Dagblaðið Vísir - DV - 16.05.1983, Blaðsíða 18

Menning
Menning
Menning
Menning
DV. MÁNUDAGUR16. MAl 1983.
Fyrir nokkru stóð yfir sýning að
Kjarvalsstöðum á verkum eftir Þor-
björgu Pálsdóttur. Það er ávallt
athyglisvert þegar hin fámenna stétt
myndhöggvara (ca 10 manns hér á
landi) gefur listunnendum tækifæri
til að kynnast listf ramleiðslu sinni og
þá sérstaklega listamenn eins og
Þorbjörg Pálsdóttir sem hefur
nokkra sérstöðu meðal íslenskra
myndhöggvara, en hún einbeitir sér
að manninum sem hún mótar eink-
umípolyester.
Barnaleikvöllur
Hér á nýlokinni sýningu að Kjar-
valsstöðum setti listakonan á svið
bamaleikvöll. Hún sýndi einvörð-
ungu myndir af bömum. En þetta
voru þó ekki nein ákveðin böm, held-
ur böm í þriðju persónu: andlitslaus
böm, sem þannig skópu ákveðna
fjarlægð við áhorfendur. Við kynnt-
umst þeim því einungis í gegnum
hegðan þeirra, viðmót og athafnir,
sem vom undirstrikaðar með raun-
verulegum hlutum, eins og t.d. fötu,
dóso.s.frv.
I þessum verkum kemur greini-
lega fram hjá listakonunni mikið
næmi fyrir samspili og viðmóti
barna, sem við fyrstu sýn virðast
„yfirborðskennd” og minna einna
helst á hversdagslegar „þriðju per-
sónur” eftir G. Segal eða fígúrur
eftir Ed Kienholz f rá 7. áratugnum.
Á leið á heimsendahæð, hæð 99 cm, vír, polyester.
Britta og vinur, hæð 68 cm, vír, polyester.
GBK
Viðmót í polyester
— um sýningu Þorbjargar Pálsdóttur
juuoim oyiiuigumii, ei greinuegi
að listakonan er nú í þessum „barna-
myndum” mun hæverskari í með-
höndlun formsins. Það er sem lista-
konan hafi hér snúið sér að mun
natúralískari vinnubrögðum, sem
lýsir vel hinni bamslegu hegðan.
Symbolismi
En þegar betur er að gáð komumst
við að því að „börnin” eru hol að inn-
an. Við þessa uppgötvun flyst verkið
frá raunveruleikanum yfir á tákn-
rænna svið og öðlast um leið dýpri og
margræðari lestur: um upphaf og
örlög einstaklingsins. Myndirnar fá
dramatískara inntak sem auðveld-
lega getur breyst í hrylling í huga
áhorfandans.
Forsendan fýrir þessu táknræna
og dramatíska inntaki er því form-
ræn. Hún liggur í því hvemig lista-
konan umbreytir og vinnur úr formi
líkamans. En miðað við fyrri verk,
eins t4- Kristsmyndina er sýnd var á
Jafnvægið
I heild fjallar list Þorbjargar um
jafnvægið milli hins raunvemlega og
hins táknræna, sem áður er lýst. En
hér á sýningunni er sem skorti þetta
Anna Áslaug hjá Musica Nova
Gary Burton.
GARY BURTON
Tónleikar Kvartetts Gary Burtons í íslensku óper-
unni á vegum Jazzvakningar 10. maf.
Nú setti Jazzvakning aldeilis í feitt,
að fá hingaö til lands víbrafónleikar-
ann Gary Burton. Það þarf víst ekki að
tiunda afrek kappans. Nægir að nefna
að hann hefur einokað efsta sæti vin-
sældalista tímaritsins þekkta, Down
Beat, um langt árabil. Og Gary Burton
hefur ekki óveröskuldað öðlast þá
viðurkenningu sem hann hef ur hlotið.
Samt er það svo að þótt maöurinn sé
virtur og þekktur í hópi jassunnenda
þá nýtur hann ekki hylli á borð við
trúða poppsins og nokkra útvalda jass-
guöi. En oft virðist hending ráða hverj-
ir detta í lukkupottinn og geta þaðan í
frá laöað til sín tónleikagesti líkt og
fífill hunangsflugu. Þótti því ekki
hættandi á að fá kappann hingað til
lands án opinberrar aðstoðar, þaö er
að segja utanríkisþjónustu Bandaríkj-
anna. Þættu það líkast til helgispjöll ef
því opinbera í okkar mikla músíklandi
yrði á að styðja við bakiö á jassi öðru-
vísi en óbeint og þá oftast nær óvart.
Ber því að þakka þeirri framsýnu
menningarstofnun, sem eitt sinn sá
Sinfóníuhljómsveitinni fyrir misjöfn-
um stjómendum en gerir okkur nú
kleift að hlýða á Gary Burton í eigin
persónu.
Einvalalið
Ekki þarf að hafa langt mál um snilli
Gary Burtons og félaga hans. Nægir aö
nefna hans frábæm tækni og ským
framsetningu. Þaö kom mér hins
vegar mest á óvart hversu vel kappinn
er heima í gömlum frasðum, eins og
hinum gömlu kirkjutónum og pólý-
fóníu. Einleikskviður hans minna
stundum á heila Ganellanhljómsveit.
Meðspilarar hans eru hver öðrum
betri. Frábær saxófónleikur og sér-
stæður leikur á rafmagnsbassa vekja
athygli. Og ekki var ónýtt að trommu-
leikarinn Mike Hyman skyldi gista
land okkar í þriöja sinn. Ungur, meira
að segja mjög ungur, kom harai með
McNeill. örlítið eldri og mun þroskaðri
meö Getz og svo nú, enn bráðungur en
fullþroska jassleikari, með Burton.
Semsé, valinn maður í hverju rúmi og
tónleikamir hreint afbragð.
EM
Tónleikar Musica Nova á Kjarvalsstööum 8. maí.
Flytjandi: Anna Áslaug Ragnarsdóttir
pianóleikari.
Efnisskrá: Erik Satie: Gnossiennos nr. 3,5 og 4; ^
Olivier Messiaen: La Traquet Rieur; Luciano
Berio: Rounds: Karlheinz Stockhausen: Klavier-
stiick IX; Hjálmar H. Ragnarsson: Prelúdíur;
Franz Liszt: La lugubre gondola I og II, Bagatelle
sans tonalittf, Nuago gris, Unstem, IV
Mefistovals.
Á tónleikum Musica Nova hafa flytj-
endur gjarnan veriö margir og komið
með verkin sitt úr hverri áttdnni eftir
því sem tilefni gáfust. Þótt nafnið á fé-
lagsskapnum þýði ný músik, hefur
músíkin ekki alltaf verið glæný sem
leikin hefur verið á hans vegum. Þó
held ég að hún eigi jafnan erindi við
áheyrendur og oftast hefur hún ekki
verið leikin á tónleikum hér áður og því
semslíkný.
Efnisskrá Önnu Áslaugar Ragnars-
dóttur spannaði yfir „ný verk”, allt frá
seinni hluta nítjándu aldar og fram til
líðandi stundar. Ný verk þó samin hafi
verið fyrir hartnær öld, því að í þeim
kvað við nýjan tón á sínumtíma og þau
hafa haldið nýjabruminu allt fram á
þennandag.
Satie er alltaf nýr og ferskur og kitl-
ar þægilega í manni taugamar hversu
oft sem maður heyrir hans smellnu
verk. Yfirbragð efnisskrárinnar var
annars mestan part þunglamalegt og á
köflum afar þunglyndislegt. Mótun
leiks verður að vera afar skýr undir
þeim kringumstæðum. Og upp á það
var sannarlega ekki að klaga hjá önnu
Áslaugu. Leikur hennar á Klavier-
stiick DC, sem öðmm þræði er hrein
stúdía í dynamik, var til dæmis frá-
bær.
Tónleikar Martins Berkofskys í Pjóðleikhúsinu
9. maí á vegum Listhúss hf.
Efnisskrá: Franz Liszt: La Valláe d'Obermann,
Deak, Deux Legendes, Sonata í h-moll.
Það telst til meiriháttar tíðinda nú
orðið ef píanisti leikur tónleika með
verkum Liszt á efnisskránni eingöngu.
Bæði er það að vart er á færi nema
bráðsnjallra píanista að leika þann
leik og svo afgreiðir hin miskunnar-
lausa tíska slíka samsetningu meö rot-
höggi.
Hér úti á Islandi þykir samt ekkert
tiltökumál að bjóða tískunni birginn.
Tónleikagestir hér eru sem betur fer
ekki jafnfast njörvaðir við hugmyndir
viðskiptastefnunnar í þessum sökum
og víöast hvar annars staðar.
Anna Áslaug Ragnarsdóttir píanóleikari.
Eitt verk frumflutti Ánna Áslaug,
Prelúdíur, eftir bróöur sinn, Hjálmar
Helga. Prelúdíurnar munu eiga aö
verða fimm, en hér voru leiknar sú
Tónlist
Eyjólfur Melsted
Kraftaverk
Mikið hefur verið rætt um endur-
komu Martins Berkofskys á tónleika-
pall. Eins og alkunna er lenti hann í
alvarlegu slysi og hugöu flestir, þegar
af fréttist að menn myndu ekki hlýða á
leik hans meir. Sjálfsagt er aö kalla
rétta meðferð og árangursríka endur-
hæfingu kraftaverk, en frá og með tón-
leikum Berkofskys i Þjóðleikhúsinu
heyrir sá þáttur á ferli listamannsins
liöinni tíð. Hinn miskunnarlausa heim
alþjóðlegs tónleikahalds varðar ekkert
frekar um það hvort maðurinn er ný-
staðinn upp úr sjöföldu handleggsbroti
eða flensu. Kröfurnar eru þær að hann
flytji sína kúnst, hvemig sem ásig-
komulag hans annars kann að vera.
fyrsta, þriðja og fimmta. Það mun
hafa orðið til þess að áheyrendur
fengu ranga mynd af verkinu, því
kaflarnir sem ekki eru tilbúnir munu
vera hinir fjörmeiri. En hvað um það,
Prelúdíur Hjálmars Helga sómdu sér
vel meðal verka annarra snjallra tón-
smiöa. Svo lauk Anna Áslaug þessum
tónleikum með efri ára verkum Liszt
og skilaði þeim til áheyrenda með jafn
þróttmiklum leik og hinum fyrri verk-
um.
Eitthvað varð undan
að láta
Ekki varð heldur greind á leik
Martins Berkofskys nein breyting frá
því sem áður var. Hann býr yfir fítons-
krafti, svo miklum að hljóðfæri
stofnunarinnar, sem líkast til fær of
sjaldan aö kenna hressilegra átaka,
hélt ekki stillingu sinni. Atökin segja
sína sögu, en f leira þarf til en kraftana.
Tæknilegt öryggi, þor og hamsleysi í
túlkun gerði það að verkum að menn
fengu að hlýða á stórkostlegan Liszt-
flutning í Þjóðleikhúsinu. Velkominn
aftur á tónleikapall, Martin Berkofsky.
EM
Stórkostlegur Liszt-
flutningur í Þjóðleikhúsinu

■V