Þjóðviljinn - 25.04.1946, Blaðsíða 5

Fimtudagur 25. april 1946
ÞJÓÐVILJINN
13
Guðfmna Jónsdóttir frá Hömrum
Minningarorð
„Stjarna hrapar
í heiðnætur friði,
sem hrynji laufblað
af ljóssins viði“.
Þessi orð hinnar látnu
skáldkonu komu mér í hug,
þegar ég heyrði fregnina um
andlát hennar.
Hún andaðist í Kristnes-
(hæli hinn 28. marz síðastl.,
eftir mjög þunga sjúkdóms-
legu, talsvert á annað ár, og
margra ára vanheilsu. Það
var „hvíti dauðinn“, sem
lagði hana að velli, síðasta
af þrem gáfuðum og elsku-
legum systrum.
Guðfinna Jónsdóttir var
fædd 27. febrúar 1899 að
Arnarvatni í Mývatnssveit.
Foreldrar hennar voru: Jón
Kristinn Eyjólfsson og Jak-
öbína Sigurðardóttir. Eyjólf-
ur, faðir Jóns Kristins, bjó
að Reykjum í Reykjahverfi.
Faðir Eyjólfs var Brandur
Eiríksson bóndi á Birnings-
stöðum í Laxárdal. Kon»
Brands og móðir Eyjólfs 'yar
Jóhanna Eyjólfsdóttir frá
Þverá í Laxárdal, hálfsystir
Sigurðar í Hólum, föður Jó-
hannesar Sigurðssonar, þess
er stóð að stofnun fyrsta
verkamannafélagsins á ís-
landi, Verkamannafélags Ak-
ureyrarkaupstaðar, sumar;ð
1894. Kona Eyjólfs á Reykj-
um og móðir Jóns Kristins
var Guðrún Árnadóttir frá
Sveinsströnd, Arasonar frá
Skútustöðum. Hún var föð-
ursyst'r séra Árna Jónssonar
á Skútustöðum, Sigurðar í
Yztafelli og þeirra systkina.
Jakobína, móðir Guðfinnu
sál. er dóttir Sigurðar bónda
Magnússonar að Arnarvatni.
Magnús Jónsson faðir hans
bjó á Jódísarstöðum í Skrlðu -
hverfi. Kona Sigurðar Magn- j
ússonar og móðir Jakobínu
var Guðfinna dótt r Sigurðar
bónda í Stafni í Reykjadal,
Sigurðssonar bónda á Gríms-
stöðum á Fjöllum. Kona Sig-
urðar í Stafni og móðir Guð-
finnu á Arnarvatni var Guð-
rún Tómasdóttir frá Kálfa-
strönd við Mývatn, en móðir
hennar var Guðrún dóttir
Jóns bónda á Mýri í Bárðar-
dal, Halldórssonar á Lund-
arbrekku, Ingjaldssonar á
Kálfaströnd. Guðrún frá
Mýri var systir Kristjáns í
Krossdal, afa Kristjáns
Fjallaskálds. Annar bróðir
hennar var Sigurður á Gaut-
löndum faðir Jóns alþingis-
manns. Afkomendur Jóns
Halldórssonar á Mýri eru hin
svonefnda Mýrarætt, sem er
orðlögð fyrir fjölbreyttar
gáfur, sönghneigð og skáld-
gáfu.
Guðfinna ólst upp að Am-
arvatni og á Grím-sstöðum við
Mývatn, þar tll hún var 7
ára. Á Grímssföðum mun
hún hafa prðið jfyrir hinum
fyrstu-áihrifum. af fegurð nátt
úrunnar, en þar er eitt hið |
fegursta -bæjarstæði á ís-
landi, og á sumrin eitthvert
fjörugasta fuglalíf, sem
þekkist á þessu landi. — Frá
Grímsstöðum fluttist hún
með foreldrum sínum að
Hömrum í Reykjadal og við
þann bæ kenndi hún s g
jafnan.
Hamrar eru lítil jörð. —
Hjónin voru fátækir einyrkj-
ar, en heimili þeirra var þó
fyrirmynd að hreinlæti,
snyrtimennsku og prúð-
mennsku allri, og heimkynni
sannrar lífsgleði og ham-
ingju. Þeim tókst að veita
-börnum sínum, sem voru
þrjár dæt-ur, hið bezta upp-
eldi. Guðfinna sál. var elzt
þeirra og varð hún snemma
að hjálpa til við heimilis-
verk n, eins og títt er um
íslenzk sveita-börn. Hún var
ekki gömul, þegar hún gætti
-búsmala á sumrin, og mun
það hafa átt alldrjúgan þátt
í að móta skapgerð hennar.
Náttúrufegurð er þama
mikil, gróðursæl heiði með
fögrum brekkum, og hamra-
belti uppi undir heiðarbrún-
inni, og miklð víðsýni af brún
um og heiðarásum. Guðfinna
litla tók svo miklu ástfóstri
við heiðina s'na, að það nálg-
aðist tilbeiðslu. og má víða
finna þess merki í ljóðum
hennar.
Eg kynntist Guðfinnu sál.
fyrst, þegar hún var 11—-12
ára. Þá var ég um tíma
heimiliskennari að Hömrum.
Eg veitti því fljótt eftirtekt,
hvað litla, kyrrláta og feimna
stúlkan átti óvenjulega létt
með allt nám, einkum móð^
urmálið- Eg minnist þess,
hversu mikið yndi hún hafði
af ljóðum, og ég man það,
eins og það hefði verið í gær,
-hvernig þetta feimna barn
ljómaði af hrifningu, þegar
hún flutti kvæðin, sem hún
hafði lært: Fljótshlíð eftir
Bjarna T-horarensen, Gunn-
arshólma eftir Jónas Hall-
gnimsson, Systkinin á berja-
mó eftir Steingrím T-hor-
steinsson, Gullfoss eftir Hann
es Hafstein, Sumarmorgun í
Ásbyrgi og í Slútnesi eftir
Einar Benediktsson. Og ég
man eftir tárunum, sem
læddust fram á hvarma henn
ar, þegar hún flutti kvæðið
Seinasta nóttin eftir Þorstein
Erlingsson. En ekki var mér
það ljóst þá, að ég stæði
frammi fyrir skáldi, sem
gefa myndi þjóð sinni ódauð
leg kvæði.
Eg sklldi þó, að Guðfinna
litla var undrabarn. Faðir
hennar var maður mjög
söngelskur og lék dálítið á
orgel. Hann átti lítið stofu-
orgel, og hafði hann kennt
Guðfinnu að lei-ka á það. —
Allir, sem heyrðu -hana
leika, féllu í stafi yfir leik
hennar. Það var ekki aðeins
að hún hefði af mikilli alúð
-og viljafestu náð óvenjulegri
leikni, þegar tekið er tillit
til aldurs og allra aðstæðna,
heldu.r lagði hún svo mikla
tilfinningu og svo óvenju-
lega skapsmuni í hljóðfæra-
leiklnn, að það vakti bæði
undrun og aðdáun. — Þessi
hægláta og pi'úða stúlka, sem
sjaldan eða aldrei sást skipta
skapi og ógjarnan lét til-
finningar sínar í ljós með
orðum, gaf þeim útrás, þeg-
ar hún var setzt við hljóð-
færið. Hún var farin að leika
lög eftir Grieg, Beethoven,
M-ozart, Sohubert, Mendels-
s-ohn, Copin og jafnvel Bach
af undraverðum skilningi.
Tónlistin var sú grein, sem
Guðfinna þráði frá upphafi
að stunda. En efni voru lít-
il, og heilsa föður hennar.
eigi sterk, þegar fram í sótti.
Hún gat þó nokkrum árum
síðar komizt til Reykjavíkur.
Þar stundaði hún tónlistar-
nám hjá Sigfúsi Einarssyni
tónskáldi og tók miklum
framförum. 1923—24 stund-
aði hún tónlistarnám á Ak-
ureyri hjá þeim Otto Busch
og Kurt Haeser, sem störf-
uðu þar á vegum Músíkfé-
lags Akureyrar, og ári síðar
hjá Páli. ísólfssyni. dóm-
kirkjuorganleikara í Reykja-
vík. Mun hún þá hafa verið
orðin einhver- snjallasti. org-
anleikari á íslandi utan
Reykjavíkur. Þeir, sem
heyrðu hana þá leika t. d.
lögin úr Ein deutsches
Reqiúem- eftir J. Brahms,
hina stórkostlegu' kórfúgu úr
Requiem Mozarts eða prelú-
díur og fúgur eftir- J. S.
Bach, munu seint gleyma
því.
Mér er kunnugt um það,
að Kurt Haeser , sem var
afburða-snjall kennari og
listamaður, hafði hið mesta
álit- a Guðfinnu og hvatti
hana eindregið til að halda
áfram námi erlendis. Bauðst
hann til að. kenna henni ó-
keypis, ef hún gæti komizt
til -Dortmund, þar sem, hann
var ráðinn kennari við tón-
listarskólann. En fararefnin
GLEÐILEGT SUMAR!
Matstofan GUL.IPOSS
GLEÐILEGT SUMAR!
Raftækjaverzlun Lúðvíks Guðntdsrssonar
GLEÐILEGT SUMAR!
Þorsteinn Finnbjarnarson, gvllsmiðuí
GLEÐILEGT SUMAR!
Máninn h. f.
GLEÐILEGT SUMAR!
Ó V. Jóhannssen & Go.
GLEÐILEGT SUMAR!
Klæðskerasveinafélagið SkjaMborg
GLEÐILEGT SUMAR!
Kaffisalan, HaínarsGasti 16
GLEÐILEGT SUMAR!
Búðir Halla Þó'rairins h.L
GLEÐILEGT SUMARl
(
'
Ásbjöm Ólafsson, heíl:1 terzlim ~
. v • ',»rv '•»*•»