Dagur - 05.10.1923, Blaðsíða 1

DAGUR
kemur út á hverjum flmtudegi.
Kostar kr. 6.00 árg. Ojalddagi
fyrlr 1. júli. Innhelmtuna annast
Árnl Jóhannsson í Kaupfél. Eyf.
VI. ár.

Akureyrl, 5. október 1923.
if-ii—^rv*'r
AFGREIÐSLAN
er hjí Jónl S>. |»ór,
Norðurgötu 3. Talsiml 112,
Uppsögn, hundln við áramót
sé komin tU afgrelðslumanns
fyrlr 1. des.
9“
Forsikríngs — Aktieselskabet
-U-R-A-N-I-A-
Brunatryggir: Hús, kirkjur,
sveitabæi, húsgögn, vörur, skip á
landi og báta, o. fl.
Sfóvátryggir: Skip og báta,
vörur hvort sem eru smásendingar,
eða heilir skipsfarmar.
Áðalumboðsmaður á íslandi:
Jón Stefánsson.
Akureyri. — Sími 23 og 94.
Kosningio
í Eyjafjarðarsýslu.
i.
Fyrir nokkru er kunnugt orðið
um framboðið í Eyjafjaröarsýslu.
Af háifu Framsóknarfiokksins verða
í kjöri þeir Einar Árnason alþm. á
Eyrarlandi og Bemharð Siefánsson
bóndi að Þverá í Öxnadal.
Stefán Stefánsson í Fagraskógi,
sem undanfarið hefir að nafni til
talist í Framsóknarflokknum, gat að
þessu sinni ekki verið studdur af
honum. Fyrir því hefir áður verið
gerð nokkur grein og verður enn
gerö ítarlegri. En Stefán bíöur sig
fram eigi að síður og er þá sjálf
gefið að hann gengur á móti flokkn-
um við þessar kosningar og flokk-
urinn á móti honum. Þykist hann
fara einn og óstuddur upp á eigin
stefnuskrá og rótgróið kjörfylgi, en
er sem ákaflegast studdur af and-
stæðingum samvinnumanna og
Framsóknarfiokksins. Þykjast þeir
eiga, þar sem hann er, vísan stuön-
ingsmann, eins og vænta má, þar
sem hann hefir gengið á móti Fram-
sóknarflokknum i heitustu ágrein-
ingsmálum flokksins og andstæð
inganna. Hefir svo viizt, að Stefán
teldi sig í fiokknum meir vegna
eiginhagsmuna: — til kjörfylgis sér
og meölætis heima í héraði, en
vegna skoðanaskyldleiks og áhuga
fyrir heill og vexti fiokksins.
Með Stefáni í Fagraskógi gengur
fram til þessara hildarieika Sig. Etn.
Hlíðar, dýralæknir. Stjórnmálaferill
hans er slikur, aö hann telur sér
ekki fært að bjóða sig fram sem
flokksmaður. Hann er þvi utanflokka
að nafni til, en er þó, eins og Stefán,
eftir mætti studdur af kaupmanna-
liðinu og málgagni þess hér. Má
af þvi marka hvers það lið væntir
af Sigurði. Enda hefir það haft á-
nægjuna af, að kreista hann til rifja
í þeim efnum undanfarin ár. Mun
þeitn hafa þótt hann þunnur á síðu,
er þeir gerigu til prófkosningar hér
á Akureyri nú síðast og því vísað
honum út í glundroðahaglendi
sýslunnar í von um að þar væri um
auðugan garð að gresja fyrir Sig-
urð. Veröur minst nánar á »stefnun
Sigurðar, eins og hún verður ráðin
af sögu hans.
Enn bíður sig fram hér í sýsl-
unni Stefán Jóh. Stefánsson, lög-
fræöingur frá Dagverðareyri. Bíður
hann sig fram sem jafnaöarmaður
í von um nokkurt fylgi á Siglufirði
og öðrum þorpum sýslunnar. En
eigi mun F,amsóknarflokknum stafa
hætta af framboði hans.
II.
Um Einar Árnason mun ekki
gerast pörf að fjölyrða. AUir Fram-
sóknarflokksmenn Og samvinnu-
menn eru einráðnir í, að ljá honum
fylgi sitt. Ber til pess það, að Etnar
hefir á góðan og farsælan hátt orð-
ið við þingmenskutrausti pví, er
hann heftr notið. Hann hefir reynst
gætinn og gerhuguil málafylgju-
maður, drjúgur og laginn tii sam-
vinnu i nefndum, ókvtkull í sókn
mála á þingi og htnn bezti flokks-
maður en enginn ýfingamaður.
Honum hefir þvi oröið gott til
stuðnmgs þeirra mála, er hann hefir
talið sér sæmd í að flytja fyrir hér-
að sitt (Eyjafjarðarárbrú, endurbæt-
ur Oagnhæðaskólans, Vaðlaheiðar-
vegur o. fl.).
Bernharö Stefánsson að Þverá
kemur nú í fyrsta skifti fram á
hólmgönguvöll ísíenzkra stjórnmála.
Veröur því af líkum ráðið, að ekki
hefir hann stuðning úr fortíð sinni,
sem þingmaöur eöa stjórnmálagarp-
ur. Eigi aö síður gera eyfirzkir
kjósendur sér miklar vonir um hann.
Hann er vel máli farinn, gætinn en
fastur í rás. Hann er ótrauður og
óhikandi fylgismaður samvinnu-
manna og peirrar landsmálastefnu
er þeir beita sér nú fyrir. Fylgis-
mönnum þeirrar stefnu eða Fram
sóknarflokksins, ungum og gömlum,
körlum og konum, er það mtkil
metnaðarsök, að fylgja Bernharð fr0m
til sigurs, því þá leggja Eyftrðtngar
til mann í fylkingu gætinna um-
bótamanna, mann úr sínum eigin
hópi, vaxtnn upp á meðai þetrra
og vaxandi.
Þesst eftirtektarverðu orð eru höfð
eftir gömlum og greindum þing-
manni, Siguröi Stefánssyni í Vtgur:
„ Vitsmunatina eyjuzkra kjósenda er
dregin beint í hœfileikamark Stefáns i
Fagraskógiu. Þessum ummælummun
vera haldið á lofti fremur vegna
þess, að vel þyki komist að orði,
heldur en, að sanngjarnlega og
réttilega þyki mælt í garð Ey-
firðinga. Kjörfylgi Stefáns er vaxiö
upp á ólíkum tímum og við
ólíkar ástæður þeim er nú eru fyrir
hendi. Það er vaxið upp á stjórnar-
baráttuárum. Stefnumið í íslenzk-
um stjórnmálum voru þá Ijós og
einföld og auðvelt að skiftast í
flokka um þau. Þó Stefáni bærist á
oftar en einu sinni i samvinnu við
flokk sinn, á þeim árum, reyndist
hann þó sæmilega fiokkshæfur, og
stjórnmálahæfileikar hans ekki minni
en það, aö naumast verður talið
Eyfirðingum til verulegs álitshnekkis,
að hafa kosið hann á þing sem
heimastjórnarmann á þeim árum.
En árið 1918 var stjórnmálafleytu
þeirri, er Stefán var háseti á, siglt
í höfn. Stjórnarbaráttumálið vsr þá
leitt til lykta. Þetta heimastjórnar-
skip hefir siðan staðið óhreyft í
nausti. Ástæðan er sú, að þegar
þessari langstæðu og erfiðu siglingu
var lokið, var skipstjórinn fallinn
frá og skipverjar ekki viðbúnir að
hefja nýja siglingu í nýja höfn.
Sundurliöun Heimastjórnarflokksins
í höndum Jóns Magnússonar, er
sögulegur vottur þess, að hér er
rétt frá skýrt. Fleytan var aldrei
dregin á flot að nýju. En skipverj-
arnir sumir hafa síðan reikað um
ströndina eins og pólitískt rekatimb-
ur. Qamlar samstarfs og vináttusifjar
og að sumu Ieyti öfundsýki hafa
haldið satnan fámennum hóp af þessu
liði í misskildti og undarlegri þvetúð
gegn uppvaxandi þjóðmálaflokki
í landinu, — Framsóknarflokknum.
J. M. er allvel hæfur til slíkrar
fávíslegrar þverúðar. Það er
svo einfalt og þakklátt verk meðal
hinna eldri, að setja fyrir sig fæt-
og urra að viðleitni hinna yngri.
Út frá þessu fer mönnum að
skiljast, að Stefán í Fagraskógi er
óhæfur Framsóknarilokksmaður.
Hann hefir, eins og fleiri, stirnað
upp í formi eldri stjómmálamensku.
S.fjar hans við Jón Magnússon hafa
ekki farið dult, þar sem J M. hefir
gengið á móti flokknum eða flokk-
urinn á móti honum. Má þar til
nefna peningamálanefndarskipunina
á þingi 1921, Islandsbankamálið,
sveitfestismálið o fl.
Hverjum Framsóknarflokksmanni
í Eyjafirði er því skylt flokksins
vegna og vegna framtíðar í fjár-
hagsmálum þjóðarinnar, að hamla
því, að J. M. hljóti í Eyjafirði þann
liðstyrk, sem honum er búinn með
framboöi Stefáns í Fagraskógi, nái
hann kosningu.
Liggur nú næst fyrir að rannsaka
»stefnun Sig. Ein. Hllöar. Verður
hún ekki ráðin af öðru en opin-
berri framkomu hans undanfarin ár.
Kemur þar ekki til greina fram-
koma hans sem embættismanns, þar
sem hann nýtur almenns trausts og
vinsælda, þvf dýralækningar og
stjórnmálastörf er harla óskylt.'
Sem þátttakandi í stjórnmálum
kemur Sigurður fyrst fram sem
sjálfstæðismaður og gerist fyrst með-
ritstjóri og síðan aðalritstjóri og
eigandi íslendings á Akureyri. Með
lausn sjálfstæðismálsins verður líkt
á komið með sjálfstæðismönnum og
heimastjórnarmönnum. Þeir verða
stjórnmálalega húsviitir, af því að
leiöartakmarki er náð en nýtt mark
ekki sett framundan. Sjálfstæðis-
mennirnir gátu ekkifremur en heima-
stjórnarmennirnir, horfið allir með
snöggum hætti til starfs með þeirri
þjóðmálahreyfingu, sem reis eins og
vaxandi undiralda frá rótum æsk-
unnar í þjóðlífinu á síðustu árum
stjórnarfarsbaráttunnar. Sigurður var
eins og fleiri á milli vita í stjórn-
málum. Að vísu studdi hann flokk
óháðra bænda við kosningar 1916.
Mun þá hafa verið ásetningur Sig-
urðar, að hverfa í flokk Framsóknar-
manna. En af ástæðum, sem eru
ekki fullkunnar né þörf á að ræða
hér, sneri hann skyndilega við blað-
inu og réðist á Framsóknarflokkinn
og Tímann. Fjármálaskoðanir og
stefnur þjóðarinnar voru þá að falla
til tveggja skauta og jafnframt að
draga til þeirrar baráttu milli sam-
vinnuhyggjandi manna í Iandinu og
samkepntshyggjandi, sem staðið hefir
siðan til þessa dags. Sigurður kaus
sér þá stöðu samkepnismanna megin.
Hefir hann eftir mætti beitt sér
síðan gegn Tímanum og Fram-
sóknarflokknum bæði i ræðu og
riti. Að vfsu hefir ekki gætt mikilla
áhrifa frá honum. En viðleitnin hefir
brugöiö 'ljósi yfir viljann og inn-
rætið, svo að ekki hefir farið milli
mála um það.
Þessi snöggu stefnuskifti Sigurð-
ar munu að sumu hafa átt þá or-
sök, að hann taldi ekki liklegt að
Framsóknarflokkurinn myndi dubba
sig upp til framboös á Akureyri né
annarsstaðar, en með fylgi kaup-
manna og blað f höndum, mun
hann hafa talið sér meiri sigurvon,