Vísir - 31.05.1967, Blaðsíða 9

V í S IR . Miðvikudagur 31. maí 1967.
Lítil gufuaflsvirkjun hagkvæm-
ari en stórvirkjun vatnsafls
Ræft við Svein S. Einarsson, verkfræðing um
gjörbyltingu á virkjunarmöguleikum
úr jarðhita
jslendingar hafa ávallt talið sig vel í sveit setta varöandi
rafvæöingu landsins vegna allrar hinnar óbeizluðu orku, sem
í vatnsafli landsins felst. - Aöeins örlítiö brot af orku vatns-
fallanna hefur verið nýtt og það er ekki fyrr en nú með
virkjun Þjórsár, aö hægt hefur verið aö ráöast í verulega hag-
kvæma virkjun. — Markaöur hefur ekki verið fyrir hendi
fyrir stóra vatnsaflsvirkjun fyrr en með álbræðslunni í
Straumsvík, sem fyrst og fremst gerir kleift að reisa virkj-
unina við Búrfell, en með fyrsta áfanga hennar tvöfaldast
raforkuframleiðsla landsins. Oft hefur verið á þaö minnzt,
að einnig sé hægt að virkja jarðhitann á íslandi til raforku-
framleiöslu, en hingað til hefur a. m. k. almenningur aöeins
litiö á það sem fræðilegan möguleika, sem ef til vill yrði hægt
að gera að veruleika, þegar megnið af virkjanlegum vatns-
föllum hefði verið fullnýtt. Fæstum hefur verið kunnugt um,
að ítalir, Bandaríkjamenn og Nýsjálendingar framleiða þegar
mikla raforku úr jarðhitanum. ítalir einir framleiða meira
en þrisvar sinnum meiri raforku úr jarðhitanum einum en
allri raforkuframleiðslu íslands samanlagðri nemur, eða um
370 þús. kw, og það sem meira er um vert, - raforkan þann-
ig fengin er ódýrari en jafnvel frá hagkvæmustu vatnsafls-
virkjunum. Þetta eru mikil tíöindi fyrir íslendinga, því jarð-
hitinn á Islandi býður upp á a. m. k. jafnmikla virkjunar-
möguleika og vatnsaflið.

Þessi gufuaflsstöð í Larderello á Ítalíu framleiðir jafnmikiö rafmagn og Andakílsvirkjunin, eða um
3500 kw. Stærð hennar ér ekki nema brot af stærð Andakílsvirkjunarinnar eins og þeir sjá, sem
til þekkja.
Cveinn S. Einarsson, verk-
^ fræöingur, sameigandi dr.
Gunnars Bþðvarssonar, jarð-
eðlisfraeöings aö Vermi s.f. er
sá maður hérlendis, sem gerst
hefur fylgzt með þróun þessara
mála erlendis. Hann er einmitt
. nýkominn heim úr kynningar-
ferð til Larderello í Toscanahér-
aði á Ítalíu, þar sem raforku-
vinnslan úr jarðhitanum er
mest. — Sveinn fór þessa ferð
til að kynna sér allar kostnaðar-
tölur varðandi gufuaflsvirkjanir,
en á grundvelli þeirra er hann
nú að skila áætlunargerö til
Raforkumálastjómar með tilliti
til slíkra virkjana hérlendis.
— Camkvæmt vreynslu ítala,
hefur nú kojniö í ljós,
að hægt er aö reisa gufuafls-
|i í
virkjanir fyrir minna en helming
þess stofnkostnaöar, sem þarf
til ,að reisa, . vftt»sa.flsvirHjanjí,,;
sagði Sveinn við tíðindamann
Vísis nú í vikunni, þegar við
heimsóttum hann á skrifstofu
hans. — Italir hafa nú framleitt
rafmagn úr gufuorku frá jarð-
hita í tæplega hálfa öld, en upp
úr 1930 hófu þeir aö virkja jarð-
hitann í stórum stíl. — Gufu-
aflsstöðvamar voru í fyrstu
stórar, en í þeim voru notaöar
svokallaðar eimþéttitúrbínur,
sem útheimtu mikil mannvirki
vegna þéttingar gufunnar. —
Um 1960 tóku þeir upp nýja
tækni, þegar þeir tóku í notkun
útblásturstúrbínur, en gufan fer
nú beint út í andrúmsloftið eftir
að hafa farið í gegnum túrbín-
urnar.
Notkun þessara nýju túrbína
hefur valdið því, að stofnkostn-
aður við gufuaflsstöðvarnar
hefur snarminnkað og stærö
þeirra aö sama skapi.
— Eru þessar stöðvar örugg-
ar í rekstri?
— H>að er vandfundin önnur
gerð af aflstöövum,
sem sýnir sambærilegt rekstrar-
öryggi. — Þær hafa verið rekn-
ar með svo miklu öryggi, að
hægt hefur verið að láta þær
ganga með fullu álagi allt árið,
nema 3—i daga meðan unnið
hefur verið að almennu viðhaldi.
— Frost hefur engin áhrif á
rekstur gufuaflsvirkjunar, sem
auövitað hefur meira gildi á ís-
landi en á Ítalíu. — Hér verða
oft truflanir á vatnsaflsstöövun

Sveinn S. Einarsson við uppdrátt af þverskuröi gufuaflsstöðvar. — Ef myndin prentast vel, má gera
sér grein fyrir hvemig gufuorkan er notuð til raforkuframleiðslu. Til vinstri er borholan. Leiðsian,
sem tekur við gufunni ag vatninu, liggur f gufuskllju, sem skilur gufuna frá vatninu. Vatnið er leitt
í burtu, en gufan leidd inn á túrbínumar í stöðvarhúsinu til hægrl á myndinni.
af völdum frosts, t. d. vegna
krapamyndana.
— Er komin nægjanleg
reynsla af þéssum nýju gufu-
aflsvirkjunum?
— Ttalir skýrðu fyrst frá þess-
um stöðvum á ráðstefnu,
sem haldin var á vegum Sam-
einuðu þjóðanna í Róm árið
1961, um nýjar orkulindir. —
Þá var ekki komin endanleg
reynsla af stöðvunum. en ítalir
lögðu sérstaka áherzlu á, hvað
þær voru hagkvæmar í rekstri.
— Gufuaflsstöðvamar vöktu
þegar mikla athygli á ráðstefn-
unni, sem ég sótti ásamt fleiri
fslendingum. Hafa þær vonir
sem menn bundu þegar i stað
við þessar stöðvar sízt brugðizt.
Sveinn skýrði tíðindamanni
'frá ráðgjafarstarfsemi Sþ í þró-
unarlöndunum vegna hagnýt
ingar iarðhitans, en þar sem
viðtal birtist hér i biaðinu við
Guðmund Pálmason sl. mánudag
þar að lútandi er ekki ástæða
til að nfiHi.þaS upp. aftur.
— Hvernig hefur reynsla Ný-
sjálendinga og Bandaríkjamanna
verið af gufuaflsvirkjunum?
— f>eir hafa ekki verið eins
umfangsmiklir i virkj-
unum og Italir, en annars er
ekki hægt að segja annaö en
að reynsla þeirra hafi verið
mjög jákvæö. — Nýsjálending-
ar byggðu mjög stóra og vel-
heppnaða aflstöö árið 1958, sem
hefur nú veriö stækkuö upp í
180 þúsund kw og sér veruleg-
um hluta Nýja Sjálands fyrir
rafmagni. — Þessi eina stöð
framleiöir næstum því jafnmikið
og báöir áfangar Búrfellsvirkj-
unarinnar munu framleiða. —
Bandaríkjamenn byrjuðu með
litla stöö skammt fyrir noröan
San Fransisko á stað, sem nefn-
ist The Geysers. Þaö er þegar
búið að stækka hana, en áætlað
að hún verði um 100 þús. kw.
— Hvernig er orkuverðið frá
þessum virkjunum?
— Samkvæmt þvi sem mér
reiknast til væri hægt aö
reisa stöö, sem framleiddi um
3500 kw fyrir 30 milljónir eöa
minna en þá er allt inpifalið,
— borholur, aflvélar, gufuleiðsl-
ur og stöðvarhús. Þetta er sam-
bærileg stöö og Andakílsvirkj-
unin. — Stærri gufuaflsstöð,
segjum 6—10 þús. kw væri með
orkuverö, sem væri sambæri-
legt við eða lægra en orkuver
frá stórum vatnsaflsvirkjunum
eins og t.d. virkjuninnj við Búr-
fell. — Enn stærri stöðvar yrðu
svo að sama skapi ódýrari.
— Hvers vegna hafa þessar
stöðvar ekki verið kynntar
fyrr?
r
• VIÐTAL
ÍDAGSINS
— ^ llir hlutir hafa sinn með-
göngutima, en þessari
spurningu mætti að ööru leyti
svara með an’narr: spurningu:
Hvers végna byggði Ford gamli
ekki þegap í stað 1967-módelið
af Ford í' stað T-módelsins? —
Hitt er svo annað mál að ég get
ekki forsvarað, að liggja inni
með þennan fróðleik, þegar nú
stendur fyrir dyrum .að gera
virkjanir fyrir Norður- og Aust-
urland. Að mínu áliti er jarðhit-
inn miklu álitlegri til virkjunar
eins og nú er ástatt, en eðlilega
eru margir fullir efasemda. —
Vegna þeirra fyndist mér, að
reisa ætti stöð fyrir Norður- eða
Austurland. sem litið yrði fyrst
og fremst á sem tilraunastöð.
— Ef menn þora ekki að treysta
á þessa einu stöð gætu þeir
byggt upp aöra eins til vara og
slyppu samt með minni stofn-
kostnað en ef rejst yrði vatns-
aflsstöð. — Þetta segi ég auðvit
að meira til gamans.
Framhald á bls. 10.