Dagblaðið Vísir - DV - 02.03.1995, Blaðsíða 12

12
FIMMTUDAGUR 2. MARS 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVÍK. SlMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91 )563 2727 - aðrar deildir: (91)563 2999
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð i lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Ója fnaðar-samningar
Nýgerðir kjarasamningar voru alls ekki jöfnunar- eða
láglaunasamningar eins og aðilar vinnumarkaðarins
fullyrtu við undirritun þeirra. Nánari skoðun leiðir 1 ljós,
að þeir auka ójöfnuð í þjóðfélaginu, breikka bilið milli
hinna lægst launuðu og hinna, sem betur mega sín.
Fljótlega kom í ljós, að skattafrádráttur lífeyrissjóðs-
greiðslna var þyngri á metunum en hin sérstaka krónu-
hækkun láglauna. Enn síðar kom til viðbótar í ljós, að
ýmis sérmál, sem samið var um í leiðinni, bæta kjör
ýmissa vel settra hópa, en ekki láglaunafólksins.
Það er ekki nýtt, að stéttaskipting sé aukin með sam-
einuðu átaki aðila vinnumarkaðarins. Það nýja er, að
þessir aðilar ljúga miklu kaldar en áður um niðurstöður
og afleiðingar samninga sinna. Þeir eru komnir út í að
segja, að hvítt sé svart og að svart sé hvítt.
Erfitt er að greina milh blekkingar og sjálfsblekkingar
í túlkun aðila vinnumarkaðarins á niðurstöðum kjara-
samninganna. Einstakhngar í þeirra röðum voru búnir
að benda á hinn aukna ójöfnuð fyrir undirritun samning-
anna. En foringjamir heyrðu ekki eða vildu ekki heyra.
Spjótin hljóta einkum að beinast að hinum réttnefndu
verkalýðsrekendum, sem hafa árum og sumir áratugum
saman stundað sjónhverfmgar og leikaraskap gagnvart
umbjóðendum sínum. Þeir taka í nefið og tala digur-
barkalega, en eru láglaunafólki verri en alls engir.
Það er háðulegur og réttur dómur um störf verkalýðs-
rekenda, að Pálmi í Hagkaupi og Jóhannes í Bónusi hafa
hvor um sig gert meira fyrir láglaunafólk í landinu en
allir verkalýðsrekendur aldarinnar samanlagðir. Hags-
muna alþýðu er víða gætt, en ekki í stéttarfélögum.
Tólfta janúar birtist hér í blaðinu ítarleg fréttaskýr-
ing, þar sem spáð var fyrir um feril og niðurstöðu kjara-
samninganna. Þar var í smáatriðum sagt fyrir um dans-
inn, sem stiginn mundi verða fram og aftur í viðræðum
deiluaðila. Allt stóðst þetta eins og stafur á bók.
Blaðamaðurinn spáði meðal annars rétt um fyrsta
útspil vinnuveitenda, milhspil viðræðna um sérkjör,
verkfahsboðun og hótanir svonefnds Flóabandalags og
endanlega niðurstöðu um nýhðin mánaðamót. Þetta var
hægt, af því að blaðamenn þekkja leikaraskapinn.
Samningsaðhar léku hlutverk í leikriti, sem stóð írá
miðjum janúar fram í febrúarlok. Leikritið hefur þetta
venjulega efni, að fjallið skekst og fæðist htil mús. Þetta
sjónarsph byggist á þjóðarsátt um léleg lífskjör, þjóðar-
sátt um varðveizlu hins gamla á kostnað hins nýja.
Þjóðarsáttin hefur blómstrað árum sanian. Að henni
standa ríkisrekendur, atvinnurekendur og verkalýðsrek-
endur með óbeinum stuðningi þjóðarinnar. Sáttin er
mynduð th vamar nokkrum úreltum homsteinum hag-
kerfis, sem heldur lífskjörum þjóðarinnar í skefjum.
Þjóðarsáttin felur í sér, að brenna skal á hverju ári
nálægt 20 mihjörðum í sérstöku thstandi kringum land-
búnaðinn, halda skal úti óhagkvæmu skömmtunarkerfi
í sjávarútvegi, ekki skal taka fullan þátt í gölþjóðlegu
efnahagssamstarfi og ekki skal rækta framtíðargreinar.
Skoðanakannanir sýna raunar, að þessi dýra þjóðar-
sátt nýtur í hehd og í einstökum atriðum mikhs fylgis
meðal fólks. Það er því sanngjamt, að þjóðin borgi þjóðar-
sáttina í lélegum og stöðnuðum lífskjörum. Nýju kjara-
samningamir era eðhlegur þáttur þjóðarsáttarinnar.
Málsaðhar telja hentugt að halda uppi langvinnu sjón-
arspih við kjarasamninga, th þess að fólk og jafnvel þeir
sjálfir ímyndi sér, að stormur sé í vatnsglasinu.
Jónas Kristjánsson
Greiðsluaðlögun
Greiðsluerfiöleikar heimilanna
hafa skapað neyðarástand á þús-
undum heimila í landinu þar sem
gjaldþrot blasir við mörgum þeirra.
Onnur meginástæðan fyrir
greiðsluerfiðleikum heimilanna
birtist í göllum húsbréfakerfisins,
styttri lánstíma, hærri vöxtum og
þar af leiðandi aukinni greiðslu-
byrði. Hin er atvinnuleysið, stór-
hækkaðir skattar, auknar álögur í
heilbrigðis- og menntamálum,
lækkun bama- og vaxtabóta og
vaxandi kjaraskerðing. Það þarf
því að grípa til margra og víðtækra
ráðstafana. Ráðstafana þar sem
áhersla verði lögð á eftirfarandi:
Atvinna í stað atvinnuleysis
Atvinnustefnu sem skapar ný
störf fyrir þá sem nú eru atvinnu-
lausir og þá sem eru að koma nýir
inn á vinnumarkaðinn. Setja þarf
lög um greiðsluaðlögun sem gefur
einstaklingum í alvarlegum
greiðsluerfiðleikum möguleika á
því að ná stjóm á fjármálum sín-
um.
Húsnæðisstofnun verði fengið
inýtt hlutverk sem ráðgjafar- og
lendurreisnarstöð heimilanna með
það að markmiði að grípa til björg-
unaraðgerða til að aðstoða fólk við
að greiða úr skuldavandamálum
heimilanna. Gripiö verði til víð-
tækra skuldbreytinga sem geta fal-
ið í sér að vöxtum og/eða lánstíma
sé breytt, skuld sé fryst um tíma á
meðan fólk leitar lausnar á tíma-
hundnum erfiðleikum. Lánstími í
húsbréfakerfinu, sem nú er 25 ár,
verði lengdur í 35-40 ár.
Frumvarp um greiðsluað-
lögun
Við þingmenn Framsóknar-
flokksins höfum lagt fram á Al-
þingi frumvarp til laga um
greiðsluaðlögun. Frumvarp sem
ríkisstjómin hefur lofað í langan
Kjallarirm
Finnur Ingólfsson
alþingismaður Framsóknar-
fiokksins í Reykjavík
tíma. Þar sem svo stutt var eftir
af þingi töldum við nauösynlegt aö
slíkt frumvarp yrði flutt og fengist
samþykkt sem lög frá Alþingi.
Tilgangur frumvarpsins er að
gefa þeim einstaklingum sem eru í
alvarlegum og viðvarandi greiðslu-
erfiðleikum möguleika á því að ná
stjóm á fjármálum sínum. í fram-
varpinu er lagt til að lögfestar verði
reglur um greiðsluaðlögim þar sem
skulduram verði hjálpað til að
komast út úr mesta svartnættinu.
Markmiðið með greiösluaðlögun-
inni er að skuldari fái lánskjörum
breytt þannig að greiðsluhyrði
verði léttari. í frumvarpinu er lagt
til að skapað verði virkt úrræði
fyrir stjómvöld til að aöstoða þá
einstaklinga og fjölskyldur í land-
inu sem lent hafa í alvarlegum fjár-
hagserfiðleikum við að ná fótfestu
á ný í þjóðfélaginu. Breyting á láns-
kjörum getur falið í sér að vöxtum
og/eða lánstíma sé breytt eða skuld
lækkuð eða fryst um tíma á meðan
fólk leitar lausnar á tímabundnum
erfiðleikum t.d. vegna atvinnuleys-
is, veikinda og fleira.
Tilgangur greiðsluaðlögun-
ar.
Greiðsluaðlögun kemur aðeins til
greina hafi hún í för meö sér ávinn-
ing fyrir skuldara, lánardrottna og
samfélagið í heild. Ávinningur fyr-
ir skuldarana verði sá að þeir geti
staðið í skilum með skuldina,
ávinningur fyrir lánardrottnana
verði sá aö líkur á endurgreiðslu
aukist og ávinningur samfélagsins
verði sá að færri þurfi að leita á
náðir félagsmálastofnana.
Það er mat okkar framsóknar-
manna sem flytjum þetta frumvarp
að nú sé tími kannana og skoðana
á ástandinu liðinn. Aðstæður fólks-
ins hggi fyrir og ástæður greiðslu-
erfiðleikanna séu kunnar og því sé
nú runninn upp tími aðgerða og
því er þetta framvarp um greiöslu-
aðlögun lagt fram á Alþingi.
Finnur Ingólfsson
„I frumvarpinu er lagt til að skapað
verði virkt úrræði fyrir stjórnvöld til
að aðstoða þá einstaklinga og fjölskyld-
ur í landinu sem lent hafa 1 alvarlegum
fjárhagserfiðleikum við að ná fótfestu
á ný í þjóðfélaginu.“
Skoðanir aimarra
Miðstýring Jóhönnu
„Stöðugar fréttir af sundrangu og óánægju berast
úr herbúðum Þjóðvaka. Þaö kemur ekki á óvart:
lýðræðisleg vinnubrögð virðast ekki höfð í miklum
hávegum, heldur er öllu starfi og framboðsmálum
miðstýrt af Jóhönnu Sigurðardóttur og örfáum sam-
herjum hennar. Á Suðurlandi fór fram forval meðal
flokksmanna. Niðurstöður þess era hundsaðar, og
fyrir liggur að nokkur hópur mun segja skilið viö
Þjóðvaka. Sama var uppi á teningnum í Reykjanes-
kjördæmi þar sem Jóhanna þröngvaði Ágústi Ein-
arssyni í efsta sætið, í trássi við þorra liðsmanna
Þjóðvaka.“ Úr leiðara Alþýðublaðsins 1. mars.
Raunverulegt ástand
„Nú sjást þess því miður merki að loðnuvertíð
verði ekki sú gullkista sem reiknað var með, en spá-
in um framvinduna gerði ráö fyrir að hin hagstæða
þróun í sjávarútvegi árið 1994 héldi áfram á næsta
ári. Hið raunverulega ástand i atvinnumálum er
þannig aö 6000 manns eru atvinnulausir og tekjur í
þjóðfélaginu hafa stórminnkað. Við þessu era ekki
til einfaldar lausnir. Hins vegar hefur ríkisstjórnin
ekki haft þá forastu um að skapa skilyrði fyrir nýjum
fyrirtækjum og nýsköpun sem æskilegt heföi verið.“
Úr leiðara Tímans 1. mars.
Ótti við reikningasúpu
„Ég veit að sú harða barátta sem kennarar era nú
í snýst ekki aöeins um réttindi þeirra sjálfra og
hærri krónutölu í léttar pyngjur heldur líta kennar-
ar svo á að hér sé háð vamarbarátta fyrir íslenskt
skólakerfi. Kennarar þurfa að geta sinnt starfi sínu
af alúð og án þess að vera beygðir af ótta við reikn-
ingasúpu daglegs lífs eða örþreyttir af aukavinnu.“
Dóra Bjarnason, dósent við KHÍ, í Mbl. 1. mars.