Dagblaðið Vísir - DV - 20.09.1988, Blaðsíða 4
4
ÞRIÐJUDAGUR 20. SEPTEMBER 1988.
Fréttir
Stj ómarmyndimarviðræðurnar:
Launafvysting og samnings-
réttur helstu þróskuldamir
- skattamál ekki trúaratriði, segir Jón Baldvin um endurskoðun matarskatts
„Okkur er ljóst aö Alþýöubanda-
lagiö er afar mikilvægt í þessum
stjómarmyndunarviðræðum og því
hóf ég viðræður við það og Alþýðu-
flokkinn. Mér fannst fundurinn vera
góður og opinskár. Við skiptumst á
skoðunum og fórum yfir þessi mál,“
sagði Steingrímur Hermannsson að
afloknum fyrsta fundi hans og Jóns
Baldvins Hannibalssonar með full-
trúum Alþýöubandalagsins.
Þrátt fyrir að fyrsti fundur þessara
flokka hafi verið góður er ljóst að
eitt atriði mun reynast erfitt í samn-
ingum þeirra. Þaö er áhersla Al-
þýðubaridalagsins á að fá samninga
verkalýðsfélaganna aftur í gildi. Ef
gengið yrði að þeirri kröfu væri
launafrystingin í samkomulagi
Framsóknar og Alþýöuflokks fyrir
bí. Hún er hins vegar einn af lykil-
þáttunum í tillögum þeirra. Án henn-
ar er erfitt að hugsa sér verðstöðvun
og lækkun verðbólgu. Þá væri for-
sendum fyrir 5 til 10 prósent vaxta-
lækkun í raun brostin.
„Ábendingum þeirra má skipta í
þrennt," sagði Steingrímur. „Þær
fyrstu varða beinlínis þær bráðaað-
gerðir sem verður að grípa til í lok
vikunnar. Ein er meira ríkisfjár-
málaeðlis. Þær síðustu varða lang-
tímasamkomulag stjórnarflokka.
Við ræddum sérstaklega þær þrjár
fyrstu.“
Þessar tillögur eru um launamál
Samkomulag Framsóknar- og Alþýðuflokks:
2,5 milh'arðar í nýja skatta
- launafrysting, millifærsla og tekjuafgangur af ríkissjóði
söluskatt.
í tillögum flokkanna er gert ráð
fyrir að nafnvextir lækki um 5 til 10
prósent í næsta mánuði. Reynt verði
I samkomulagi Framsóknarflokks
og Alþýöuflokks um ráðstafanir í
efnahagsmálum er gert ráð fyrir
frystingu launa, verðstöðvun,
skattahækkunum, samdrætti í ríkis-
útgjöldum, vaxtalækkun og milli-
færslu til fiskvinnslu, ullariðnaðar,
fiskeldis og loðdýraræktar. Þetta
samkomulag verður grunnurinn að
viðræðum þessara flokka við Al-
þýðubandalag.
í samkomulaginu er gert ráð fyrir
frystingu launa og verðlags til 10.
apríl á næsta ári. Samkvæmt út-
reikningum sem fylgja tillögunum
er búist við að kaupmáttur á fyrsta
ársfjórðungi næsta árs verði um 5
prósentum lægri en hann er dag.
Fiskverð er einnig fryst í tillögun-
um en ríkissjóður mun greiða niður
allar hækkanir á búvörum sem ekki
er hægt að rekja til hækkana erlendis.
Millifærslan í tillögunum er marg-
þætt. Verðjöfnunarsjóði er veitt
heimild til erlendrar eða innlendrar
lántöku að andvirði 500 milljóna.
Sérstakur viðreisnarsjóöur er stofn-
aöur og er honum ætlaðir 2 milljarð-
ar á næstu tveimur árum. Helming-
urinn verður tekinn að láni en hinn
helmingurinn er framlag ríkissjóðs í
Fulltrúar Alþýðubandalagsins koma til fundar við blokk Framsóknar og
Alþýðuflokks. Á myndinni má sjá Jón Sigurðsson heilsa Guðrúnu Helgadótt-
ur, Jón Baldvin Hannibalsson heilsa Steingrimi J. Sigfússyni, Halldór Ás-
grímsson heilsa Ólafi Ragnari Grímssyni og í dyrunum stendur Steingrímur
Hermannsson. DV-mynd GVA
atvinnuleysistryggingasjóð og beint ekki minna en það var þegar Seðla-
framlag úr ríkissjóði. Raforka til bankinn sá um þessi lán.
fiskvinnslu veröur lækkuð um 25 í tillögunum er gert ráð fyrir að
prósent. Þá verður afurðalánakerfið ullariðnaðurinn fái 30 milljónir í
endurskoöað í því augnamiði að auknar niðurgreiðslur. Þá á fiskeldi
hlutafall lánanna af söluverði verði og loðdýrarækt að fá endurgreiddan
að fá þetta fram í samningum við
bankana ef það gengur ekki eiga
stjórnvöld að grípa inn í. Vextir á
ríkisskuldabréfum eiga að lækka í 6
prósent. Grunni lánskjaravisitölu
verður breytt þannig að launavísi-
tala gildir til jafns viö bæði fram-
færsluvísitölu og byggingavísitölu.
Tekjutrygging og heimilisuppbót á
að hækka um 3 prósent samkvæmt
tillögunum. Þá á að veija 150 milljón-
um til að liðsinna fjölskyldum í al-
varlegum greiðsluerfiðleikum.
Samkvæmt þessum tillögum
stækkar gatið á fjárlögum næsta árs
úr 3,5 milljörðum í 4,3 milljarða. Til
þess að fylla upp í gatið vilja flokk-
arnir fresta gildistöku virðisauka-
skatts fram til 1. janúar 1990. Það á
að gefa ríkissjóði 1 milljarð. Stefna á
að niðurskurði á ríkisútgjöldum upp
á 1,5 milljarða. í afganginn af gatinu
og gott betur veröur fyllt upp með
sköttum. Stefnt er að 2,5 milljörðum
í nýja skatta. Með því fæst um 700
milljón króna tekjuafgangur hjá rík-
issjóði. -gse
og endurskoðun á matarskatti. Jón
Baldvin Hannibalsson sagði vel
mögulegt að ræða við þann sem vildi
fella niður matarskatt ef sá hinn
sami gæti bent á aðra tekjuöflunar-
leið sem væri réttlátari.
„Skattamál eru ekki trúaratriði,
þau eru reiknisdæmi," sagði Jón
Baldvin. -gse
Aftur frjálsan
samningsrétt
„Það er sumt í samkomulagi
Framsóknar og Alþýðuflokks
sem er jákvætt en þaö er einnig
siunt sem við gerum athuga-
semdir við og teljum að þurfi að
breyta," sagði ólafur Ragnar
Grímsson að afloknum þing-
flokksfundi Alþýöubandalagsins
í gærdag.
Á fundinum var ákveðið að
taka þátt í viðræðum við þessa
flokka og leggja til að Kvennalist-
inn yrði einnig kallaður til.
í samþykkt þingflokksins segir
að flokkurinn leggi sérstaka
áherslu á að bráðabirgðalög sem
banni frjálsa samninga verði af-
numin. Einnig að kjaraskerðing
verði afnumin og samráð skuli
haft við verkalýöshreyfinguna
um skipan kjaramála. Alþýðu-
bandalagið vill endurskoða mat-
arskattinn, vinna að víötækum
breytingum á rekstrarskilyrðum
útflutningsatvinnuveganna og
kerfisbrey tingum á öllum sviöum
atvinnulífs. Þá vill flokkurinn aö
vinna verði sett í stefnumörkun
í byggðamálum, jafhréttismálum,
umhverfismálum og utanríkis-
málum.
-gse
Biyndís eldar nýja sljóm
einhveijum að orði að þaö væri þó
skömminni skárra að hafa ein-
Þá er Steingrímur kominn með
forsetaumboð upp á vasann til að
mynda ríkisstjórn. Það kom engum
á óvart því reynsla síðustu ára hef-
ur sýnt að hér er ekki hægt að
mynda stjóm án þátttöku Stein-
gríms og aö engin ríkisstjóm er
langlíf nema Steingrímur sitji þar
í forsæti. Jón Baldvin og Bryndís
buðu Ólafi Ragnari í kvöldmat og
kýldu hann út með steiktri lifur og
lauk, auk þess sem Ólafur dreypti
á erlendum ávaxtasafa með en Jón
Baldvin lét sér nægja venjulega
kúaipjólk. Formanni Alþýðu-
bandalagsins líkaöi maturinn svo
vel að hann tók líklega í það að
kratar og kommar sameinuðust í
einn flokk og sannaðist þá rétt eina
ferðina enn að leiðin aö póhtisku
samstarfi flokka liggur í gegnum
munn og maga leiðtoganna. Þetta
benti Steingrímur á um daginn
þegar hann kvaö upp úr með þaö
að ef flokksbroddar ættu að geta
starfað saman þyrftu þeir að geta
glaðst saman. Þetta veit Albert
Guömundsson líka og dró því upp
forláta franskt konfekt þegar Stein-
grímur droppaði inn hjá honum
um helgina og það fór vel á með
þeim þar sem þeir sátu og mauluðu
konfekt milli þess sem þeir tókust
í hendur upp á að eiga gott sam-
starf í framtíðinni. En þar sem Al-
bert átti ekki lifur með lauk varð
ekkert af því að Steingrímur byði
upp á sameiningu flokkanna. Þegar
Þorsteinn frétti af þessu konfekt-
samsæri varð honum um og ó og
hringdi þegar í Albert og bað hann
að koma til fundar í Valhöll. Þang-
að hafði Albert ekki stigið fæti síð-
an hann var rekinn úr Sjálfstæðis-
flokknum aö eigin sögn en eins og
menn muna var það Albért sem
stóð fyrir byggingu Valhallar áður
en hann var rekinn. Þorsteinn átti
hins vegar hvorki lifur né konfekt
og því var ekki einu sinni ýjað að
sameiningu Sjálfstæðis- og Borg-
araflokks á þessum fundi. En Al-
bert lýsti yfir aö hann væri fús til
aö mynda stjóm með hveijum sem
væri, jafnt til hægri og vinstri, sem
og til miðju. Borgaraflokkurinn
væri opinn í alla enda ef ráðherra-
stólar væru í augsýn. Þessi víðsýni
féh Þorsteini ekki ahs kostar í geð
enda hafði honum verið sagt að
Albert biði þess eins að fá að sam-
einast Sjálfstæðisflokknum á nýjan
leik án nokkurra skhyröa. Og svo
komu þessar fréttir frá Bessastöð-
um í hádeginu í gær að Steingrími
hefði verið fahð að mynda meiri-
hlutastjórn og Jón Baldvin hefði
hankað Ólaf Ragnar á lifrinni
hennar Bryndísar með þeim afleið-
ingum að það væri búið að stinga
Sjálfstæðisflokkinn af rétt eina
ferðina. Framsókn væri að mynda
stjóm með A-flokkunum. Þor-
steinn ákvað að vera ekki th við-
tals við pressuna en láta Frikka
Sóf. um að finna hver væri stefna
Sjálfstæðisflokksins hvað stjómar-
mynstur varðar. Og þaö stóð ekki
á að Friðrik gæfi út yfirlýsingu
þess efnis að það væri ekkert sjálf-
gefið að kratar og Framsókn fæm
að stjóma í þessu landi. Varð þá
hveija stjórn en enga því betra
væri að veifa röngu tré en öngvu.
En nú er sem sagt að fæðast ný
ríkisstjórn undir forsæti Stein-
gríms Hermannssonar sem þekkt-
ur er að því aö vera á móti öllum
óvinsælum ráðstöfunum ríkis-
stjórna, hvort sem hann veitir þeim
forsæti eða er bara fagráðherra.
Þetta hefur þjóöin kunnaö að meta
og því kosið Steingrím vinsælasta
stjórnmálaforingjann hvað eftir
annað. Menn eins og Þorsteinn,
sem lítið kunna fyrir sér í sjón-
hverfingum, eru hins vegar aö
burðast viö að lýsa ábyrgð á hend-
ur sér í tíma og ótíma með þeim
afleiðingum að þeir eru hreinlega
afskrifaðir. Þess vegna er nú þegar
farið að tala um að Davíö taki við
formennskunni á næsta landsfundi
Sjálfstæöisflokksins því hann sé
eini maðurinn sem hafi eitthvað í
Steingrím að segja í fjölbragða-
ghmu stjómmála dagsins í dag.
Sjálfstæðismenn voru hörðustu
talsmenn þess að útvarps- og sjón-
varpsrekstur yrði gefinn frjáls og
þeir náðu.fram því markmiði. Stöð
2 þakkaði fyrir sig með því að láta
Steingrím og Jón Baldvin jarða
stjórnarsamstarfið í beinni útsend-
ingu meðan Þorsteinn sat gmnlaus
heima og hélt að svona mál yrðu
afgreidd á formlegum ríkisstjórn-
arfundi. í nýju ríkisstjórninni
verður Ólafur Ragnar.að sjálfsögðu
einn af aöalráðhemmum en krafa
hans um utanríkisráðuneytið kann
að standa svolítið í þeim Steingrími
og Jóni Baldvini. En hvaö skyldi
Bryndís elda næst fyrir Ólaf Ragn-
ar Grímsson sem fær hann til að
gefa eftir utanríkismálin? Ný stjórn
er á ábyrgð eldamennsku Bryndís-
ar.
Dagfari.