Dagblaðið Vísir - DV - 02.02.1990, Blaðsíða 28

36
FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 1990.
Aridlát
Ólafur Ingi Þórðarson mjólkurfræð-
ingur, Borgarbraut 45, Borgamesi,
andaðist í Sjúkrahúsi Akraness mið-
vikudaginn 31. janúar.
Margrét Hallgrímsdóttir, Flyðru-
granda 8, Reykjavík, er látin.
Einar Stefánsson rafeindavirkja-
meistari, Smáratúni 5, Keflavík, lést
á heimili sínu 31. janúar.
v
Jaröarfarir
Eyjólfur Guðnason bóndi, Bryðju-
holti, verður jarðsunginn frá Hruna-
kirkju laugardaginn 3. febrúar kl. 14.
Ferð verður frá BSÍ kl. 11.30.
Óskar Sigurðsson skipstjóri, Eyjaseli
1, Stokkseyri, sem andaðist í Sjúkra-
húsi Suðurlands 24. janúar sl., verð-
ur jarðsunginn frá Stokkseyrar-
kirkju laugardaginn 3. febrúar kl. 14.
Guðbjarni Sigmundsson lést 24. jan-
úar. Hann fæddist í Arríþórsholti í
Lundarreykjadal 2. apríl 1897. For-
eldrar hans voru þau hjónin Vigdís
Jónsdóttir og Sigmundur Guðbjama-
son. Að ívarshúsi á Akranesi fluttu
þau árið 1900. Þar var Guðbjarni al-
inn upp og þar bjó hann lengst
ævinnar. Síðustu 16 starfsár sín vann
hann í Sementsverksmiðju ríkisins
og þar áður mjög lengi í SFA á Akra-
nesi. Hann giftist Guðnýju Magnús-
dóttur, en hún lést áriö 1984. Þau
hjónin eignuðust 11 börn og eru 9 á
lifi. Útfór Guðbjarna verður gerð frá
Akraneskirkju í dag kl. 14.
Sigurlaug Sigurjón^dóttir lést 25.
janúar. Hún fæddist 24. júní 1915 á
Seyðisfirði, dóttir hjónanna Sigur-
jóns Sigurðssonar og Alexöndru
Alexandersdóttur. Sigurlaug giftist
Jóni Magnússyni, en hann lést fyrir
allmörgum ámm. Þau hjónin eign-
uðust fimm börn. Útfor Sigurlaugar
verður gerð frá Fossvogskirkju í dag
kl. 15.
Siguijón Bjarnason lést 26. janúar.
Hann var fæddur á Látmm í Aöal-
vík, sonur Bjama Dósóþeussonar og
Bjargeýjar Sigurðardóttur. Sigurjón
stundaöi almenna verkamanna-
vinnu og sjósókn á yngri ámm.
Seinni árin vann hann í mötuneyti
Varnarliðsins á Keflavíkurflugvelli.
Útför hans verður gerð frá Áskirkju
í dag kl. Í5.
Gunnar Jóhannesson lést 26. janúar.
Hann fæddist 20. júlí 1905 í Helga-
fellssveit á Snæfellsnesi. Foreldrar
hans voru hjónin Jóhannes Einars-
son og Guðbjörg Jónsdóttir. Á árun-
um 1928-1930 var Gunnar við nám í
Bændaskólanum á Hvanneyri. Hann
hóf störf á Póststofunni í Reykjavík
1937 og starfaði þar til ársins 1974 er
hann lét af störfum fyrir aldurs sak-
ir. Hann vann í 10 ár eftir það í hálfs
dags starfi hjá Slippfélaginu í
Reykjavík. Eftirlifandi eiginkona
hans er Málfríður Guðný Gísladóttir.
Þau hjónin eignuðust sjö börn. Útfór
Gunnars verður gerð frá Dómkirkj-
unni í dag kl. 13.30.
Tilkyimingar
Taflfélag Reykjavíkur
Skákkeppni stofnana og fyrirtækja 1990
hefst í A-riðli mánudag 5. febrúar kl. 20
og í B-riðli miðvikudag 7. febrúar kl. 20.
Teflt verður í félagsheimili Taflfélags
Reykjavíkur að Faxafeni 12. Keppnin
verður með svipuðu sniöi og áður. Þátt-
töku í keppnina má tilkynna í síma Tafl-
félagsins á kvöldin kl. 20-22. Lokaskrán-
ing í A-riðil verður sunnudag 4. febrúar
kl. 14-17, en í B-riðli þriðjudag 6. febrúar
kl. 20-22.
Afmæli Nýju sendi-
bílastöðvarinnar
í dag, 2. febrúar, eru 40 ár liðin frá stofn-
un Nýju sendibílastöðvarinnar. Af því
tilefrú veröa húsakynni stöðvarinnar að
Knarrarvogi 2 opin viðskiptavinum og
almenningi frá kl. 9-17. Boðið verður upp
á veitingar og allir eru velkomnir. Þriðju-
daginn 6. febrúar munu bílstjórar Nýju
sendibílastöðvarinnar gefa laun sín fyrir
akstur þann dag í fjársöfnun til styrktar
SEM hópnum. Verksvið Nýju-Sendibíla-
stöðvarinnar hefur frá upphafi verið
flutningur fyrir almenning, fyrirtæki og
stofnanir.
Skógræktarmenn segja frá
ferð til Sovétríkjanna
Á sl. sumri fóru þeir Sigurður Blöndal,
þáverandi skógræktarstjóri ríkisins, og
Amór Snorrason skógfræðingur, áætl-
unarfulltrúi Skógræktar ríkisins, í kynn-
isfór til Sovétríkjanna. Komu þeir m.a.
til borgarinnar Árkangelsk við Hvítahaf
í norðurhluta Rússlands og skoðuðu tvö
skógræktarsvæði þar í héraðinu. Þeir
Sigurður og Amór verða gestir MÍR,
Menningartengsla íslands og Ráðstjóm-
arrikjanna, í félagsheimilinu, Vatnsstíg
10, nk. laugardag, 3. febrúar kl. 14 og segja
frá þessari ferð, heimsókn sinni á skógar-
svæðin og viðræðum við sovéska kollega,
og sýna jafnframt litskyggnur teknar í
ferðalaginu. Kaffveitingar veröa á boð-
stólum að frásögn skógfræðinganna lok-
inni og verða þá gefnar upplýsingar um
félagsstarfið sem framundan er í MÍR,
m.a. fynrhugaðri hópferð félagsins til
Sovétríkjanna næsta sumar. Aðgangur
er öllum heimill meðan húsrúm leyfir.
Baráttan við báknið
Landsmálafélagið Vörður í Reykjavík
efnir til málþings um rikisumsvif laugar-
daginn 3. febrúar nk. kl. 10-13 í Valhöll,
Háaleitisbraut 1. Málshefjendur em
fimm. Friðrik Sophusson alþingismaður:
Baráttan við báknið, hvað hefur áunn-
ist?, Geir H. Haarde alþingismaður: At-
vinnulífið og ríkisbúskapurinn. Hreinn
Loftsson lögmaður: Hvaða fyrirtæki er
hægt að einkavæða? Markús K. Möller
hagfræðingur: Hvert er hlutverk ríkis-
ins?. Vilhjálmur Egilsson framkvæmda-
stjóri: Ríkissjóður, af hverju ekki halli?
Að erindunum loknum verða opnar um-
ræður og pallborð þar sem þátttakendur
verða auk málshefjenda ólafur ísleifsson
hagfræðingur, Pálmi Jónsson alþingis-
maður og Ólafur G. Einarsson alþingis-
maður. Ráðstefnustjóri er Guðmundur
Magnússon sagnfræðingur. Málþingið er
opið öfiu áhugafólki.
Fundir
Kvenfélag Laugarnessóknar
heldur aðalfund sinn í safnaðarheimilinu
mánudaginn 5. febrúar kl. 20. Venjuleg
aðalfundarstörf. Kafiiveitingar.
Kvenfélag Háteigssóknar
heldur aðalfund sinn þriðjudaginn 6. fe-
brúar kl. 20.30 í Sjómannaskólanum.
Venjuleg aðalfundarstörf. Að þeim lokn-
um upplestur og kaffiveitingar.
Þjóðlífsmynd
Gildandi lög frá 1. janúar 1989
kveða á um upptöku geðsjúkra af-
brotamanna á viðeigandi hæli. í
íjárlögum er dómsmálaráðuneyti
veitt ákveðin íjárhæð til aö kosta
vistun geðsjúkra afbrotamanna.
Hér á landi er engin slik stofnun.
Því hefur verið gripið til þess ráðs
að senda menn til Svíþjóðar. Árs-
dvöl þar kostar sjö og hálfa milljón.
Áformað var að koma á fót stofnun
hér á landi. En að gerðri kostnaðar-
úttekt virtist það óhagkvæmt.
Tjaldið varfallið
Þann 27. sept. féll dómur í saka-
dómi, þar sem undirritaður var
sýknaður af ákæru en gert að sæta
öryggisgæslu á viðeigandi hæli,
ótímabundið. í takt við gildandi lög
var dómsniðurstaðan send heil-
brigöisráðuneytinu. En það var
aðeins formsins vegna. Dómsnið-
urstaðan fór sjálfkrafa til dóms-
málaráðuneytis sem síðan gerði
munnlegt samkomulag við fangels-
ismálastofnun um að undirritaður
yrði vistaður í fangelsi meðan unn-
ið væri að lausn.
Munnlegt samkomulag um afdrif
einstakhngs eru nýmæh í íslenskri
dómsögu og gott dæmi um vald-
níðslu. Fangelsisstjóri hefur stað-
fest að fyrirspurn undirritaðs að
hann hafi engan pappír undir
höndum sem kveður á um varð-
hald.
Mér verður oft hugsað til þeirrar
stundar þegar áakadómur kvað
upp úrskurð sinn, þann 27. sept. sl.
Andrúmsloftið var rafmagnað af
þunga og alvöru. Ég upplifði stund-
ina sem sögulegan vendipunkt í Ufi
mínu. - Tjaldið var faUið og ég var
að hverfa baksviðs.
Ég sætti mig við hinar hörðu
staðreyndir. En ég dæmdi sjálfan
mig alls ekki úr leik. Þvert á móti.
Ég var staðráðinn að nota þann
tíma, sem færi í hönd, til aö takast
á við sjúkdóminn og þroska hæfi-
leika mína sem eru á ýmsum svið-
um.
Áður hafði máUð útheimt sér-
fræðivinnu hjá læknaráði sem m.a.
úrskurður sakadóms var að veru-
legu leyti byggður á. Og aUt til
umrædds dags virtist málið vera á
háalvarlegu stigi. M.a. tfikvaddi
heilbrigðisráðuneytið lækni af
virtri sænskri stofnun sl. sumar til
að hafa tal af undirrituðum. Dóms-
orðið var skilmerkilega sett fram:
„Hinn ákærði er leystur undan
allri ábyrgð gerða sinna, sýknaður
en gert að sæta öryggisgæslu á við-
eigandi hæfi.“
Dómsorðinu var áfrýjað tíl
Hæstaréttar. Tilsjónarmaöur
minn, skipaður af Hæstarétti, hef-
ur ítrekað gert fyrirspurnir, bæði
í heilbrigðis- og dómskerfinu, hvort
ekki eigi að fara að dómsorði. Heil-
brigðisráðuneytið hefur synjað
allri umleitan. Frá dómsmálaráðu-
neytinu hafa borist furðulegar
staðhæfingar, m.a. um óskorað og
skýlaust vald þess yfir einstaklingi
Kjallarinn
Bjarni Bernharður
Bjarnason
fangi
sem sviptur hefur verið borgara-
legum réttindum. Það er niðurlægj-
andi að þurfa að standa í karpi viö
hrokafulla embættismenn um
skriffinnskulegar túlkanir þegar
jafnháskalegur sjúkdómur er ann-
ars vegar.
Valdamiklir aðilar í dómskerfinu
hafa sýnt mátt sinn og megin. Þeir
hafa sýnt og sannað að þeim er fátt
heilagt í löggjöfinni. Þeir geta í
krafti embættis sniðgengið dóms-
orð undirréttar.
Svartasti bletturinn
■ Það eru átakanlegar sögur sem
fara af meðferð geðsjúkra afbrota-
manna í þessu landi. Um árabil
hafa þeir verið vistaðir á Litla-
Hrauni. Svartasti bletturinn er þó
afskiptaleysi heilbrigðisyfirvalda
sem hefur synjað þeim um aðstoð
geðlækna. Refsiandinn hefur svifið
yfir vötnum. Hinir ógæfusömu
þegnar hafa verið færðir fyrir and-
lega aftökusveit. - En hver er
ástæðan fyrir sinnuleysi stjórn-
valda í málum geðsjúkra afbrota-
manna?
Að sönnu eru það aðeins örfáir
menn sem eru úrskurðaðir ósak-
hæfir sökum geðveiki. En það segir
ekki alla söguna. Þaö eru tugir sí-
brotamanna í landinu. Andlegt
ástand þeirra er ekki upp á marga
fiska.
Þann tíma sem ég hef dvaliö í
hegningarhúsinu hef ég lítillega
kynnst hugarheimi þessara
manna. Þeir hrærast í heimi
draums og ótta, upplifa þjóðfélagið
ýmist sem martröð eða vettvang
hinna stóru tækifæra. Landlæknir
hefur skyldu sinnar vegna gert
málinu lítillega skil með blaða-
skrifum. Það er þó allt með hang-
andi hendi.
Geðlæknar telja sig umborna til
að úrskurða um sakhæfi fyrir dóm-
stólum en afneita ástandinu. Eng-
um þeirra kemur til hugar að drepa
niður penna í mótmælaskyni við
harkalegri meðferð á fársjúku
fólki. Og ef maður spáir í eyðurnar
þá hlýtur að vera fyrirhuguð ein-
hver ódýr skyndilausn, sem þó er
alls ekki í takt við tímann. Það yrði
pólitísk öfugþróun, landi og þjóð til
hneisu.
í defidum þingsins fer hljótt um
þennan málaflokk. Allir flokkar
virðast standa sameinaðir í að
þegja málið í hel. Enda engin furða.
Þingmenn geta ekki borið sfika
skömm kinnroðalaust. Dómsmála-
ráðuneytið ætlaði á síðasta ári aö
ráða til starfa ákveðinn aðila, sér-
menntaðan í geðsjúkdómafræðum
afbrotamanna. Átti það að verða
fyrsta skrefið að stefnumótun. En
sökum stífni og óbilgirni embætt-
ismanna vartiorfið frá því.
Miskunnarlaus orð
Hegningarhúsið við Skólavörðu-
stig var gert aö þjóðmálaumræðu
nú um áramótin. Húsinu var lýst
sem mjög svo hörmulegum íveru-
stað manna. En að vonum var þetta
aðeins létt tilfinningasveifla. Hið
volaða ástand vék fyrir hinu sögu-
lega gildi hússins. Enda miklu
áhugaverðara umræðuefni.
Um daginn kom þingmaður í
skyndiheimsókn í tugthúsið. Þeir
eru sjaldséðir hér. En undarlegt
nokk, þingmanni þessum virtist
fúlasta alvara með ferð sinni. Þó
eru áhöld um það hér innanhúss.
Kunningi minn kom í heimsókn og
merk orð hrutu af vörum hans.
Hann sagði: „Þú ert ekki hátt skrif-
aður þarna fyrir utan.“
Ég hef heilmikið velt vöngum yfir
orðum kunningja míns og gildi
þeirra. Þetta eru miskunnarlaus
orð og mikil siðblinda. í orðunum
hljóta að felast ríkjandi viöhorf og
skoðanir. Miskunnarleysið og sið-
blindan á rætur sínar í þjóðfélags-
gerðinni. Hinn vélræni húsunar-
háttur er að rýra gildi allra hug-
mynda og hugmyndasmiðjur
markaðsaflanna hafa ofið lífinu
blekkingarvef.
Það er áleitin hugsun hvort þetta
þjóðfélag sé ekki staðleysa, hvort
vestræna hugmyndakerfið er ekki
samhverfa við austur-evrópsku
myndina og að hrunið sé í nánd.
Bjarni Bernharður Bjarnason
„Valdamiklir aðilar í dómskerfmu hafa
sýnt mátt sinn og megin. Þeir hafa sýnt
og sannað að þeim er fátt heilagt í lög-
gjöfmni.“
Fréttir
Ráðherra um læknisleysi á hættusvæðum:
Mikið vandamál
Reynir Traustasan, DV, Flateyri:
Á Flateyri, Þingeyri og Suöureyri
er nú læknislaust, á sama tíma og
staðimir eru einangraðir hvað
samgöngur varöar. Þess er
skemmst aö minnast að íhlaupa-
læknir, sem verið hafði á Flateyri
í þijár vikur, fór af staðnum með
varðskipi eftir aö lýst hafði veriö
yfir hættuástandi vegna snjóflóða.
Meðal fólks á Flateyri ríkir mikil
reiði og sárindi vegna þessa virð-
ingarleysis af hendi yfirvalda.
„Það er vaxandi vandamál að fá
lækna til starfa í einmennings-
héruðunum," sagði Guðmundur
Bjarnason heilbrigðisráðherra í
samtafi við fréttamann DV. Sagðist
hann hafa miklar áhyggjur af þess-
ari þróun og hafa skoðað allar
mögulegar lausnir. Ráðherra
kvaðst sjá tvo möguleika í stöö-
unni, annars vegar að breyta
verkaskiptingu og auka samstarf
milli umdæma og lagfæra kjör
þeirra lækna sem starfa einir. Hinn
kosturinn væri sá að taka á ný upp
héraðsskyldu þar sem læknar á
kandidatatímabifi yrðu að skila
ákveðnum tíma í héraði.
Jónas Ólafsson, sveitarstjóri á
Þingeyri, segir að síðan í fyrravor
hafi Þingeyringar aðeins fengið
lækna til starfa um skemmri tíma,
oft ekki nema í hálfan mánuð í
senn. Jónas sagði brýnt að leiðrétta
kjör þessara lækna og benti á að
kjör þeirra væru lakari en lækna
á stærri heilsugæslustöðvum og
aöstoöarlækna á spítölum þrátt
fyrir þá staðreynd að þeir eru á
vakt allan sólarhringinn.
Kristján J. Jóhannesson, sveitar-
stjóri á Flateyri, tók í sama streng
og sagði mjög einfalt að leysa málið.
Það yrði að gerast í gegnum kjara-
samninga með launahækkunum.