Dagblaðið Vísir - DV - 13.06.1992, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ 1992.
15
Fyrst eftir að ég tapaði minni
bamatrú, 13 ára gamall, var ég af-
skaplega mikið á móti öllu sem
heitir guðstrú. Ég fór ekkert leynt
með þessa andúð mína lengi vel og
taldi trúmál rugl. Með aldrinum
lærðist mér að sýna trú fólks full-
komna virðingu. Trú er einkamál
sem hver manneskja verður að
hafa fyrir sig, án afskipta annarra
að mínum dómi. Oftast eru trúmál
svo viðkvæm að best er aö láta alla
í friði með trú sína.
Þrátt fyrir þessa afstöðu mína til
trúmála núoröiö, og þá skiptir ekki
máh hvort um er að ræða kristna
trú, múhameðstrú, búddatrú, bra-
hmatrú eða hindúatrú, þá verð ég
að játa að það gekk fram af mér á
dögunum þegar Stöð 2 sýndi frá
samkomum tveggja trúfélaga sem
nýlega hafa tekið til starfa hér á
landi.
Hlaupið í hringi
Þegar við strákarnir á Akranesi
fórum á samkomu hjá KFUM fyrir
tæpum fimmtíu árum var séra
Friðrik Friðriksson oft stjómandi
samkomunnar. Hann var líka með
okkur í sumarbúðum KFUM í
Vatnaskógi. Þessi merki mannvin-
ur kenndi okkur strákunum að
fara með bænir. Stundum í hijóði,
stundum upphátt. Hann lagði
mikla áherslu á alvöru bænastund-
arinnar. Það ríkti kyrrð og fríður
á bænasamkomum séra Friðriks.
Ég hefði ekki boðið í þaö ef við
hefðum farið að hlaupa í kringum
borðin í Vatnaskógi veifandi hönd-
unum, hrópandi og öskrandi á guð
á bænastundum séra Friðriks. Það
var hins vegar glaðværð ríkjandi
þegar við sungum hina fjörugu
söngva skógarmannanna í Vatna-
skógi, ellegar á samkomum KFUM
í Fróni á Akranesi yfir veturinn.
Síðan þá hef ég alltaf staðið í þeirri
meiningu að menn eigi að vera
hijóðlátir og alvörugeftnr á bæna-
stundum.
Bandarískt
bænahald
Fyrir fáum árum var ég staddur
vestur í Bandaríkjunum. Þar sá ég
í fyrsta sinn messu hjá þessum
nýtísku söfnuðum þar sem aUs
konar hamagangur, hróp, köll og
handaupplyftingar og grátur voru
notuð í bæninni. Mér þótti þetta
furðulegt og hugsaði með mér að
seint myndum við íslendingar taka
upp trúariökun með þessu sniði.
Og einmitt þegar ég var staddur
þama fyrir vestan voru í gangi tvö
hneykslismál tengd forstöðumönn-
am svona trúarsafnaða. Þau mögn-
uðu upp efasemdir manna um
þessa sértrúarsöfnuði. Annað mál-
ið var fjármálahneyksh en hitt var
kvennafar leiðtoga eins safnaðar-
ins.
Mér þótti fjármálahneykslið vont
mál. Safnaðarforinginn hafði
hreinlega féflett söfnuðinn og lifaö
bílífi. Þessi sem lenti á kvennafar-
inu átti samúð mína alla enda hef
ég aldrei getað Utið á það sem synd
að karl og kona dragi sig saman.
Bænir og hlaup
Þegar Stöð 2 sýndi frá safnaðar-
fundum hinna nýju safnaða hér á
landi tók ég eftir því að fólkið fór
aht í einu að hlaupa í hringi í kring-
um eitthvert borð og hrópaði á
guð. Svipaðar þessu voru bæna-
samkomumar í Bandaríkjunum.
Ég velti fyrir mér hvort guði lik-
aði betur að fólk væri með þennan
hamagang og hávaða þegar það
bæði hann ásjár heldur en kyrrð
og alvöru bænastundanna hjá okk-
ur htlu strákunum í KFUM í gamla
daga. Hvernig sem ég velti þessu
fyrir mér gat ég ómögulega sann-
fært sjálfan mig um aö árangurs-
ríkara væri að hlaupa og hrópa
bænir í stað þess að biðja af hjart-
ans einlægni í ró og naeði.
Okkur var kennt sem litlum
drengjum að fara með bænimar
okkar áður en við færum að sofa.
Ég fór að hugsa um hvort við hefð-
um átt að hlaupa í kringum rúmið
okkar á meðan, baða út höndunum
og hrópa hátt í stað þess að fara
með bænimar í hijóði. Bænir
manns vom auðvitað mismunandi.
Aht frá því að biðja guð um að
hjálpa einhveijum sem átti bágt og
th þess að hann útvegaði manni
nýjan fótbolta.
Ef th vih hefði ég eignast fleiri
fótbolta ef ég hefði hlaupið í kring-
um rúmið mitt á meðan ég bað guð
um fótbolta. Ég veit það ekki en er
vantrúaöur á að svo hefði verið.
En hvers vegna þennan hama-
gang. Hlaup umhverfis borð, ösk-
ur, handauppréttingar og háværar
grátstunur? Trúa menn því nú til
dags að guð bænheyri fólk frekar
ef það lætur svona en ef þaö iðkar
hina hijóðu bæn?
Að vekja á sér athygli
Að mér læðist sá grunur að aht
sé þetta gert th að vekja a sér at-
hygh. Það þarf ekki trúflokka th
að hafa uppi skrípalæti th aö vekja
á sér athygli. Þetta viðgengst nú-
orðið hjá fjölmörgum sem þurfa að
auglýsa eitthvað. Það er næstum
án takmarkana hvað fólki dettur í
hug th að vekja á sér athygli.
Annað sem ég tel að sé iðkað á
þessum nýtísku bænasamkomum,
aðeins th að vekja á sér athygli, era
Helgarpistill
snertingar samkomuleiðtogans th
að lækna fólk.
Hér áður fyrr meðan læknavís-
indi vora vanþróaðri en þau era
nú var skiijanlegt aö fólk, sem
þurfti á hjálp aö halda, leitaði uppi
hvers konar kukl. En að fólk skihi
gera þetta árið 1992 segir mér að
eitthvað meira en htið sé að.
Hvemig fólki dettur í hug að leita
með veikindi sín th einhvers
manns, sem stofnar söfnuð sér th
lífsviðurværis, er mér óskhjanlegt.
Svo batna einhveijum bágindin
einhvem tímann eftir snertingu
safnaðarleiðtogans og þá er honum
þakkaður batinn. Samt á þetta fólk
að vita að enginn læknar það nema
líkami þess sjálfs. Læknar gera
ekki annað en auðvelda líkama
okkar að lækna þá meinsemd sem
við göngum með. Hjá einum sértrú-
arsöfnuði er fólki bannað að þiggja
blóðgjöf, jafnvel þótt líf hggi við.
Á sama tíma og þetta gerist er
veriö að selja fólki ahs konar ghng-
ur, málmarmbönd og ég veit ekki
hvað. Fólki er talin trú um aö það
hressist og/eða læknist af kvihum
beri það þessa skartgripi. Það er
einnig verið að selja fólki hvers
konar duft, korn og pihur sem eiga
að hressa, kæta og lækna fólk. Og
þetta selst aht í massavís. Svona
lagað þykir mér alvarlegt mál.
Bænahlaupið er aht annars eðhs
og getur aldrei skaðað neinn.
Að grípa inn í
í tengslum við þessa nýju söfnuði
er rekin útvarpsstöð. Um hana er
margt gott að segja. Þar er oft leik-
in hin ágætasta tónlist og mörg fal-
leg orð töluð. Þó er eitt sem ég kann
ekki við en það er fyrirbænastund
útvarpsstöðvarinnar.
Mér var bent á að hlusta á eina
shka á dögunum. Þar kom fram
stúlka sem talaði th guðs og bað
hann hjálpa fólki í bágindum. Hún
sagði sem svo. „Góði guð! Kona
hafði samband við mig. Hún er með
höfuðverk. Við biðjum þig, góði
guð, að grípa hér inn í og hjálpa
konunni." Síðan kom hver fyrir-
bænin á fætur annarri og ahtaf bað
stúlkan guð að grípa inn í. Hún
þuldi þennan texta rétt eins og út-
varpsþulur að lesa auglýsingar.
Það var enginn bænarhiti í máh
hennar.
Mér var kennt að biðja th guðs
fullur lotningar en ekki að biðja
guð að grípa inn í eitthvað einhvers
staöar eins og maður biður bifvéla-
virkja aö gera við bílinn sinn. Þeg-
ar við strákamir báðum guö um
að útvega okkur fótbolta gerðum
við það fullir lotningar fyrir al-
mættinu og af sannfæringarkrafti
barnsins.
Ég hlustaði aftur á bænastund á
þessari útvarpsstöð nokkra síðar.
Þá var karlmaður við stjómvölinn.
Hann fór mjög svipaö að og stúlk-
an. Hann bað þó guð aldrei að gripa
inn í heldur bað hann guð um að
koma héma eða þarna við. Lækna
þennan eða hinn eða hta th með
þessum eða hinum í vandræðum
hans.
Ég dreg stórlega í efa að svona
sýndarmennska, eins og þarna fór
fram, eigi rétt á sér. Ég trúi því sem
séra Friðrik sagði að alvara eigi að
fylgja bæninni.
Hverhefur
rétt fyrir sér?
Ég sagði í upphafi aö ég væri
umburðarlyndur varðandi trúmál.
Mér þykja aftur á móti þeir sem
mest iðka trúmál ahtof einstreng-
ingslegir. Þess vegna kemur ahtaf
upp í huga mér efi þegar kristnir
menn tala um hinn eina sanna guð
og hina einu sönnu trú. Ég spyr þá
ahtaf hvemig menn geti leyft sér
að segja svona nokkuð. Getur það
verið að kristnir menn einir hafi
rétt fyrir sér með sinn guð og sína
trú? Hvað með múhameðstrúar-
menn? Er þeirra guð ekki th? Er
þeirra trú röng? Hvað með búdda-
trúarmenn, brahmatrúarmenn,
hindúatrúarmenn? Hafa öh þessi
hundrað mihjóna manna rangt fyr-
ir sér en kristnir menn einir rétt
fyrir sér?
Margir segja að Njála sé best bóka
á íslensku. Flestir okkar bók-
menntafræðinga hafa í áranna rás
dundaö sér við að rannsaka þessa
bók. Hver skrifaði hana? Er hún
skáldsaga eða sannsöguleg? Menn
era htiu nær og greinir enn á um
þessa bók sem er þó innan við þús-
und ára gömul.
En bók bókanna ftjá hinum
kristna heimi er Biflían og sérstak-
lega Nýja testamenntið. Nýja testa-
menntið er skrifaö af aröbum fyrir
næstum tvö þúsund árum. Samt
dregur enginn kristinn maöur í efa
að aht sem í þeirri bók stendur sé
sannleikanum samkvæmt. Menn
vita hins vegar ekkert hveijir guð-
spjallamennimir vora. Vora þeir
að skrifa skáldsögu eða vora þeir
að skrifa um sannsögulega atburði?
Þetta veit auðvitað enginn með
vissu. En við sem getum ekki fund-
ið út hver skrifaði Njálu eða hvort
hún er skáldsaga eða sannsöguleg
drögum ekki í efa að bók, sem skrif-
uð var fyrir hart nær tvö þúsund
árum í Austurlöndum af einhverj-
um mönnum sem við vitum ekki
hveijir vora, sé rétt og sönn. Svona
geta nú málin stundum verið skrýt-
in ef grannt er skoðað.