Dagur - 20.12.1950, Blaðsíða 11

Dagur - 20.12.1950, Blaðsíða 11
11 JÓLABLAÐ DAGS Sagt frá íúenzkri fjallabyggð, Austurdal í Skagafirði Merkigil í Austurdal. Þar býr lign í tindum Eítir Björn Egilsson á Sveinsstöðum JsLANDér fátækt af gulli og græn- um skógum. Þó á það í fórum sín-' uiu ýrnsa mikilsverða fjársjóði. Einn þeirra er fegurð fjalla og dala, fegurð l)iu,nar margbreytilegu stór- bfotnu náttúru landsins. Flestir íslendingar hafa séð eða lieyrt get- ið uru nokkra bina fegurstu staði, svo sem Þingvelli og Þjórsárdal. Míklá náttúrufegurð er víða að finna, bæði í byggð og óbyggð, þar stííti fáir landsmanna eiga þess kost að njóta hennar, vegna þess, ltvað jiessif fögru staðir liggja fjarri sam- gönguleiðum. Austurdalur í Skagafirði er einn slíkur staður og sannarlega ma segja, að jxar ,,býr tign í tindurn". Þeir munu vera fáir nú á tímum, sem þekkja Austurdal, Jregar frá er talið það fólk, sem ]>ai býr enn- þá, eða þaðan hefur flutt og enn er á lífi. Austdælingar eru liljóð- látir uln dalinn sinn fagra. Þeirn fer sem trúuðum manni, er ógjarn- an vill opinbera innstu tilfinning ár sínar í trúmálum. Eg hef.átt Jiess kost, að kynnast þessúm dal nokkuð. Fegurð lians hefur vakið athygli mína og lioll- vættir hans liafa greitt götu mína yfir einstigi og ár. Þess végna vil eg segja Irá honum lítið eitt. Landslag Austurdalur er austastur af 'Skagafjarðardölum. Hann liggur til suðausturs, inn með fjallgarði jreim, sem er á ntilli Eyjafjarðar ®g Skagafjarðar. Fjallgarður þessi er einn hinn mesti og hrikalegasti á landinu. Hann er víða skorinn sundur af dölum og giljurn, en jökulfannir stærri og smærri hið elra. Jökulsá-Eystri fellur um dal- inn og kemur hún úr Hofsjökli beggja megin Illviðrahnjúks. Hún er mikið vatnsfall og íeyndist áð- ur hin mannskæðasta. Jökulsá eystri og Jökulsá vestri, sem fellur um Vesturdal, koma saman við mynni Austurdals og ntynda Jrar Héraðsvötn. Vegalengdin frá ármótum fram dalinn að Nýjabæ, sem lengst mun hafa verið fremsti bær í dalnum, er um tuttugu kílómetrar.1) Dalur- inn nær mikið lengra frameftir. Gljúfur er að Jökulsánni frá ár- mótum tíu kílómetra fram í dal- in. Þar fyrir framan fellur bún ým- ist á eyrum eða rnilli kamba í af- mörkuðum farvegi. Fyrir framan gljúfrið eru vöð á ánni, en stór- grýtt er hún alls staðar. í minnsta vexti tekur hún neðan á síðu, en er oft óreið yfir sumarið. Þrír dalir allstórir skerast aust- ur og suðaustur í fjöllin úr Aust urdal austanverðum. Fjallabrún- irnar eru víðast hvassar og klett- óttar og hæð þeirra á tíunda hundr- að metra yfir sjó. Merkigilsá fellur í Jökulsá eystri, svo sem fjórum kílómetrum fyrir framan árinót Jökulsánna. Hún kemur af dal þeim, sem norðastur er þeiira þriggja, er áður voru nefndir. Hann heitir að norðan- verðu Gilsbakkadalur, en að sunn- an Merkidalur. Merkigilsá fellur í djúpu og hrikalegu gljúfri frarn í Jökulsá, en uppi í dalsmynninu eru klettarnir minni og þar liggur vegurinn yfir mjóum sneiðingum, bröttunt og knöppum. Merkigilsá er ekki vatnsmikil, en stórgrýtt og straumhörð. Hún var brúuð fyrir nokkrum árum, en áður var hún oft liinn mesti farartálmi. Samt sem áður getur Merkigilið verið illr . yfirferðar, þegar hjarnað er og svell- I) Vegalengdir þa>r, scni liér verða nefnd- ar, nninii vera niilægt því réttar, þó nákvæm- ar mælingar séu ekki fyrir hendi. # «

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.