Dagblaðið Vísir - DV - 26.08.1988, Blaðsíða 2

2
FÖSTUDAGUR 26. ÁGÚST lðftS
Fréttir
Beðið eftir ákvörðun Sjálfstæðisflokks og verkalýðshreyfingarinnar:
Niðurfærsla eða
stjómarkreppa
- átök innan Sj álfstæðisflokksins um niðurfærsluna
Þrátt fyrir harðorðar yfirlýsingar Asmundar Stefánssonar, forseta Alþýðusambandsins, samþykkti miðstjórn þess
að ganga til viðræðna við ríkisstjórnina um efnahagsaðgerðir. DV-mynd S
Stjórn Bandalags starfsmanna rikis og bæja hafnaði öllu samráði við rikisstjórnina á fundi sínum í gær. Stjórnin
mótmælti harðlega níu prósent launalækkun og fækkun opinberra starfsmanna um eitt þúsund. DV-mynd S
A miðstjómarfundi Sjálfstæðis-
flokksins í dag mun koma í ljós hvort
Sjálfstæðisflokkurinn er tilbúinn til
þess að fara niðurfærsluleiðina. Inn-
an flokksins er hart deilt um hvort
hægt sé að standa að þeim aðgerðum
sem samstarfsflokkarnir telja nauð-
synlegra til að tryggja framkvæmd
niðurfærslunnar.
Bæði Alþýðuflokkur og Framsókn
hafa tekiö afstöðu með niðurfærsl-
unni. Þeir vilja setja lög um lækkun
verðlags og grípa til viðurlaga ef þau
eru brotin. Sjálfstæðisflokkurinn
hefur hins vegar engin skýr svör
gefið, hvorki á ríkisstjórnarfundi í
gær né í viðræðum formannanna.
Innan flokksins takast á fulltrúár
fískvinnslu, útgerðar og landsbyggð-
ar annars vegar og talsmenn frjálsr-
ar verslunar og höfuðborgarinnar
hins vegar.
Bæði Alþýðuflokkur og Framsókn
telja að hægt sé að neyöa Alþýöusam-
bandið til samstarfs eða í þaö
minnsta þegjandi samkomulags. Eini
valkosturinn fyrir utan niðurfærslu
sé stór gengisfelling. Verkalýðsfor-
ystan sé því nauöbeygð.
Á miðstjórnarfundi Alþýðusam-
bandsins í gær var ákveðið að ganga
til viðræðna við ríkisstjórnina þrátt
fyrir hörð ummæli Ásmundar Stef-
ánssonar, forseta samtakanna, á
undanfómum dögum. Það sjónarmið
varð ofan á að verkalýðsforystan
hefði ekki efni á öðru en reyna sam-
starf. Bandalag starfsmanna ríkis og
bæjar hafnaði hins vegar öllu sam-
starfi.
Verkalýösforystan getur nú valið
um frystingu launa og verölags 1.
september þar til ríkisstjórnin hefur
komist að niðurstöðu eöa hvort 2,5
prósent kauphækkunin verði tekin
af launþegum í gegnum skattkerfið
og atvinnurekendum bætt hún með
3 prósenta gengisfellingu.
Svar verkalýðshreyfingarinnar
þarf að berast fyrir miðstjómarfund
Sjálfstæðisflokksins. Niðurstaða
þess fundar þarf síðan að koma fyrir
kvöldið því þá eru síðustu forvöð að
taka ákvörðun vegna launaútreikn-
inga 1. september.
Ef Sjálfstæðisflokkurinn hafnar
niðurfærslunni má búast við langri
kreppu í ríkisstjórninni. Bæði Al-
þýðuflokkur og Framsókn hafa hafn-
aö gengisfellingarleiðinni. Alþýðu-
flokkurinn hefur hafnað einhvers
konar samblandi af gengisfellingu og
niðurfærslu. Smáar aðgerðir til að
kaupa tíma fram að áramótum koma
tæplega til greina því að bæði Sjálf-
stæðisflokkur og Framsókn hafa
krafiststórraaðgerða. -gse
„í raun ættum við aö þakka
Ólafi Ragnari því viö eru þeir
einu sem hafa grætt á þessu tali
hans um slæma stöðu fjárfesting-
arfyrirtækja,“ sagði Pétur H.
Blöndal, framkvæmdastjóri
Kaupþings, á blaðamannafundi
sem fyrirtækið boðaði til í gær
vegna „... þess róts sera ummæli
Ólafs Ragnars hafá komið á al-
menning.“
Framangreind ummæli Péturs
koma til vegna þess að veröbréfa-
sjóðimir eru taldir hafa greitt út
um 200 milljónir kr. undanfama
daga og hafa tekið af því venju-
legt innlausnargjald, 2%. Fulltrúi
eins veröbréfafyrirtækis sagði að
fólk væri fariö að koma aftur sem
þýðir að það hefur tapað inn-
lausnargjaldinu. Reyndar kom
fram á fundi Kaupþingsmanna
að þeir ætla að fella niöur inn-
lausnargjald þeirra sem inn-
leystu einingar sínar fóstudaginn
19. ágúst til 26. ágúst ef þeir vilja
kaupa einingabréf sín til baka.
Á fjórum dögum munu tæplega
40 milljónir hafa veriö innleystar
hjá Kaupþingi. Mest fór á mánu-
daginn eða 21.184.000 kr. Að sögn
Péturs hefur fyrirtækið áöur
leyst út um 40 milljónir á einum
degi (það stafaði vegna samnings-
bundinna innlausna) og gæti því
fyrirtækið ráðið viö miklu hærri
upphæðir í samvinnu við spari-
sjóðina. Mun hafa verið um 20 til
30 aðila að ræöa. Þá kom fram
aö einnig hefði dregið verulega
úr kaupum hjá verðbréfasjóöum
Kaupþings.
Fyrirtækiö rekur þrjá verð-
bréfasjóði, Einingabréf l sem gefa
12,8% ávöxtun, Einingabréf 2 gefa
9,7% ávöxtun og Einningabréf 3
sem gefa 19% ávöxtun. Tölurnar
sýna ávöxtun síðasta hálfa árið
umfram lánskjaravísitölu. í þess-
um sjóðum voru 1.405 milljónir
kr. 31. júlí 1988. Þá hefur fyrir-
tækið um 800 til 900 milljónir í
fjárvörslu.
Eins og áður hefur komiö fram
boðaði Kaupþing til þessa fundar
en fulltrúar annarra verðbréfa-
sjóða munu ekki hafa viljaö taka
þátt í þessu framtaki.
-SMJ
Niðurfærslureikningar Hagstofunnar:
Dæmið hefur afar
takmarkað gildi
- segir Jón Baldvin Hannibalsson
„Viðræðumar viö verkalýðs- un á rafmagni. Þarna er ekki tekið
hreyfinguna nú snúast um að laun- tillit til lækkunar fjármagnskostn-
þegar meti tvo kosti. Fyrsti kostur- aðar. Allir sem til þekkja vita að
inn er hvort þeir geti sætt sig viö verslun er í mjög miklum mæli
að 2,5 prósent launahækkun 1. rekin á skammtímalánum. Þama
september verði fryst. í staðinn fái er ekki tekið tillit til þess aö það
þeir verðstöðvun sem heldur verð- getur breytt miklu um lækkun
lagi stöðugu, kemur í veg fyrir boð- vöraverðs ef gjalddagar söluskatts
aöar hækkanir tryggingafélaga, veröa færöir aftur fyrir gjalddaga
hindrar að verslunin haldi áfram greiðslukortafyrirtækja. Verslunin
aö hækka verð fyrir niðurfærsluna hefur orðiö að íjármagna greiöslu-
og leiðir til lækkunar nafnvaxta. kortaviðskiptin með skammtíma-
Þessar aðgeröir 1. september gefa lánum með þvi að selja nóturnar
tima til aö ná samstöðu um niöur- meö gríðarlegum vaxtakostnaði.
færsluleiöina. Hinn kosturinn er Með öðrum oröum, þetta er dæmi
gengisfelling,“ sagöi Jón Baldvin sem hefur afar takmarkaö gfidi. Ég
Hannibalsson fjármálaráðherra. trúi þvi að hægt veröi að lækka
- Hagstofan reiknar út að áhrif 9 verðlag um 4 prósent í kjölfar
prósent launalækkunar á verðlag launalækkunar. Það er bundið því
leiði til 2 til 3 prósenta lækkunar að það verði gert með lögum, aö
verðlags. Er þetta ekki dauðadóm- þungum viöurlögum verði beitt, aö
ur yfir niðurfærslunni? það verði birtingarskylda á þeirn
„Þarna er ekki tekiö tillit til nið- sem af sér brjóta og þaö verði efiit
uríærslu á gjaldskrá opinberra fyr- til öflugrar fiölmiðlaherferðar."
irtækja fyrir utan 1 prósent lækk- gse
Sjónarmið Framsóknar og Alþýðuflokks hafa færst saman:
Vona að útgerðin hafi
verslunina nú undir
- segir Jón Baldvin Hannibalsson
„Það merkilegasta sem hefur gerst
í þessu máli er að frá Framsóknar-
mönnum, sem alla tíð hafa verið
harðastir talsmenn gengisfellingar,
heyrist ekki.lengur krafan um geng-
isfelhngu. Að því leyti hafa sjónar-
mið okkar færst saman," sagði Jón
Baldvin Hannibalsson íjármálaráð-
herra.
Alþýðuflokkurinn og Framsókn
hafa tekið harða afstöðu gegn gengis-
fellingu. Sjálfstæðisflokkurinn er
hins vegar enn tvístígandi.
„Ég verð þess var að það eru mikl-
ar efasemdir í Sjálfstæðisflokknum
um hvort niðurfærsluleiðin sé fram-
kvæmanleg. Ég lasta það ekki. Hún
er mjög erfið í framkvæmd. Þaö þarf
líka að koma fram að niðurfærslu-
leiðin felur í sér kjaraskerðingu til
skamms tíma. En það er minni kjara-
skerðing en 20 prósent gengisfelling
hefur í fór með sér. Við alþýðuflokks-
menn höfum hafnað gengisfellingar-
leiðinni allan tímann. Okkur hefur
nú bæst liðsauki. Framsóknarmenn,
forsvarsmenn fiskvinnslunar og
talsmenn landsbyggðarinnar eru nú
komnir á sömu skoöun."
- En Sjálfstæðisflokknum viröist
hins vegar ekki hafa tekist að sætta
sjónarmið sín og taka afdráttarlausa
afstöðu um hvað hann vill.
„Þaö kæmi mér mjög á óvart ef
Sjálfstæðisflokkurinn hafnaði niður-
færsluleiðinni. Sögulega séð hafa út-
gerðarmenn veriö máttarstólpar
flokksins.“
- Þú hefur trú á að útgerðin hafi
verslunina undir í flokknum?
„Það vona ég. Ég er meira upp á
sjóinn en verslunina."
- Þú leggur áherslu á að einungis
sé um tvo kosti að velja, niöurfærslu
eöa stóra gengisfellingu. Era engir
aðrir kostir í boði?
„Ef niðurfærslunni verður hafnaö
og ef menn ætla að gera eitthvað sem
forðar fiskvinnslunni frá gjaldþroti
og lokun í hverju plássinu á fætur
öðru um allt kemur ekki neitt annað
til greina en 20 prósent gengisfell-
ing.“
- Er það algert skilyrði af hálfu
Alþýðuflokksins að niðurfærslan
verði farin?
„Þetta eru ekki trúarbrögð. Auðvit-
að geta menn sullað áfram í 20 til 30
prósent verðbólgu og vonast til að
úr rætist. En við þurfum að komast
út úr þessu sulli. Sumir sem horfa
eitthvað tirframtíðar segja aö við
verðum að hætta þessum jólasveina-
og molbúavinnubrögðum. Við verð-
um að laga okkur að hagkerfi megin-
landsins. Menn, sem eru að sullast í
20 til 30 prósent verðbólgu með geng-
isfellíngum á nokkurra mánaða
fresti, eru ekki taldir veisluhæfir í
þeirri veislu. Þeir sefja ekki mikinn
fisk heldur," sagði Jón Baldvin
Hannibalsson. -gse