Dagur - Tíminn - 14.09.1996, Blaðsíða 7

Jlitgur-ÍEtmhm
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
Laugardagur 14. september 1996 - VII
HAGYRÐINGAR
Svavar Gests
Af hnefum og rósum
Nú ríkir hjá krötunum kœti og gaman,
komin sú hjörð sem var gengin af trúnni.
Baldvinur landsmanna Ijómar íframan,
lífsgleðin sindrar af Pjóðvakafrúnni.
Atvikin draga þau sundur og saman.
Seigur aðfiska er karlinn í brúnni!
Happy end
Senn á Bretum brúnir lyftast,
bráðum sorgum lokið er;
þá mun Kalli krónprins giftast
Kamillu — sem betur fer.
Búi
Að yrkja hringhent vefst ekki íyrir bestu hagyrðingum og
sannast það á botnum, sem ortir eru við fyrripart sem gamli
Tíminn setti skáldmæltum fyrir:
Fyrripartur:
Grána hlíðar, gil og fjöll,
grettir tíðin brúnir.
Búifer létt með og botnar:
Prautum kvíðir þjóðin öll,
þrestir víðast flúnir.
eða:
Vellir skrýðast vetrarmjöll,
vorsins prýði rúnir.
eða:
Pögla smíðar haustið höll,
hljómar þýðir búnir.
Gr.G. botnar þannig:
Gerist hríðin grimm sem tröll,
grefur lýðum rúnir.
Minningar-
greinar
Minningargreinar birtast aðeins í
laugardagsblöðum Dags-Tímans.
Þær þurfa að berast á tölvudiskum
eða vélritaðar.
Myndir af þeim sem skrifað er um
þurfa að berast með greinunum.
Sendist merkt
Dagur-Tíminn
Strandgötu 31, 600 Akureyri
Garðarsbraut 7, 640 Húsavík
Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Svavar Lárus Gests fæddist í
Reykjavík 17. júní 1926.
Hann lést á Landspítalanum
1. september síðastliðinn. Dánar-
mein hans var krabbamein. For-
eldrar hans voru Gestur Guð-
mundsson, kaupmaður í Reykja-
vík, f. 28. sept. 1901 í Arnardal,
Eyrarhr., N.-Is., d. 26. aprfl 1974,
og k.h. Helga Loftsdóttir, f. 25.
okt. 1889 á Gríshóli í Helgafells-
sveit, Snæf., d. 29. jan. 1934.
Fósturforeldrar Svavars frá unga
aldri voru (Svanlaugur) Hjörtur
Elíasson, verkstjóri í Reykjavík, f.
13. júlí 1890 í Gálutröð, Breiða-
víkurhr., Snæf., d. 20. jan. 1967,
og k.h. (Jónína) Guðrún Krist-
jánsdóttir, f. 30. des. 1886 í Innri-
Lambadal í Dýrafirði, d. 3. nóv.
1962. Systkini hans voru: Hulda
(d. 1908), Hulda (d. 1985), Hörð-
ur (d. 1975), Sigurjón (d. 1961),
Loftur (d. 1977), Gunnar (d.
1989). Systkini hans samfeðra
voru fjögur: Rafn og Ósk eru á
lífi, en látnir eru Geir og Hlöðver.
Einnig er á lífi uppeldissystir
Svavars, Gyða Erlingsdóttir, hús-
freyja í Reykjavík.
Hinn 30. ágúst 1946 kvæntist
Svavar Maríu Ólöfu Steingríms-
dóttur, f. 1. okt. 1928, húsfreyju í
Reykjavík. Foreldrar hennar voru
Steingrímur Stefánsson, fast-
eignasali í Reykjavík, f. 4. maí
1895 á Hofsstöðum, Gufudalshr.,
A.-Barð., d. 4. sept. 1973, og
kona hans Þuríður Jóna Bryndís
Eggertsdóttir, f. 1. ágúst 1899 á
Flateyri, d. 23. maí 1995. Börn
Svavars og Maríu eru fjögur: 1.
Bryndís, f. 7.4. 1946, banka-
starfsmaður, býr í Reykjavík, gift
Óskari H. Friðþjófssyni hárskera-
meistara, þau eiga tvö börn. 2.
Hjördís Guðrún, f. 25.6. 1949,
húsfreyja í Reykjavík, gift Gísla
Steinari Jónssyni prentara, þau
eiga tvö börn. 3. Hörður, f. 15.1.
1960, framkvæmdastjóri í
Reykjavík, í sambúð með Kristínu
Elfu Guðnadóttur, ritstjóra í
Reykjavík, þau eiga einn son og
Kristín á eina dóttur fyrir. 4.
Gunnar, f. 26.9. 1962, verkfræð-
ingur í Hafnarfirði, kvæntur
Hrönn Ásgeirsdóttur kennara,
þau eiga tvö börn og Gunnar á
eina dóttur fyrir. Svavar og María
slitu samvistum 1966.
Hinn 5. júlí 1966 kvæntist
hann Elly Vilhjálms, f. 28. des.
1935, söngkonu í Reykjavík. For-
eldrar hennar voru Vilhjálmur
Hinrik ívarsson, bóndi og útgerð-
armaður í Merkinesi í Ilöfnum, f.
12.8. 1899 að Eyvík í Grímsnesi,
d. 24.1. 1994, og kona hans
Hólmfríður Oddsdóttir, f. 29.4.
1996 í Reykjavík, d. 5.6. 1994.
Börn Svavars og Ellyjar eru tvö:
1. Máni, f. 15.6. 1967, tónlistar-
maður í Reykjavík, kvæntur Þur-
íði Jónsdóttur deildarstjóra. 2.
Nökkvi, f. 29.6. 1971, verslunar-
maður í Reykjavík, í sambúð með
Ásdísi Wöhler þroskaþjálfa. Hjá
þeim ólst einnig upp dóttir Ellyj-
ar, Hólmfríður Á. Bjarnason, f.
19.2. 1962, í Reykjavík, í sambúð
með Kristjáni Helgasyni bflstjóra.
Hólmfríður á einn son. Elly Vil-
hjálms lést árið 1995.
Útför Svavars Gests fór fram í
kyrrþey.
Fallinn er einn af máttarstólp-
um í húsi þeirra, sem sinnt hafa
hljómlistarstörfum á liðnum all-
mörgum áratugum. Húsið eins og
riðar við, það hriktir í því og það
skekkist svolítið áður en það sest í
farveg aftur. Það verður aldrei
sama húsið.
Svavar Gests er fallinn frá. Lit-
ríkur frumkvöðull hefur sagt sitt
síðasta orð hérna megin. Hann var
auðvitað með glens á vörum þegar
við hittumst síðast í hófi sem Félag
hljómlistarmanna hélt honum í
júní sl., þar sem hann var gerður
að heiðursfélaga, en hann var hug-
myndaríkur formaður þess félags í
mörg ár. Nýstiginn fram úr rúminu
og upp úr erfiðum veikindum, með
harm í hjarta eftir fráfall Ellyjar
fyrir tæpu ári, bar hann sig vel og
sté í pontu til að þakka fyrir sig.
Auðvitað kom hann öllum til að
skellihlæja. Það var hans stfll. Grín-
ið var alltaf skammt undan og
hann var fljótur að finna hvað
myndi „gera sig“, eins og sagt er í
„sjóbisnisnum“. Áður hafði hann
sagt mér yfir kaffibolla að hann
væri hugsanlega eitthvað að skána
af veikindunum, að minnsta kosti í
bili, og sposkur á svipinn laumaði
hann því að mér að nýja hárið sem
væri að vaxa aftur væri miklu
dekkra og flottara en það gamla,
sem hann hafði misst.
Svavar gerðist liðsmaður í mús-
íkinni ungur að árum. Hann fór
gjarnan þær slóðir, sem hér á landi
voru lítt troðnar, og byrjaði með
því, þá dansmúsíkant og trommari
á gömlu dönsunum, að fara til tón-
listarnáms við Juilliard-tónlistar-
skólann í New York. Þangað fór
hann ásamt Kristjáni Kristjánssyni,
stjórnanda KK-sextettsins, og það-
an komu þeir félagar báðir með
fangið fullt af nýjum hugmyndum
og innleiddu ýmsa nýja hætti með-
al íslenskra hljómlistarmanna, svo
ekki sé dýpra tekið í árinni. Enn
þann dag í dag stendur það ljóslif-
andi fyrir hugskotssjónum mínum
þegar ég kom á æfingu heim til
Svavars, skömmu eftir að hann
kom að utan. Hann hafði víst beðið
mig að skrifa eitthvað fyrir litla
hljómsveit og spila með, en ég man
einkum hve mér þótti rosalega
flottur splunkunýi víbrafónninn og
trommusettið, sem þarna stóð ný-
komið frá Ameríku. Þetta hefur lík-
lega verið útvarpsprógramm, sem
við æfðum þarna, en ég man bara
víbrafóninn glæsilega — og Svavar
sjálfan brennandi af áhuga og upp-
fullan af hugmyndum og hugsjón-
um.
Svo kom Jazzblaðið. Svavar gaf
það út einn og tiltölulega óstuddur
af hreinni hugsjón í nokkur ár, því
tæplega hefur það gefið af sér fé og
rniklu fremur þurft að borga með
því. Þar áttum við nokkra samleið
og ég skrifaði fáeinar greinar á-
samt fleirum, en Svavar var þá
þegar prýðilega ritfær, enda liggja
eftir hann bækur. Næst lá leið okk-
ar saman vegna hljómplötuútgáfu,
ef ég man rétta röð, enda starfaði
ég fyrir fyrirtæki hans, SG-hljóm-
plötur, í mörg ár og við margar
hljómplötur af ýmsu tagi. „Ég var
allt of mikill hugsjónamaður í
plötuútgáfunni,” sagði Svavar glett-
inn á svip í hófinu hjá FÍH í júní,
„ég gaf út þrjár plötur sem ekkert
gáfu af sér á móti hverri einni, sem
seldist vel." Vissulega var hann
hugsjónamaður. Á þriðja hundrað
hljómplötur frá SG-hljómplötum,
auðvitað misjafnar, en sumar með
ómetanlegu efni, sem annars hefði
trúlega glatast, sýna fram á það.
Kannski seldust þær einmitt ekkert
vel, sem geyma merkasta efnið,
eins og gengur.
Leiðirnar lágu víðar saman. í
litlu húsi, líklega skólastofu eða
leikfimisal, á Sólheimum í Gríms-
nesi, lék ég undir á hverju ári í
mörg ár skömmu fyrir jól, þegar
Svavar var potturinn og pannan í
að halda jólaskemmtun fyrir vist-
menn á staðnum ásamt félögum í
Lionsklúbbnum Ægi. Þar fór hann
hreinum hamförum og skemmti
vistmönnum eins og honum var
best lagið, enda dáðu þeir hann
hver einasti og gengu sumir langan
veg á móti rútunni, þegar hans og
hinna Lionsmannanna var von á
sunnudegi í desember. Ég veit ekki
hvort þetta var hans hugmynd að
halda lítil jól fyrir vistmennina á
Sólheimum á hverju ári, en það
hefði vel getað verið. Þannig var
hjartalagið, þótt stundum væri
brynjað með spaugi.
Svavar stjórnaði sem kunnugt
er eigin hljómsveit um árabil.
Aldrei atvikaðist svo, að ég léki
fastráðinn með honum í hljómsveit
hans, en nokkra dansleiki áttum
við þó saman á palli. Hins vegar
lék ég oft inn á upptökur með
hljómsvéit hans og alltaf var það
vitað mál, ef farið var í stúdíó til
Svavars, að þar var allt þaulskipu-
lagt fyrirfram og fór enginn í graf-
götur um það sem gera skyldi.
Svavar sat þar gjarnan sjálfur í
stjórnklefanum þegar grunntökum
var lokið og gætti þess vandlega að
söngvarar bæru rétt fram íslensk-
una og auðvitað að hljómlistar-
mennirnir hittu á réttar nótur.
Ekki gleymast heldur útvarps-
þættir Svavars Gests. Þeir höfðu
mikil áhrif og varanleg í íslensku
útvarpi, ekki síst skemmtiþættirnir
með áhorfendum í sal, sem margir
muna eftir. Þar lágu reyndar leiðir
okkar Svavars líka saman, því ég
man eftir að hafa setið í slíkum
þætti með gítarinn í fanginu.
En mál er að linni. Aðrir munu
rifja upp á skipulegri hátt og í réttri
röð allt það, sem Svavar Gests tók
sér fyrir hendur á lífsleiðinni. Ég
hef aðeins svona í kveðjuskyni tipl-
að á nokkrum skyndimyndum, sem
koma mér í hug þegar við sjáum á
bak Svavari. Hér vil ég einnig
minnast góðrar vinkonu okkar um
árabil, Ellyjar Vilhjálms söngkonu,
eiginkonu Svavars, sem lóst síðla
árs 1995. Fráfall þeirra beggja á
innan við einu ári er mikil harm-
saga. Við Svanhildur og fjölskyldan
söknum traustra vina og þökkum
fyrir árin öll. Börnum þeirra Ellyjar
og Svavars vottum við innilega
samúð.
Ólafur Gaukur