Bókasafnið - 01.03.1982, Blaðsíða 11

HERBORG GESTSDÓTTIR
Ávarp, flutt á afmælishátíð
Bókavarðafélags íslands,
6. september 1980
Herborg Gestsdóttir er fœdd 20. apríl 1913
að Björnólfsstöðum í Langadal í Austur-
Húnavatnssýslu. Að loknu barnaskólanámi
fyrir norðan fluttist hún með móður sinni til
Reykjavíkur og gekk í gagnfrœðaskóla og
menntaskóla þar.
Herborg hóf störf við Borgarbókasafn
Reykjavíkur 1. október 1938 og starfaði þar
síðan, lengi sem deildarfulltrúi, en lét af
störfum 31. ágúst 1981.
Hún var einn af stofnendum Bókavarðafé-
lags íslands og fyrsti formaður þess.
Það er langt síðan okkar ágæta Bóka-
varðafélag var stofnað. Raunar miklu
lengra en venjulegt tímatal gefur til kynna.
íslendingar á mínum aldri eru í raun og veru
fæddir á miðöldum og hafa síðan lifað að
minnsta kosti þrjá mannsaldra, og ef til vill
má segja eitthvað svipað um bókasöfnin í
landinu. Mörg þeirra eru fædd aftur í grárri
miðaldaforneskju, og leið þeirra hefur verið
og mun verða þung undir fæti áður en nú-
tímalegu takmarki er náð. Peningalaus,
húsnæðislaus og jafnvel fast að því bókalaus
tórðu söfnin, og vitanlega bókavarðalaus,
nema ef einhverjir skrítnir grúskarar tóku
sér fyrir hendur að þjóna þeim eftir bestu
getu, og þá auðvitað hver og einn eftir sínu
höfði.
Þegar ég var krakki uppi í sveit, fyrir óra-
löngu, var lestrarfélag sveitarinnar hýst á
mínu heimili. Það var í stórum skáp og í
kössum, sennilega 400—500 bindi, og
venjulega voru keyptar allt að tíu bækur á
ári. En þessar bækur voru mikið lesnar, að
minnsta kosti hafði ég nóg að lesa og las þær
víst allar, bæði Kapítólu og Búnaðarritið og
allt þar á milli. Síðan voru svo bækurnar
fluttar í þinghús hreppsins, sem var stein-
kumbaldi án upphitunar, og mun sagginn
hafa að mestu séð um endalok þeirra.
Þegar ég hugsa til stofnunar Bókavarða-
félagsins kemur mér fyrst í hug, að þar var
fátt um ungt fólk og bókaverðir með sér-
menntun mjög svo fáséðir. Að skrifa bækur,
safna bókum eða vera bamakennari þótti í
þann tíð gott veganesti til starfans. Að þykja
gaman að lesa bækur þótti frekar meðmæli,
og á því mun ég, fyrir fjörutíu og tveim ár-
um, hafa flotið inn í starfið. Ég treysti mér
ekki til að telja fram nein sérstök stórvirki,
sem félagið hefur framkvæmt, en þrátt fyrir
það hefur verið töluvert gagn að tilveru þess,
fyrst og fremst vegna þess, að það hefur eflt
stéttarvitund bókavarða og stuðlað að
kynnum þeirra, ekki hvað síst með lands-
fundunum, og einnig með útgáfustarfsemi,
þó hún sé ennþá alltof lítil. Einnig má draga
í efa, að Þjónustumiðstöð bókasafna væri til
ef Bókavarðafélagið hefði ekki verið stofn-
að, þó að Félag bókasafnsfræðinga hafi átt
drýgstan hlut að því að koma henni á legg.
11