Þjóðviljinn - 14.05.1954, Blaðsíða 7

Þjóðviljinn - 14.05.1954, Blaðsíða 7
Föstudagur 14. mai 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (7 fiáe «« 1«« «« ih.j oy (tu&nt tjnw tiana pppnjmw ntíia // eé íJ-Htóí-.i ntmsftct ' ist' hiifHaiDA. ém ffyiti* \| .-^4»^3SS^pP^®»«y«í»9>«« nly/ ^hprmyu My ^SÉS^Ri1" ^ **•hmtffifi* «/' I ■ Nfff f*v;n pimMmi ma Tiw rn« pcnn SumsK fl&mrpm j i ! f>»rn í-g þo mftqt* nar* t»at9?m.p tUl *«» j ?,sí; « fimK m*«« **$»*» ctff ch^ Wo fá liHr W *oí>n pp b> men fe iáu»' *g tjwigí m«ua «4 ^natfm^nt ‘ j { ’fww ítfft «1*? M *ní»ð//^ i v-rr! mút®ga_ >4 tmr ptítei matnsi tan rj w«áa»«ní wntKt, ■* ; mangíígw temí* «n*Sr wí )m*H» « hw w» #n «* Imj fM? j ;t« a w riip^Pjntn rptmgm mahn^Mírt w«£mrf iw*. vv.tf,p tte?í J w»mst »1 hmwmowMU n |}íihíTOfut^#n )mí. fw ewifo pujw, ptptntóni maiu* Ba &d l r. i x*i* tter/s$”<V i ^ jtjHK •««*» Ift* pm*fúi ogmi.' « í?<piw?r. mröw « ic : ;Í«í: ibxkfMvi rsnnf'Cjmt I te *Á<n iwpí ^n« jMtt- jg DAGARIDANMÖRK A meðan brimið þvær hin skreipn sker uðu fallegustu handritin og drógu fegurstu skreyting- arnar. Undrandi renndi ég augum með bókanna röðum: eljuverk þúsunda, varðveitt á skrifuðum blöðum, kvað Jón Helgason og hann heldur áfram: hvar sem ég fletti, við eyru mér ólguðu og sungu uppsprettulindir og niðandi vötn minnar timgu. En á sumum síðunum er eyðing tímans tekin til starfa, blettir sveppa er eta sig lengra og lengra — verði ekki að gert. Og manni skilst að það er aðskilur frá aðal- byggingunum þessa kompu með timburhillunum sem geyma handritin sé einnig timburskilrúm. Hvert er ör- yggi handritanna ef upp kæmi eldur í byggingunni? Hafa lcannski ekki danskir prófess- orar sagt að ekki megi flytja þau héðan vegna þess að hér, og aðeins hér, séu þau ör- ugg?! Að vísu getur hvarflað að manni sú hugsun hvort ó- hætt sé að flytja þau Leím. þangað sem við stjórnartaum- ana sitja menn sem meta virð- ingu sína til bandarískra daia, menningu til aura, manngildi í lilutafjárupphæðum cg ofur- selja land sitt eldi s rengju- regns. Jú, víst er það samt óhætt. íslenzk menning er sterkari en svo að nokkrum menningarsnauðum gróða- bubba héldist það uppi að búa handritunum ekki hæfan og öruggan stað. Og ef ekki fyrir alinokkru hafin fjár- söfnun til byggingar verðugs Árnasafns ? I þessari aflöngu útbygg- ingu, er geymir marga stærstu ritaða dýrgripi ís- lands, myndi armlangan mann vart skorta rnikið til að snerta báða hliðveggi fingrum samtímis. Ekki furða þótt mikilsvirtir prófessorar haldi því fram að liandritin megi ekki hreyfa lréðan því vísindamennirnir verði að geta notið viðeigandi góðrar aðstöðu til vinnu og rann- sókna! Og víst hafa rnargir góðir menn setið löngum stundum í útbyggingu þessari og unnið gott verk. Einn þeirra er sit- ur hér mörgum stundum, Bjarni Einarsson lektor, er einmitt leiðsögumaður minn nú. En fiesta vinnudaga og giftudrýgst starf mun prófess- or Jón Helgason hafa átt hér. Viunuborðið hans stend- ur liér i grennd við gluggann, Innan við múrvegginn átti ég löngum mitt sæti, utan við kvikaði borgin með gný sinn og læti; segir hann í kvæði sínu um Arnásafn. Handritsblað úr Jónsbók í Árnasajni Að þessu sinni gefst ekki tími til að sjá hann hér við vinnuborðið sitt, — en sjáið þið hann eltki öil fyrir ykkur að morgai dags er hann legg- ur af stað til síns eljuverlcs. Við hliðið mitt ég heiman- búinn stend, á himni Ijómar dagsins gullna rönd; sú gjöí mér væri gleðilegust : send að góður vinnudagur færi í hönd. Já, hér situr hann, þessi sonur borgfirzkra dala og vinnur sitt hijóðláta eljuverk. Senn er þess von að úr sess- inum mínum ég víki, senn skal mér stefnt inn í skugganna fjölmenna ríki, spyrji þá einhver hvar athafna minna sér staði cr það í fáeinum línum á gulnuðu blaði. Þær eru orðnar nokkuð margar iínurnar hans Jóns Helgasonar, unnar af meiri al- úð en fiestum raun kunnugt. Ég bið engrar afsökunar fyrir að endurprenta hér línur úr kvæði hans: Til höfundar Hungurvöku: Hér stíg ég enn mítium fæti á fold og fyili lungun í Wænum, en þú ert örlitil ögn af mold undir sverðinum gr- •um. Þitt nafn er sandkc... i hafsins hvl og heimtist aldrei að landi. Það féll í minn hlut að hyggja um sinn að handaverkuaum þínum, mér fannst sem þú ættir arfinn þinn undir trúnaði mínum. Þótt enn sé margt sem er iila lest og aldirnar leifðu skörðu, er flækjan greidd sem ég gat það bezt, gamli maður í jörðu. Þetta er ein fegursta ástar- játning sem ég hef lesið. En þótt prcfessor Jón Kelgason kunni vafalaust vel við sig hér kailar uppruninn hann á stundum og hann heyrir að drýpur af hússins upsum erlent regn, ókunnir vindar kveina þar við dyr. Það er ekki tími til að dvelja ltér langa hríð, annað á ,,dagskránni“ kallar að, en áður en hurðin að síðustu lok - ast lítur mp.ður til baka yfir „bókanna raðir“, þar sent hluti af sá! Islands er geymd- ur í framándi úthýsi, og spyr í þögn: Iivers vegna ertu hér, hafrekið sprek á annariegri strönd ? J.tí. Sum handritanna hafa auðsjáanlega verið meðhöndluð sem dýrgripir á vel stæðum heimilum. únnur sýna hvernig eymdin hefur prengt meir og meir að pjóðinni — petta handrit „varðveittist“ td. sem fatasnið. 6. apríl . Kaupmannahöfn var um aldaraðir höfuðborg íslands í rnenningarlegum og stjórnar- farslegum skilningi. Það var héðan sem íslenzku Hafnar- stúdentamir sendu menning- ar- og frelsisstrauma sam- tíma síns heim til ættjarð- arinnar. Það var hér sem þeir endurvöktu frelsisbaráttuna. Hér störfuðu Fjölnismenn og Jón Sigurðsson. Hin gömlu stræti Kaupmannahafnar óma því af minningum úr Islend- ingasögu. Þegar maður, sem stundargestur, horfir yfir þessa borg staldrar rnaður ó- sjálfrátt við og reynir að hlusta í þögninni bak við götuysinn eftir fótataki þeirra löngu liðnu landa sem hér hcfu á loft fána frelsisbaráttu íslands, lýtur ósjálfrátt höfði í þögulli virðingu og þökk til þessara sona Islands, sem nú hvíla undir grænni torfu. Án baráttu þeirra hefðum við margir sona þess og dætra hverfi í mannhaf annarra þjóða. Já, „óskum heilla og heiðurs hverjum landa, sem heilsar aftur vorri fóstur- jörð“ hafði Jónas sungið fyrir meir en öld. ★ Það eru snögg viðbrigði að koma úr veizluglaumnum og viskíflaumnum í Hotel d’Angleterre í Árnasafn, sem hérlendir kalla Den Arne Magnæiske Samling. Við höf- um þrammað gegnum hvern „forsalinn“ á fætur öðrum og uppgötvum svo að raunveru- lega erum við komin í út- byggingu — úr gaflgluggan- um horfum við eftir endilöngu strætinu. Já, hér, í þessum hillum eru þau niður lcomin gömlu skinn- handritin heiman af íslandi, þau er Árni Magnússon safn- aði af óþreytandi elju og ó- metanlegri umhyggju. Suni Jón Helgasoji prófessor við skrifborð sitt í Árnasafni. enga lýðveldisstofnun lifaopj þeirra eru að vísu hingað 17. júní 1944. Án baráttu fengin með vafasömum hætti. þeiri-a hefði enginn ísleuzkur f oreeti heimsótt danska grund. Án baráttu þeirra ékkert sjálfstætt Is’and í dag. Minnstu þess, íslendingur, þú sem kemur til Kaupmanna- hafnar. ibr Það var hér sem fyrst var sungið ljóéið: Hvað er svo glatt sem góora vina fundur. Og það virðist „sannarlega góðra vina fundur á Hotel d’Angleterre í dag, 6. apríl, þar sem forsetinn .tekur á móti íslendingum. Okkur er tjáð að íslendingar búsett- ír víðsvegar um alla Dan- mörku hafi ferðazt hingað til þess að geta verið á þessum vinafundi. Það lýsir fögnuður af þessum 500-600 andiitum sem hér eru inni. I stuttu á- v-arpl minnir forsetinn á menn- ingai"tengsl Islands og Dan- merkur og jnfnframt á að Is- Inud hefúr ekki ráð á því nð En hvað um það, hér eru saman komin flest dýrmæt- ustu skinnhandrit íslenzk, þau er ekki brunnu, fórust í hafi e-3a glötuðust í eymd niður- lægingartímabilsins heima á íslandi. Upptalning þeirra er ekki tilgangur þessarar grein- ar, skrá vfir þau geta menn lesið í „Betænkning vedrör- ende de i Danmark beroende islandske haandskrifter og museum genstande" (Utgefin 1951). Maður opnar með varúð þessi bindi, sem björguðust úr niðurlægmgunni en um leið og þau era opin flasðir um mann bylgja stolts yfir þeim feðrum er áttu þá mcmiingu er þurfti til að vinna slík verk, — meðan suðlægari þjóðir stunduðu valdabaráttu, bókarlausa hírðmennsku, og og veizlur. Það hafa ekki ver- ið neinir umkomuleysingjar er lögðu til efnið í þessi skiun- haudrit, engir fúskarar er rit-

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.