Þjóðviljinn - 29.11.1942, Blaðsíða 2

ÞJOÐVILJIRS
SMDOudagwr 39. nórunbT 1112.
WBBX
XlM.i'H
niaí30öKf
Jó* ár t«r
STUND
HILLI
STRÍÐA'
Bókiji er 5 srkir að staerð o£
iMStar kr. 12.00 6b. og kr. 11.00 ib.
Skrásettir kaupendur að fyrri bók
höf. geta fengið tölusett og árituð
•int. hjá útg. skrifstofu Úv.t. Rvík,
sími 5046, með sama verði.
♦OOOOOOOOÓO^ÓOPPO
Gullmunir
handmnÉr — vatdaðr
Steinhringar, plötuhringar
o. m. fl.
Trúlofunarhringar
alltaf fyrirliggjandi.
Aðalbjörn Pétursson,
gullsm., Hverfisgötu 90.
Sími (fyrst um sinn) 4503.
aaaaanncíaaaa
Muaið
Kaffísdluna
Hafnarstraoti 1C.
nxzixíimxzímxíxtt
áBixjai ipóstuwwn
Ungllngaviima.
Bsrnavemdarnefnd hefur tekið
vinnu ungling* og bama á veitinga-
stöðutn og i verksmiðjum tll athug-
unar og komizt að þeirri niðurstöðu,
að á því aviði sé komið út ( ógöngur,
og að gera verði ráöstafanir til að
fyrirbyggja að unglingar og böm séu
við störf, sem hamla eðlilegum vexti
þeirra og þroska.
Þarna er bamaverndarnefndin á
réttri leið, og bún á heimtingu ó að
almenningur styrki hana í starfi eft-
ir því sem við verður komið.
Unglingar og bílaakstur.
Margt bendir til að skilningur al-
mennings, og þar á meðal ungling-
anna sjálfra, sé ekki í sem beztu
lagi, hvað snertir unglingavinmu. í
þessa átt benda, meðal annars, nafn-
laus bréf, sem Öaejarpóstinum hafa
borizt, varðandi réttindi unglinga til
bílstjórastarfm.
Áður en út í mélið sjólft er kom-
lð, þykir rétt að benda þessum ungu
mönnum á, að Bæjarpósturinn birt-
ir ekki bréf, nema hann viti hver
höfundurinn er. Það er því gjörsam-
lega þýðingarlaust að vera að senda
slík bréf, þau fara í bréfakörfuna
en ekki í blaðið. Annað mál er það,
að vel getur komið til greina að
birta ekki nöfn höfunda, þótt bezt
fari & því að menn skrifi undir fullu
nafni.
En svo víkjum við aftur að efn-
inu. Þessir unglingar hafa verið að
tala um að sósíalistar ættu að
beita sér fyrir því að „aldurstak-
mark til meira og minna prófs verði
lækkað“. Þetta takmark er nú 18 ár.
Það er fjarri lagi að telja að æsk-
unní væri greiði gerður með slíkum
lagabreytingum. Réttur æskunnar á
að vera sá að fó tækifæri og aðstöðu
til að njóta lærdóms og heilbrigöari
Nú um mánaðamótin (2. desbr.) falla
dráttarvextir á síðasta (Vís) hluta útsvar-
anaa 1942, þeirra gjaldenda, sem greiða
útsvörln ekki reglulega af kaupi, skv. lög-
um nr. 23,1940.
Þá aðvarast gjaldendur. sem hafa ekki
greitt útsvör sín ennþá og kaupgreiðend-
ur, sem hafa ekki greitt útsvör starfs-
manna sinna, um að lögtök verða nú gerð
án frekari aðvörunar.
Mslila lariarsfllra
Lausar læknísstöður
Á röntgen- og handlæknisdeild Landsspítalans eru
stöður II. aðstoðarlæknis lausar frá 1. jan. 1943.
Umsóknir sendist fyrir 27. des. næstk. til stjórnar-
nefndar ríkisspítalanna, Arnarhvoli.
Reykjavík, 13. nóv. 1942.
Stjómarnefnd ríkisspítalanna.
uppeldishátta, en ekki að slit» óhörðn
uðum kröftum í þrældómi og striti.
Lögin sem meina unglingum að ger-
ast atvinnubílstjórar innan lt ára
aidurs eru þvi til verndar, og i raun
og veru óbem viöurkanning á rétti
æskunnar til náms og heilbrigðs
uppeldis, og mundi því sízt vera
æskilegt að breyta þeinigí það horf,
sem hinir ónefndu unglingar virðast
óska. Að hinu ber heldur að stefna,
að gera jákvæðar ráðstafanir
til að tryggja hvarjum ungling að-
stöðu tii að geta notað æekuárin svo
hann nái þeim andlegura og líkam-
legum þroska, sem framast má
verða.
Um mjólkurbúðimar.
Herra ritstj.!
Viljið þér gera svo vel að birta
eftirfarandi línur í Bæjarpóstinum.
Það er þyí miður nokkuð algengt,
að kvartað sé yfir afgraiðsiu í sum-
um mjólkurbúðum bæjarins, og ekki
að ástæðulausu. Þvi að það mun
nefnilaga vera ataðreynd, að af-
greiðsla sé þar yíirleitt verri — hvað
snertir framkomu gagnvart við-
skiptavinunum — en í ílestum öðr-
um búðum bæjarins. Eg segi yíir-
leitt, því að þetta á alls ekki við
allar mjólkurbúðimar, í nokkrum
þeirra eru prýðilegar afgreiðslu-
stúikur.
Þar sem Mjólkursamsalan er stórt
fyrírtæki á okkar mælikvarða, og
hefur með að gera dreiíingu á einni
þýðingarmestu fæðutegimdinni, ætti
yfirstjóm hennar sannarlega að hafa
áhuga fyrir því, að ekki séu að þarf-
lausu gallar á rekstrj hennar. Og hún
hefur áreiðanlega góða aðstöðu til
þess að líta eítir því, þar sem búðir
hennar eru allar undir sömu stjóm.
Það er vissulega hægt með mjög litl-
um tilkostnaðj að bæta mjög mikið
afgreiðslumenningu og hæfni starfs-
stúlkna hjá Mjólkursamsölunni með
réttri og skipulajðri tiisögn eða
kennalu.
Það mun v»ra alaænnt álit, að
starfsfólk hjé KRÓN sé yfirleitt
kurteist og aðlaðandi við starf sitt.
Eg hef heyrt þetta skýrt með þvi, að
þar sé íólkinu kennt með leshringa-
starfsemi eða öðru þessháttar, að
bæta afgreiðsluhæfni sína. Að sjálf-
sögðu eru mörg önnur fyrirtæki sem
haía gott afgreiðslufólk, t. d. verzlun
Haraldar Ámasonar dg fleiri. En
það mun í öilum tilfeUum vera sú
ástæða til þess, að mikið er lagt upp
úr því að afgreiðslufóikið hafi kurt-
eisa og aðlaðandi framkomu, af
stjórendum fyrirtækjanna, og þetta
brýnt fyrjr því eða því kennt á ein-
hvern hátt. Og þetta er í alla staði
rétt athugað hjá forráðamönnum
þessara fyrirtækja. Eyrirhöfn þeirra
og kostnaður til slíkra umbóta hef-
ur ætíð verið ríflega endurborgaður
með auknum viðskiptum.
Það má ef til viU ekki búast við,
að mjólkumeyzla myndi aukast,
þótt framkoma afgreiðslustúlkna
væri betri, en hún myndi áreiðanlega
ekki minnka. Og það er sanngjörn
krafa okkar mjólkumeytenda, að við
fáum a. m. k. sambasrilega afgreiðslu
rmjólkurbúðunum og öðrum búðum.
Eg kom inn í mjólkurbúð nýlega
og þurfti að bíða þar lengi, því það
var margt fólk inni. En ég tók eftir
því að sumt aí fólkinu, sem kom inn
á eftir mér, var afgreitt á undan
mér. Þegar ég benti annarri af-
greiðslustúlkunni mjög bógværlega á
þetta, fékk ég þetta svar með mjög
hranalegum málrómi: „Eg get ekki
gert að því, ég get ekki afgreitt alla
í einu“.
Eg veit, að það er erfitt að afgreiða
viðskiptavinina í réttri röð, þegar
mikil ös er. En það hefði ekkert ver-
ið erfitt í þessu tilfelli að segja: ,iFyv
irgefið; það er svo erfitt að afgreiða
alla í rðt, fwgér sVóna mikið
Bæ'knr
Jón úr Vör: Stund inilli
striöa, Ljöö. —Rvús 194Z
Hefuröu lesiö ljóö Jöps úr
Vor? — Kða hvan er átt viö
íxieó þvi aö haia lesiö ijööa-
kver?
Nycssunur akóiaíaaöur
ktxmui mer og oorum uam-
enuum siiium þetta: Bókina
neiur Jpu iesiö jainsitjott og
pú línnur svör viö því, sem
pu viicur ia svaraö, eöa kemst
aó raun um, aö því sé ekki
svaraö par. Og bóic er góö, ei
hún svarar, siæm, ef hún
svarar þessu ekki.
Skaló megá vera hirðskáld
og herskáid, nöíunaar nýyrða
og stils og brautryöjendur
bodskapar. mn mega þau vera
skala an nokkurs sliks?
Maður tekur bók Jóna og
leitar spekmnar oröa. Arang-
ur spakmæialeitar «r lítiii,
þaö eru varia þrjú oró í bók-
mni.
Annar maöui' leitar eggjun
aroroa i oaráttu alþýöunnar,
sem a jon vir Vor og neiian
hug nans. Notnaei uppskera
úr peirri akurleit er litil, það
eru vart meh' en þrjú orð.
Eg skyggnist eftir óvenju-
legu oröavali handa oröabók,
skehi von bráöar saman kver
inu og tauta klassísk orð vors
klassi&ka læröaskólarektors:
,JÞetta er ónýt bók. Þaö eru
aöeins þrjú orö 1 henni”.
En tvístrengjúð haipa Jóns
á tóna, sem geta- snert mann
djúpt, tona, sem Koma ekki
nema írá þeim, sem eru góö-
skáld aö eölisfari og hafa
hlotiö nokkuö af þeirri lífs-
reynslu, sem þarf til þess, áö
góðskáldseðlið leiti útrásar.
Hann á hýran, glettinn og
skæran streng gleðinnar, en
lægra ymur undir strengur
tregans, hrökkur og þolir illa
áö vera strengdúr nög til þess.
aö hann orki stórbrotinni list.
en hann er fagur. Jón úr Vör
er lýriskt skáld, sem hjýtur
aö geta átt framtíð meö þá
er að gera“, eða eitthvað á þessa
leið. Og umfram allt að segja það
kurteislega. Það hefði áreiðanlega
verið í þágu aUra aðUa, Mjólkursam-
sölunnar, viðskiptamannanna og
stúlkunnar sjálfrar.
Eldri kona, sem ég þekki, sagði
við mig um daginn, að hún hefði
varla lyst á að borða það sem hún
keypti í mjólkurbúðinni, þar sem
hún var vön að verzla, þegar sú stúlk
an afgreiddi sig, sem aUtaf væri með
blóðrauðar neglur.
Áreiðanlega myndi enginn kvarta
yfir því, þótt stúlkur, sem afgreiða
matvöxrur, hefðu ekki rauðar neglur.
Hvers vegna má þá ekki taka tiUit
til þeirra viðskiptamanna, sem geðj-
ast Ula að þvi? Þær mættu að sjálf-
sögðu, eí þær svo vildu, vera allar
rauðmálaðar utan starfstíma, en
bara ekki á meðan þær eru að af-
greiða matvörur. Ekkert væri auð-
veldara fyrir Mjólkursamsöluna en
að setja reglur um þetta. Framkoma
afgreiðslustúlkna í mörgum mjólk-
úrbúðum er slæm. Þar er þörf um-
bóta allra aðlla vegna, einnig stúlkn-
anna. Ef stjómendur Samsölunnar
ekki sjá það, verður með einhverjum
ráðum að koma þeim í skilning um
það.
„44“.
tvístrengjahörpu, sem Heine
líkti við hjarta manns.
Vísuorð úr ljóðrænum kvað
um njóta sín ekki slitin úr
tengslum, svo aö dasmi skulu
hér spöruö. Menn veröa mö
kynnast ljóðunum sjálfir, «kki
til að fá svör við því, sem þeir
sjálfir kjósa, heldur hlusta <
þau, að eins hlusta. Þá fer
oft svo — og ekki síður viö
annan og þriðja lestm' en hinn
fyrsta — að látlaus orð veröa
hrífandi. Þetta er nú annars
þaö, sem Jón segir um unn-
ustuorðin: „Orð, sem voru eitt
sinn grá og eins og hin um
dýpt og hljóm, nú öðlast Ut
og ljúfan óm. — Þau les ég
meyjarvörum á — í þögn, sem
þroskuö blóm”.
Síöasti þáttur Ijóöakversins
þeitir Heljarslóð. MinningRi’
úr Frakklandsför er uppistaða
en stórborgir og langferöir
eru skáldinu engin yrkisefní,
heldur smælingjar og fómar-
lömb styrjalda. Aðalkvæðin,
samstæð, eru Bræður tveir og
Við sigurmerkið. Þar eins og
víöa ætlar höfundur mönn-
um að lesa mikið milli Un-
anna, e. t. v. of mikið meðal
lesendum. Hlutskipti bræðr-
anna (franskrar alþýðu) var
annars að falla og heita hetja,
hins að sigra, en verða þó
eftir 1918 „hinn sami vinnu-
þræU sem vorum báðir áður
fyrr”, sigurinn gefinn auð-
valdinu. Við sigurmerkið mæt
ir skáldið hinum örkumlaða,
sem galt í stríði allt andvirði
hetjunafns, en er síðan hafð-
ur að skóburstara, skóþurrku.
ef menn þá vUja þyggja
nokkurt verk af hinum au-
virðilega, I örfáum setning-
um bregður hækjumaðurinn*
fulltrúi hinnar fótum troðnu
alþýðu, eins og óvart upp leift
urmyndum hetjusögu sinnar
— og býður ferðalangnum
verk sitt:
Og hækjumaöur
horfði í augu mér.
„Vill herrann láta
bursta sína skó?“
Vilji Jón úr Vör sækja
lengra og dýpra í ádeilúkvæö-
um, þarf hann stöðugt aö
kveða þau, eins og annaö á
tvo strengi.
Bjöm Sigfússon.

SKIPAIiTCERO
ft
Rafn"
Vörumótteka tjj TéUtaMiJerð-
ar, Bíldudals og Þingeyrar fyr-
ir hádegi á morgun.
tt
Freyja

Vörumóttaka á Smæfallmes-
hafnir og>Flatey fyrir hádegi A
morgun-