Dagur - 10.03.1948, Blaðsíða 3

Miðvikudaginn 10. marz 1948
D AGUR
3
TRYGGVI KRISTINSSON
kennari
(Minningarorð)
Bréf
I liafís á Akureyrarpólli
fyrir 33 árum.
Degi hefir borizt bréf frá Guðm
Ólafssyni á Laugarvatni, um at-
burð, sem gerðist hér á Pollinum
fyrir 33 árum. í bréfinu segir svc:
„I HINNI ÁGÆTU bók Lárus-
ar Rists, „Synda eða sökkva“,
segir hann frá því, að hann hafi
þ. 11. júní 1915, bjargað 2 yngis-
meyjum af ísjaka á Akureyrar-
polli og telur það sitt mesta veiði-
happ.
Atburður þessi skeði reyndar
mánuði síðar en hann greinir, en
slíkt skiptir ekki máli hér.
Lárus segir, að ferjumaður hafi
siglt til lands til að bjarga eigin
lífi og yfirgefið þær á jakanum.
Frásögn þessi er ekki að öllu
leyti rétt eða óhlutdræg í garð
ferjumanns, og vil eg því gefa dá-
litlar skýringar á þessu atviki.
Síðan þessi atburður skeði, eru
liðin nær 33 ár.
Fölskvi gleymskunnar getur
fallið á atburðina, þó að styttra
líði frá þeim en það.
Heimildarmenn Lárusar að
sumu því, er hann segir frá, voru
tveir kvenmenn, sem munu hafa
verið skelkaðir.
Á jakanum voru fleiri en þess-
ar yngismeyjar, sem Lárus getur
um, a. m. k. ég, kaupakona og
barnfóstra. Var ég að sækja þær.
Eg á dagbók, sem ég hélt þá, en
því miður, getur hún aðeins um
ferð þessa, en ekki um æfintýrið
á ísjakanum. Verð ég því að segja
frá þessu eftir því, sem mig minp-
ir og að nokkru leyti eftir minni
ferjumanns.
Ferjumaður var unglingspiltur
af austurströndinni, sem virtist
öruggur, þó að ungur væri.
Mig minnir, að veðrið væri ekki
mjög illt, þó að byr væri allsnarp-
ur og hríðarél.
Jakinn, sem við sigldum á, var
nærri austurströndinni og styð-
ur frásögn Lárusar það, að svo
hafi verið.
Frásögn Lárusar er rétt úm
það, að við stukkum í fáti upp á
jakann, enda hálffyllti bátinn af
sjó.
Ekki tókst okkur jakabúum að
draga bátinn upp á jakann og
hella úr honum.
Bráðlega sáum við líka mann
frá heimili piltsins á ferð niður að
sjónum. Hafði hann gefið okkur
gætur.
Án núkilla ráðagerða á jakan-
um reri ferjumaðurinn í land til
að ausa hann og fá hjálp þess,
sem í fjöruna kom og var sjó-
maður meiri en við ferðamenn-
irnir.
Ferjumanninn minnir, að ég
hafi með orðum mínum stuðlað
að því, að það var tekið til bragðs,
og getur það vel verið satt, þó að
ég muni það ekki.
En Lárus bar brátt að jakanum
og tók yngismeyjarnar, því að
þær mun hafa fýst meira til vest-
urstrandarinnar en austurlands-
ins eftir þetta.
Mig minnir, að ferjumaður
kæmi brátt aftur liðsterkari en
áður og flytti mig og mitt lið til
austurstrandarinnar.
En Lárus fór með sinn hlut
vestur til Akureyrar, og mun
hafa orðið vel reiðfara þangað.
Það man ég þó, að Lárus bauð
mér flutning til Akureyrar, en
ferjumanninn mun hafa borið að
í þeim svifum.
Það er víst, að ég kom ekki aft-
ur til Akureyrar í það sinn, en
var vel hresstur á heimili ferju-
mannsins.
Mér fannst ekki mikill háski á
ferðum. Ef mér hefði fundizt það,
mundi ég hafa skrifað um þetta
rækilegar í dagbók mína.
Veit ég ekki til, að neinn þeirra,
er með mér fór, hlyti illt af
DCSSU.“
Ummæli ferjumanns.
Ferjumaðurinn, sem um getur
í bréfi þessu. var Sigfús Hall-
grímsson, nú bóndi á Ytra-Hóli í
Kaupangssveit. í bréfi til blaðs-
ins segir hann:
„Eg er hr. Guðmundi Ólafssyni,
skólastjóra, þakklátur fyrir þessa
leiðréttingu.
Það er, sem betur fer, ekki dag-
legur viðburður, að óhapp, eins
og þarna varð við ísjakann, sé
tekið til meðferðar opinberlega í
víðlesiruii bók, og gert að glæp-
samlegum verknaði.
Eg hef í þessi 33 ár, sem liðin
eru síðan, aldrei verið eitt augna-
blik í efa um það, að ég gerði allt,
sem í mínu valdi stóð, til að af-
stýra frekari vandræðum. Eg hef
stundum verið að hugsa um, síð-
an ég las þessa hroðalegu lýsingu,
á bls. 250 í nefndu riti, hvaðan
höfundinum hafi borizt hugrekki
til þess, að færa söguna í þennan
búning.
Var það freistingin, að gera
björgunarafrekið sem glæsileg-
ast með því að bera ferjumanni
á brýn ódrengskap og heiguls-
hátt? Eg get ekki varizt þeirri
hugsun“.
Þannig virðist be.ra. mikið á
milli í frásögnum, þátttakenda í
þessu ævintýri innan um hafísinn
hér á Pollinum fyrir 33 árum. Ef
Lárus Rist óskar að gera athuga-
semd við þessa frásögn, er honum
heimilt rúm til þess hér í þessum
dálkum.
r
Ut um hvippinn
og hvappinn
„Grille“, skemmtisnekja Hitl-
ers, hefir að undanförnu gengið
kaupum og sölum, og er nú loks
höfnuð í Líbanon, þar sem mill-
jónamæringurinn Georg Arida
hefir keypt hana. Ætlar hann að
nota hana til skemmtisiglinga.
„Grille" var talið mesta lúxus-
skip, sem smíðað hefir verið. Um
borð eru þrjár íbúðir og herbergi
með baði fyrir 24 gesti. Hitler
notaði snekkjuna aðeins einu
sinni, er hann sigldi í henni til
Noregs, en hann var sjóveikur og
lét eftir þessa reynslu af sjóferð-
um. Skipið var selt á 125.000 ster-
lingspund nú síðast.
★
Mikill pappírsskortur er nú
víða um heim og er blaðaútgáfa
takmörkuð af þeim sökum. —
Brezku blöðin eru t. d..færri bls.
eða í minna broti en þau vildu
vera, og upplag þeirra getur ekki
tekið eðlilegum vexti. Utbreidd-
asta blað heimsins, „Daily Ex-
press“ í London, er t. d. gefið út í
3.850.000 eint., en var áður í 4
millj. eint. — í Svíþjóð er geng-
in í gildi ströng pappírsskömmt-
un og hafa blöðin neyðst til þess
að draga saman seglin, t. d. er út-
breiddasta vikublað landsins,
samvinnumálgagnið Vi, nú í
minna broti en áður. Svíar fram-
leiða nægan pappír og er tak-
mörkunin til þess gei'ð að auka
útflutningsvei’ðmæti landsins. —
Aðeins í Bandaríkjunum fá blöð-
í dag var til moldar borinn að
Völlum í Svarfaðardal Tryggvi
Kristinsson kennari. Ríkisút-
varpið hefir nýlega getið um ætt-
erni hans og helztu æfiatriði, og
verður það því ekki rakið hér.
Eg átti því láni að fagna, að
kynnast Tryggva á uppvaxtarár-
um mínum, og er mér þessi mað-
ur jafnan minnisstæður síðan. —
Hann var kennari að menntun og
gegndi hann kennarastörfum í
fjöldamörg ár, fyrst í Svarfaðar-
dal og síðar á Siglufirði. Tóm-
stundir sínar allar helgaði
hann tónlistinni og söngkennslu.
Tryggvi Kristinsson var mynd-
arlegur maður á velli, hár og
beinvaxinn og prúðmannlegur í
framkomu, svo að af bar, og vakti
athygli, hvar sem hann fór.
Auk kennslunnar hafði hann á
hendi í mörg ár söngkennslu og
organleikarastarf við þrjár kirkj-
ur í Vallaprestakalli, Valla-,
Tjarnar- og Upsakirkju. Auk
^ess mun hann oft hafa „hlaupið
í skai’ðið“, sem organleikari við
Urða- og Stærra-Árskógskirkju,
en þær eru báðar útkirkjur frá
Völlum.
Auk þeirra starfa, sem hér eru
talin og sýnast mundu ærin nóg
einum manni, hafði Tryggvi
fleira á prjónunum. Hann hafði
iðulega söngflokk, sem hann æfði
og stjórnaði af miklum áhuga og
dugnaði. Nú á tímum þykir það
brenna við, að éffitt sé að halda
uppi slíkum félögum, einkanlega
í strjálbýlinu, sökum þess, hve
illa er mætt til söngæfinganna. —
Söngmenn þeir, sem Tryggvi
hafði á að skipa, voru tíndir sam-
an hér og þar úr stóru hreppsfé-
lagi, og áttu því margir þeirra
alllangt að sækja til söngæfinga.
Eg var oftar en einu sinni í þess-
um félagsskap með Tryggva
Kristinssyni, og minnist eg þess
ekki, að nokkurn tíma hafi orðið
að hætta við eða fresta söngæf-
ingu af þeim sökum, að ekki væri
nógu vel mætt. Áttu þó sumir
þeirra, er tóku þátt í þessum fé-
lagsskap, langt að sækja, líklega
allt að 10 km.
Tryggvi Kristinsson var maður
skyldurækinn og samvizkusamur
og mátti ekki vamm sitt vita í
neinu. Þó er eg ekki í vafa um
það, að þær stundir, sem hann
naut með félögum sínum á þess-
um æfingum, hafi verið honum
kærastar. Kunningjar hans og
kórfélagar munu jafnan minnast
þess, hve hann logaði af áhuga og
fjöri við æfingarnar. Dugnaður
hans og ósérplægni sýndi sig líka
í verkinu. Á mánaðartíma eða
svo, æfði hann söngflokk sinn á
12—14 lögum undir opinberar
söngskemmtanir og var jafnan
gerður góður rómur að. — Má þó
með sanni segja, að þar hafi
stundum verið misjafn sauður í
mörgu fé, svo sem að líkum læt-
ur, þar sem af fæstir af kórfélög-
um höfðu notið nokkurrar
menntunar í tónlist eða söng-
mennt.
Eg held að það hafi verið árið
in allan þann pappír, er þau vilja,
og meira nú en nokkru sinni fyrr.
það er til dæmis um pappírsnotk-
unina, að ein útgáfa á Chicago
Daily News þarf eins mikinn
pappír og öll Lundúnablöðin á
einum degi.
1928, sem Sigfús Einarsson tón-
skáld kom hingað með söngflokk
á leiðinni til útlanda. Hann hélt
söngskemmtun hér í kirkjunni
við mikla aðsókn og góðan orð-
stír Eitt lagið, sem þessi flokkur
söng, rifjaði upp fyrir mér gaml-
ar minningar, því sama lagið
hafði eg eitt sinn sungið með
söngflokk Tryggva Kristinssonar.
Það vakti þá einnig athygli mína,
hve mikið þeim svipaði saman,
Sigfúsi og Tryggva. Ekki er eg
svo ættfróður, að eg viti það,
hvort þeir hafi verið nokkuð
skyldir að feðga eða niðjatali, en
andlegi skyldleikinn leyndi sér
ekki, það sá eg þá, enda naut
Tryggvi tónlistarfræðslu hjá Sig-
fúsi fyrr á árum.
Tryggvi! Þú ert nú horfinn af
sjónarsvciðinu. Nú hefir þú feng-
ið tækifærið til þess að þjóna
drottningu listarinnar, svo sem
hugur þinn girntist. Ástvinir þín-
ir og kunningjar sakna þín, en eg
hlakka til að hitta þig aftur.
Blessuð sé minning þín.
Seyðisfirði, 14. febrúar 1948.
Jóhannes Arngrímsson.
BARNAHJALPIN:
31 þús. krónur hafa
borizt til Oags
Tll viðbótar áður birtum fram-
lÖgum, haf aDegi borizt -þessar
úpphæðir til Barnahjálpar Sam-
einuðu þjóðanna:
Hansína Steinþórsd. kr. 100,00,
G. J. 50,00, N. N. 50,00, N. N.
125,00, Ingibjörg Helgad., Krist-
nesi, 300,00, Kiistín ’Sigurðard.
s. st. 50,00, frá börnum 70,00,
Steinþ. Jónsson, Kristn., 100,00,
Eiríkur Brynjólfsson o. fl., Krist-
nesi, 400,00, Þórii’ Valdimarsson,
Réykhúsum, 100,00, Albína og
Gunnar, Miðhúsum, 100,00, Ing-
ólfur, Miðhúsum, 100,00, Ólafur
Jónsson 100,00, Karl Jónsson
80,00, Sveinn Árnason 100,00,
Árni Friðgeirsson 50,00, Jónína
Guðmundsd. 60,00, N. N. 100,00,
Kári Hermannsson 200,00, Þóra
Sigfúsd. 100,00, Geirþrúður og
Pálmi 100,00, Vilborg Pálmadóttir
30,00, L. K. 50,00, Aðalst.
Tryggvas., Jórunarst., 100,00 og
Tryggvi Aðalsteinss., s. st., 50,00,
Sigtr. Símonarson, s. st., 50,00, P.
Sigtr. Sím., s. st. 50,00, P.L. 100.00,
S. L. 100,00, Anna og Jón 100,00,
Þ. Þ. 50,00, Guðmundu rÁrnason
100,00, Sigtr. Júlíusson 200,00,
Sig. S. 50,00, Guðný Jósefsd.
100,00, Kristín Árnad. 100,00, N.
N. 50,00, systk. Magnús, Ólafur,
Eygló, Einar 200,00, Unnuroglnga
100,00, söngkór Kaupangskirkju,
ágóði af samkomu 670,00, frá
skólabörnum í Glerárþorpi, afh.
af Hirti Jónssyni, 615,00, Á. R.
100,00, Friðjón Jóhannesson
100,00, starfsfólk Landsímastöðv-
arinnar Ak. 2125,00, Jóhanna og
Ásgeir 100,00, Jóhannes Eiríksson
200,00, Skjaldborgarbíó, ágóði af
sýningu 29. febrúar, 893,00,
verkamaður 70,00, Ragnh. O.
Björnsson 300,00, N. N. 100,00
Fanney Friðriksd. 100,00, N N.
50,00, N. N. 50,00, Njáll Jakobs-
son, Hvoli, 100,00, Ingvar Bryn-
jólfsson 100,00. Samtals hér að
ofan kr. 9.668.00. Áður birt kr.
21.842.80. Samtals innkomið á af-
gr. Dags til 8. marz kr. 31.510.80.
U. M. F. Arsól
30 ára
Síðastliðinn laugardag hélt U.
M. F. Ársól í Öngulsstaðahreppi
hátíðlegt 30 ára afmæli sitt með
myndarlegu hófi í Húsmæðra-
skólanum á Laugalandi. Það hófst
stundvíslega ld. 8.30 e. h. með
sameiginlegri kaffidrykkju. Hafði
skólinn tekið að sér þar að lút-
andi undirbúningi og framreiðslu
og fórst myndarlega eins og þar
er venja.
Ingólfur Pálsson stjórnaði hóf-
inu. Aðrir ræðumenn voru: Bolli
Sigtryggsson, hvatamaður að
stofnun félagsins, séra Benjamín
Kristjánsson, sóknarprestur, og
Jónas Halldórsson.
Jóhann Konráðsson söng með
undirleik Áskels Jónssonar.
Jón Ingimarsson söng gaman-
vísur um ungmenanfélaga o. fl.
Var gerður góður rómur að öllu
þessu. Félaginu bárust gjafir og
heillaskeyti.
Það þakti nokkra athygli að-
komumanna að tóbaksreyks varð
ekki vart meðan setið var að
borðum og ekki í danssal. Þó var
ekki bannað að reykja. Ölvunar
varð ekki vart. Hófið sátu hátt á
annað hundrað manns. — Dans
var stiginn fram eftir nóttu. Fyrir
honum léku Halldór Sigurgeirs-
son frá Arnarstapa og Sigurður
Sigurðsson, Landamóti, og virtust
starfi sínu vel vaxnir.
Það er að vísu ekki merkilegt
að félag eða stofnun verði 30 ára.
Hitt vakti nokkra athygli, þegar
saga félagsins var rakin, að hér
um bil allir stofnendur þess eru
ennþá félagsmenn og virkir þátt-
takendur, þeir sem á lífi eru, og
furðu ungir í anda. Og fáir hafa
flutt burtu.
Hinu er og heldur ekki að leyna
að sveitapiltarnir, sem stofnuðu
U. M. F. Ársól fyrir 30 árúm og
starfað hafa þar síðan að ýmsum
menningar- og félagsmálum, hafa
í fleiri sýnt tryggð og þrautseigju.
Þeir hafa ásamt öðrum dugandi
mönnum héraðsins skapað sér og
eftirkomendunum skilyrði til að
lifa menningarlífi í byggðum
Eyjafjarðar. Án efa hafa ung-
mennafélög við Eyjafjörð átt
drjúgan þátt í að skapa þann fé-
lagsþroska, sem hefir þótt ein-
kenna marga félagsstarfsemi hér
um slóðir. Og víst um það, að
ungmennafélögin hafa skilað
hæfum mönnum í fremstu raðir
þjóðþrifa og menningarmála
landsins, og verður svo vonandi
enn.
Fiðla,
?/ stærð, fyrir ungling, til
sölu nú þegar.
Geir Þormar.
Útungunarvél,
200 eggja, til sölu.
Tryggvi Gunnlaugsson,
Eyrarvegi 0.
Ðansskemmtun
verður haldin í Þinghúsi
GI æsibæj arhrepps 1 a u gar-
daginn 13. þ. m., og hefst
kl. 9 að kveldi. Góð rnúsík.
Kaffi selt á staðnum.
Allur ágóðinn rennur til
Barnahjálparinnar.
SkcmmthrcfmUn.