfum á að
halda.
☆

Vélvæðing og stöðlun í gluggasmíði
J Keflavík er að hefja starf-
semi sína ný verksmiðja,
Gluggaverksmiðjan Rammi s.f.
og mun hún framleiða glugga
og svalahurðir með nýjum og
hér áður óþekktum þéttingum,
svonefndum „Te-Tu“ þétting-
um, sem er norsk uppfinnirjg.
Hér á landi hefur Rammi s.f.
einkaleyfi til framleiðslu á
gluggum með TeTu-þéttinum.
Verksmiðja þessi hefur mjög
fullkomnum vélum á að skipa
og er hvert framieiðsiuatriði
gluggans samsetning, hengsl-
un, sem og annað unnið I þar
til gerðum vélum. Er þvl hér
um algjöra vélvæðingu að ræða
I smíði plugea og svalahurða.
Séreinkenni Te-Tu-gluggans
auk samsetningar eru þau, að
í fölsum opnanlegra glugga og
svalahurða er komið fyrir sér-
stökum þéttilista úr plastefni,
sem leggst að skáflet’i I flasi
fasta gluggans og gerir hann
vatns- og vindþéttann. Skáflöt-
ur þessi gerir það að verkum,
að opnun og lokun gluggans er
auðveld og festist hann ekki
I falsi við rakastigsbreytingu.
Jafnframt því að leysa hið
gamla vandamál um þéttingu
gluggans, skapar þessi verk-
smiðia möguleika á að fram-
kvæma nú hugmyndina um
stöðlun gluggastærða í íbúðar-
hús hér á landi. Mun öllum
vera ljóst hvílíkt hagræði yrði
að slíku fyrirkomulagi, auk
þess sem það myndi þýða veru
lega lækkun á gluggum og tvö-
földu gleri.
Eigendur hinnar nýju verk
smiðju eru Hafsteinn Ólafsson,
Keflavík, Gunnhallur Antons-
son, Keflavík og Hilmar Vii-
hjálmsson, Reykjavík.