Þjóðviljinn - 01.02.1938, Blaðsíða 3

ÞJOÐVILJINN
Þriðjudagurinn 1. febrúar 1938.
Kosningaúrslitin í Reykjavík
Yms hægri öfl Alpýðuflokksins unnu á móti A-listanum og
hindruðu sigur hans. — En samvinna Kommúnistafiokksins
og Alþýðuflokksins markar tímamót í sögu verkalýðshreyf-
ingarinnar.
víðast hvar miklu. fyrr og var
pJÓOVIUINN
I Málgagn Kommúnistaflokks
lilands.
Ritatjóri: Einar Olgeirsson.
Rititjórn: Bergitaðastræti 30.
Slmi 2270.
Afgreiðsla og auglýsingaskrtf-
itofa: Laugaveg 38. Slml 2184.
Kemur út alla daga nema
mftnudaga.
Askriftagjald á mftnuði:
Reykjavik og nágrenni kr. 2,00.
Annarsstaðar ft landinu kr. 1,25
1 lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðja J6ns Helgasonar,
Bergstaðastræti 27, slmi 4200.
Kosningarnar.
Bæj a rstjórna kos.nin gunu m er
lokið að þessu ,sinni. Nú geta
menn áttað sig á árangri þeirra
í einstökum atriðum og á. al-
mennan mselikvarða.
Það, sem blasir fyrst og fremst
við, frá sjónarmjði verjdýðsflokk
a.nna er að samfylkingin hefir
hvarvetna hepnast vel, þar sem
full einlægni bjó að baki henn-
ar. Kosningarnar á Siglufirði og
Norðfirði sýna það best, að al-
þýðan getur lyft grettistökum,
ef hún er einhuga, og í röðum
hennar finnast engin þau öfl,
sem reyna að dreifa átakinu og
spilla fyrir árangrinum. Um
Vestmannaeyjar gegnir að vissu
leyti svipuðu máli. Að vísu hefir
heildartala verklýðsflokkanna
nokkuð lækkað, en þess verður
að gæta, að Pramsókn hafði í
kjöri lista að þessu sinni, sem
fékk fleiri atkvæði en svarar
tapinu. Þorri þeirra ma.nna, sem
nú kaus með Framsókn mun til
þessa hafa fylgt verkalýðnum
til kosninga, það sýnir kjörfylgi
ihaklsins.
Þannig sýna kosningarnar það
glögt, að samfylkingin hefir
hepnast best, þar sem hún var
komin lengst áleiðis og átti sér
tengsta forsögu.
Hér í Reykjavík sýna kosn
ingaúrslitin hinsvegar ekki hinn
æskilega árangur samfylkingar-
innar. Ihaldið hélt velli og bætti
meira að segja við sig einu sætj.
En í raun og veru þarf reyk-
vísk alþýða ekki. að undrast úr-
slitin. Andstaðan gegn samfylk-
ingunni meðal ýmsra af hægri
foringj um Alþýðuflokksins,
skýrir málið til fulls. Og ef
dæma má eítir Alþýðublaðinu í
gær gést; ekki betur, en að það
ætli að halda áfram að vera
cinkafyrirtæki nokkurra eining-
arandstæðinga innan Alþýðu
flokksins, hvað svo senii flokk-
urinn sem nájega heild kann að
segja.
Glæsilegust varð þó útkoman
á Siglufirði, þár ,sem ve.rkalýð-
urinn komst. í fyrsta sinni í
hreinan meirihluta, þar hefir
fylgi verklýðsflokkanna sýni-
lega vaxið mjög fá því í sumar.
Þó að ekki ha-fi enn komið tölur
úr öllum kaupstöðum við Eyja
fjörð, svo sem Dalvík og Glerár-
þorpi eru þó atkvæði verklýðs-
flokkanna .á þeim stöðum sem
taJið hefir verið orðin jafnhá
eða hærri en í allri sýslunni við
kosningarnar í vor.
A Siglufirði á samfylkingin
Eining verklýðsflokkanna
hefir sýnt mátt sinn i Hafnai-
firði, Isafirði, Norðfirði og sér-
staklega Siglufirði. Staðreynd-
irnar tala sínu . óhrekjanlega
máli um að verklýðsflokkarni r
geta unnið saman og sigrað þsg-
ar þeir vimna saman. Það er sér-
staklega eftirtektarvert að ein
mitt í þessum bæjum, þar sem
verkalýðurinn er í hreinum
meirihluta, gengur samfylking-
in vel og eðlilega, — og sigrar
algerlega í þeim. b e, þar sem
fylgjendur einingarinnar eru
sterkastir í Alþýðuflokknum,
Siglufirði.
En hvernig stendur þá á að
eining verklýðsflokkanna skvldi
ekki. skapa þeim aukið fylgi í
Reykjavík?
Til þess liggja fyrst og f remFst
eftirfarandi orsakir:
Samvinna flokkanna í Rvík
var samþykt á síðustu stundu og
með harðvítugri baráttu innan
Alþýðuflokksins, þar sem samr
vinna flokkanna úti á landi tókst
einna lengstan aðdraganda og
árangurinn birtist í hinni glæsi-
legu valdatöku alþýðunnar í
bæjarst.jórn Siglufjarðar.
Sé litið á þessar bæja- og
sveitastjórnarkosningar sem
heild verða þær að teljast spor
í átt.ina -fyrir alþýðu landsins og
einingu hennar. Þær sýna fyrst
og fremst að með fullri einingu
og nógu einlægum samstarfs-
vilja verklýðsflokkanna er hægt.
að áorka miklu.
Það er ekki ósennilegt, að
Morgunblaðinu þyki ef til vill
tölur verklýðsflokkanna lágar
að þessu sinni, en það getur
huggað sig við það, að náleg-a
hálffc sjöunda þúsund Reykvík-
inga tekur ekkert mark á
skra.fi íhaldsblaðanna og N. dbl,
um Moskvavaíd og aðrar lygar
þeirra.
nær einróma samþykt.
Þeir hægri foringjar, sem
beittu sér gegn samvinnunni
höfðu meirihluta í sambands-
stjórn og réðu þar með blaði
flokksihs og til -að byr.ja með
ræddu þeir ajvarlega þann
möguleika að beygja sig ekki
fyrir meirihluta fulltrúaráðsins,
heldur stilla upp sjálfir, sem sé
kljúfa Alþýðufokkinn, — en frá
því var þó horfið. fyrir viturra
manna ráð.
En auðséð var frá^upphafi,
ekki síst. á afstöðu Alþýðublaðs-
ins, að þessir menn cskuðu ekki
eftir því að einingarlistinn sigr-
aði, þar sem þeir þá gengu út
frá því, að slíkur sigur yrði enn
ein sönnun fyrir nauðsyn og
réttmæti samfylkingar og sam-
einingar flokkanna. I samræmi
við þessar óskir var og fram-
korua ýmissa leiðandi hægri
manna í Alþýðuflokknum. Þann-
ig neitaði stjórn Sjómannafé-
lagsins að skritfa undir ávarp
Ríkiserfinginn
í Hollandi.
Framhald af 1. siðu.
nýfæddu prinsessu. verður gefið.
Þjóðin heldur hátíð í dag, og á
morgun verður einnig almennur
frídagur um land alt. Barnið er
ljóshært og bláeygt og vegur 16
merkur.
Ungherjar!
A fimtudaginn kemur verð-
úr lesstofa Ungherjanna opn-
uð. Nánar auglýst á morgun
Stjórnin.
verklýðsfélaganna og á fundi
Verka'kvennafélagsins Fram-
sókn 1-íkt.i hin skarpasta and-
staða. gegn A-listanum, æst upp
af hægri foringjum. Vitanlegt
va.r um m.enn eins og Ölaf Frið-
riksson að þeir gengu manna á,
milli og unnu gegn listanum. Og
kórónan á þessari skemdarstarf-
semi var framkoma. Alþýðu-
N
blaðsins, sem til að byrja með
var beinlínis fjandsamleg gegn
listanum, en, þegar á leið varð þó
blaðið að vinna, nokkuð fyrir
listann sakir vaxandi krafna frá
fylgjendum flokksins um. það.
Hættuleg-ast af þessari skemd-
arstarfsemi varð þó yfirlýsing
Stefáns Jóhanns í Alþýðublað-
inu 3 dögum fyrir kosningar.
Með þeirri yfirlýsingu var bein-
línis vegið aftan að listanum og
gert það, sem hægt var til að
spílla fyrir honum í augum al-
þýðu. Því sú vfirlýsing sagði
beinlinis: Við stöndum ekki við
neitt, sem við lofum fyrir þess-
ar kosningar. Það var von að
Morgunblaðið birti þessa yfir-
lýsingu orðrétta. og ritaði le’ð-
ara sína um hana það, sem eftir
var til kosiv'nga. Ihaldsblöðin
gátu varla. óskað sér befcra efnis
í kosningabaráttunni.
Samfara þessum. erfiðleikum
innan sinna eigin raða. á svo
verklýðshreyfingin, sem skipaði
sér um A-listann, við íhaldið að
etja með öllu þess sterka áhrifa-
valdi sem ekki hvað síst. beitti
mútum og' hótunum. auk hvers-
kyns blekkinga í þessari kosn-
ingabaráttu.
Það er litlúm efa. bundið, að
hefði Alþýðublaðinu frá uppha.fi
verið ein.beitt tjl að vinna að
sigri í kosningabaráttunni, hefði
forráða.menn Sjómannafélagsins
og Verkakvennafélagsins tekið
ákveðna og drengilega afstööu
með A-listanum, — þá heföi list-
in.n farið langt, m,eð að bæta
1000 atkvæðum við samanlagða
atkvæðatölu flokkanna í sumar.
Og það hefði ekki fyrst og
fremst stafað af áhrifum Al-
þýðublaðsins eða þessara ein-
stöku manna, he'dur hefði þá
hin algera eining um listann
haft geysilegt aðdráttarafl, þar
sem hinsvegar mótsetningarnar,
sem íhaídið nú gat sífelt bent á
og not.fært, sór, hlutu að hrinda
frá þeim, sem tvíráðir voru.
Það má óhikað segja, að það,
að ekki skyldu komast að 6
menn af A-listanum, sé beinlín-
is þessari, afstöðu hægri mann-
anna að kenna. Það vantaði rúm
130 atkvæði til þess að koma 6.
manni að, en yfir 150 seðlar
voi*u auðiix'Og það þarf engum
getum að leiða að því, hvaðan
mestur hluti þeirra hefir stafað.
Hai*ðvítugustu hægri mennirnir
einir —- auk íhaldsins — höfðu
pólitískan hag af því, — út frá
þröngu per.sónulegu sjónarmiði
— að A-listinn yrði ekki sigur-
Með priggja vikna starfi heíir samfylk-
ingin unnið mörg ný alpýðuatkvæði
I Reykjavík prátt fyrir alt.
400 af kjósendum Framsóknar við bæjarstjcrnarkosn-
ingarnar kusu verklýðsflokkana í vor, enda var Frarrsókn von-
laus þá. Um 150 andstæðingar samfylkingarinnar í kringum
hægri foringja Alþýðuflokksins hafa skilað auðu. Það eru sam-
tals 550 atkvæði. Þar við bætist vafalaust. ekki svo lítill hópur
sem, þeir Alþýðuflokksforingjar, sem börðust, á móti samfylking-
unni, hafa fengið til þass að sitja heima.
En A-listinn fékk aðeins rúmum 400 atkvaðum minna en
Alþýðuflokkurinn og Kommúnistaflokkurinn fengu samanlagt í
vor.
Þannig er það sýnilegt, að með aðeins þriggja vikna starfi
hefir samfylkingin unnið mörg ný alþýðuatkvæði i Reykjavík,
þrátt fyrir baráttuna gegn listanum, leynt og ljóst af hálfu
ha.t,römmumstu andstæðinga einingarinnar í Alþýðuflokknum.
Hvað mætti þá gera með ársstarfi og samhentri baráttu
beggja flokksblaðanna.
Kosningaúrslitin.
FRAMH. AF 1. SIÐU.
fulltrúa.
Alþfl. og Fram-sókn 26S atkv.
5 fuUtríva.
Sjálfstæðisfl. 203 atkv. 4 full-
trúa.
Kosningaúrslit i
nokkrum kanpstöðum
BORGARNES:
A (Sjálfatæðisfl.) 144 atkv.
2 fullfcrúa.
B. (AlþýðufL, Framsókn, og
Kommfl.) U5 atkv. 3 fu’ltrúa.
C. (ufcan flokka) 7 atkv. eng-
an fulltrúa.
STYKKISHÖLMUR:
A (Sjálfstæðisfl.) 161 atkv.,
4 fulltrúa.
B (Alþý&u- og Framsóknarfl)
131 atkv. 3 fulltrúa.
•PATREKSPJÖRÐUR:
A (Alþýðufl.) 132 atkv. 2 full-
trúa.
B (Framsóknarfl.) 62 atkv.
1 fulltrúa.
C (Sjálfsfcæðisfl.) 128 atkv. 2
fulltrúa.
HÚSAVIK:
A (Framsóknarfl.) 131 atFv.
2 fulltrúa.
B (Alþýðnf1.). 74 atkv. ] f ull-
trúa.
C (Kommúmstafl.) 158 atkv.
3 fulltrúa.
D (Sjálfsfcæð'sfl.) 95 atkv. 1
fulltrúa.
BLÖNDUÖS:
A (Alþýðu- og Framsóknar-
fl.) 86 gtkv. 2 fulltrúa.
B (Sjálfstæðisfl. og Fram-
sóknarf.l. 105 atkv. 3 fulltrúa.
KEFLAVIK:
A (Sj.álfskæðisfl.) 335 atkv. 3
fulltrúa,
B (Vcrklýðsfét.) 2H atkv. 2
fulltrúa.
EYRARBAKKI:
A (Verkamannafélagið Bár-
an) 154 atkv. 3 fuUtrúar.
B (Sjálfstæðisfl.) 154 a.tkv. 4
fulltrúar.
Hlutkesti réði úrslitunum.
STOKKSEYRI:
A (Alþýðuft. og F ramsókn )
98 atkv. 3 fuUtrúa.
B (Kommúnistafl.) 31 atkv.
engan fuUtrúa.
C (Sjálfsfcæðisfl.) 140 atkv. 4
fulltrúa.
ESKIFJÖRÐUR:
Kommúnistafl. og Alþýðufl).
86 atkv. 5 fuUtrúa.
Framsóknarflokkur 40 atkv.
2 fulltrúa.
SAUÐÁRKRÖKUR:
A (Alþýðuft., Kommúmstafl.
og Framsókn 276 atkv. 4 fu7-
trúa.
B listi (Sjálfstæðisfl.) 202 at-
kv. 3 fulltrúa.
,sæll — og samkvæmí því
breyfctu þeir.
Með tilliti tíl þessa, og svo til
hinnar harðvítugu baráttu, sem
heyja varð við blöð íhalds og
Framsóknar, mestmegnis me”
einu dagblaði, þá verður að
segja það, að tekist hefir að
halda mestöllu fylgi Alþýðu-
FRAMHALD A 4. SIÐU