Þjóðviljinn - 18.01.1955, Blaðsíða 10

10) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 18. janúar 1955
m •” ?r4rur.rv<m«i — wftt rœðjmt í:|
Erich Maria REMAKQUE:
Að elsha...
... og deyja
81. dagur
járngrindurnar, steypan og múrsteinarnir. Húsið hafði
verið traustbyggt og fyrir bragðið voru rústirnar óvið-
ráðanlegar. Ef til viU hafði þeim verið bjargað í raun
og veru. Ef til vill höfðu þau flúið úr borginni. Ef til
vill eru þau í þorpi í Suður-Þýzkalandi. Ef til vill eru
þau 1 Rothenborg. Ef til vill sofa þau einhvers staðar
í rúmi. Mamma. Ég er tómur. Ég hef hvorki höfuð né
maga lengur.
Hann hnipraði sig saman hjá stiganum. Stiga Jakobs,
hugsaði hann. Hvað hafði hann verið? Var það ekki ein-
mitt stigi sem lá til himihs? Og gepgu. ekki englar upp
og niður eftir honum? HVar vofu englamir núna? Voru
þeir orðnir að flugvélum? Hvar var allt? Hvar var jörð-
in? Var hún aðeins fyrir grafir? Ég hef tekið grafir,
hugsaði hann, margar grafir. Hvað er ég að gera hér?
Hvers vegna hjálpar enginn mér? Ég hef séð rústir
þúsundum saman. En ég hafði ekki séð neinar. Ekki
fyrr en í dag. Þetta eru fyrstu rústimar. Þær eru ólík-
ar öllum öðrum. Hvers vegna ligg ég ekki undir þeim?
' Ég ætti að liggja undir þeim.
Það varð hljótt. Síðustu sjúkrabörumar voru bornar
burt. Tunglið hækkaði á lofti; miskunnarlaus birtan
' flæddi yfir borgina. Kötturinn kom aftur á vettvang.
’ Hann virti Gráber lengi fyrir sér. Það glitti í græn aug-
un í fölri birtunni. Hann nálgaðist varlega. Hann lædd-
ist hljóðlega kringum hann nokkmm sinnum. Svo kom
hann nær, neri sér upp við fætur Grabers, setti á sig
kryppu og fór að mala. Loks skreiddist hann upp að hlið
hans og lagðist niður. Hann tók ekki eftir því .
1 8.
Morgunninn rann upp bjartm’ og fagur. Gráber var
' stundarkorn að átta sig á hvar hann var; hann var
svo vanur því að sofa innanum rústir. En svo mundi
hann allt í einu eftir öllu.
Hann hallaði sér upp að stiganum og reyndi að hugsa.
Kötturinn sat spölkorn frá undir hálfgröfnu baðkeri og
þvoði sér í makindum. Honum stóð rétt á sama um
eyðilegginguna.
Hann leit á úrið. Enn var of snemmt að fara í hverf-
isskrifstofuna. Hann reis hægt á fætur. Hann var stirð-
ur í liðamótunum og hendur hans blóðugar og óhrein-
ar. í baðkerinu var ögn af hreinu vatni, sennilega eftir
1 slökkvidælur eða rigningar. Andlit hans speglaðist í yf-
irborði þess. Það var undariegt ásýndum. Hann náði sér
í sápustykki í bakpokanum og fór aö þvo sér. Vatnið
varð svart og það fór aftur að blæða úr höndunum á
honum. Hann hélt þeim móti sólinni meðan þær þorn-
uðu. Svo leit hann niður eftir sér. Buxur hans voru rifn-
ar, jakkinn óhreinn. Hann neri hann með votum vasa-
klút. Annað gat hann ekki gert.
Hann átti brauðbita í bakpoka sínum og enn var
kaffi í hitabrúsanum. Hann drakk kaffið og át brauðið
með. Allt í einu fann hann til sárs hungurs. Hann var
þurr í kverkunum eins og hann hefði verið að hrópa
alla nóttina. Kötturinn nálgaðist. Hann braut bita af
brauðinu og rétti honum. Hann tók við því með varúð,
bar það burt og settist niöur til að maula það. Á meðan
hélt hann áfram að horfa á hann. Hann var svartur
nema ein löppin hvít. Sólin glampaði á glerbrot innan-
um rústirnar. Gráber tók bakpokann og klifraði niður
á götuna.
Þar nam hann staðar og leit í kringum sig. Hann
þekkti ekki lengur umhverfið og borgarsvipinn. Alls
staðar voru gínandi göt eins og þegar tennur vantar
í skörðóttan góm. Hið græna hvolfþak kirkjunnar var
horfið. Önnur turnspíran á Katrínarkirkjunni hafði
hrunið. Á alla vegu voru þökin skörðótt og tætingsleg
eins og stór, fornaldarskordýr hefðu verið að róta í
ruslahrúgu. í Hakenstrasse stóðu aðeins örfá hús eftir.
Borgin leit ekki lengur út eins og heimilið sem hann
hafði þráð; hún leit út eins og Rússland.
eitthvað óhugnanlegt við það að sjá hann koma út úr
húsi sem var ekki lengur hús, rétt eins og ekkert væri.
Hann leit á Gráber og gáf honum bendingu. Gráber
hikaði andartak. Hann mundi að S.S.foringinn hafði
kvöldið áður sagt honum að maðurinn væri ekki með
réttu ráði. En þrátt fyrir það fór hann til hans.
Loftvamavörðurinn nísti tönnum. „Hvað ertu að
gera hér? Hnýsast? Veiztu ekki að það er bannað að —“
„Heyrðu mig“, sagði Gmber. „Hættu þessum bölvuð-
um þvættingi og segðu mér, hvort þú veizt nokkuð um
foreldra mína, Pál og Maríu Gráber. Þau áttu heima
þama yfir frá.“
Vörðurinn teygði fram órakað andlitið. „N.ú ert það
þú. Hetjan af vígstöðvunum! Hrópaðu ekki svona hátt,
dáti! Heldurðu að þú sért sá eini sem misst hefur sjón-
ar á fjölskyldu sinni? Hvað heldurðu að þetta sé?“ Hann
benti á húsið sem hann hafði komið út úr.
„Hvað?“
„Þetta sem hangir á hurðinni. Ertu augnalaus? Held-
urðu að þetta sé skrýtlusafn?“
Gráber svaraði engu. Hann sá að bréfmiðar voru
nældir á hurðina og hann flýtti sér þangað.
Það vom ávörp og orðsendingar til fólks sem ekki
hafði komið fram. Sumt var skrifað beint á dyrastafinn
með blýöntum, pennum eða krít; annað vom pappírs-
miðar festir upp með teiknibóIUm eða límbandi. „Hinrik
og Georg, komið til Hermanns frænda. Irma dáin.
Mamma“, var skrifað á síðu úr strikaðri stílabók og
fest niður með fjórum teiknibólum. Beint fyrir neöan
var skrifað á skókassalok: „í guðs bænum berið fréttir
af Brynhildi Schmidt, Thuringerstr. 4“. Því næst kom á
póstkorti: „Ottó, við emm í Iburg, barnaskólanum". Og
allra neðst, undir orðsendingunum og heimilisföngun-
um stóð skrifað með krít á mynstraða bréfservíettu:
„María, hvar ertu?“ án undirskriftar.
Gráber rétti úr sér. „Jæja?“ spurði vörðurinn. „Er
þitt fólk þarna?“
„Nei. Það vissi ekki að mín var von“.
Sturlaði maðurinn vipraði munninn eins og hann
væri að bæla niður hlátur. „Enginn veit neitt um ann-
an, dáti. Enginn. Og þeir lifá alltaf sem sízt skyldi.
Ekkert kemur fyrir þrjótana. Hefurðu ekki uppgötvað
það ennþá?“
„Jú, vissulegá*.
„Skrifaðu þá nafnið þitt hérna. Og bíddu eins og allir
hinir. Bíddu þangað til þú verður svartur og skorpinn".
Andlit varðmannsins breyttist. Allt í einu var kominn
á það ömurlegur angistarsvipur.
Glens og gaman
Eitt staup gerir mig venju-
lega ölvaðan.
Á ég að trúa því?
Já, og það er oftast hið átt-
unda.
Var maðurinn minn drukkinn
þegar hann kom heim í nótt,
Pollí?
Eg veit það ekki. Hann sagði
ekki neitt, nema hann bað
mig um spegil til að sjá hver
hann væri.
Hún: Eg hef enga samúð með
manni sem drekkur sig fullan
hverja einustu nótt.
Hann: Maðursem drekkur sig
fullan hverja einustu nótt,
þarfnast ekki samúðar.
Hann var að hjálpa feita
manninum, sem hann hafði
ekið um koll, til áð rísa á fæt-
ur, og sá feiti sagði með erf-
iðismunum : Gaztu ekki sveigt
fyrir mig?
Mér var ekkí fullkomlega
ljóst, hvort ég hafði nægilegt
benzín, svaraði hinn kurteis-
lega.
Hvers vegna er bíllinn þinn
grænn á annarri hliðinni, en
rauður á hinni?
Það er vegna dómstólanna
— það getur komið sér ansi
vel að framburður vitna
stangist á.
Wi
inrungarápjol
«>-

eimilisþáttnr
Svipmikil feppi þóft //7/7 séu
Á húsinu sem ekki var nema framhlið opnuðust dyr.
Loftvarnavörðurinn frá kvöldinu áður gekk út. Það var
Alltaf er fallegt að sjá stór
og smekkleg teppi í stórum
stofum, en þau eru dýr og
þótt mörg smærri teppi gefi
ekki sama róandi heildarsvip-
inn geta þau oft verið þægi-
legri en of stórt teppi.
Ef börn eru á heimili er ekki
þægilegt að hafa stór og dýr
teppi á athafnasvæði þeirra.
Aftur á móti geta nokkur lit-
sterk teppi verið til skrauts
og jafnframt gefið bömunum
það gólfrúm sem er þeim svo
nauðsynlegt.
Stofan á myndinni er frá
norskum stúdentagarði og því
ekki af einkaheimili. Samt sem
áður er hægt að notfæra sér
hugmyndina með tvö samskon-
ar teppi í hvaða dagstofu sem
er. Tvö handofin sænsk teppi
myndu sóma sér vel og einnig
aðrar gerðir af smáteppum eft-
ir því hvemig húsgögn og inn-
bú er. En fallegast er að bæði
teppin séu samstæð, því að á
þann hátt fæst sami rólegi
heildarsvipurinn og þegar eitt
stórt teppi er á gólfi.
Grátt og brúnt
tlzkulitir
Koksgrátt, dökki liturinn sem
talsvert hefur borið á að und-
anförnu, er aðaltízkulitur vetr-
arins. Hann er dálítið þung-
lamalegur þegar hann er not-
aður einn, en fallegur þegar
aðrir litir eru notaðir við hann.
Og flestir litir fara vel við
hann, gult, grænt og blátt og
flest afbrigði af því. Af brún-
um litum er kókóbrúni liturinn
mest í tízku og það er ekki
slorlegur litur. En hann fer
ekki eins vel við aðra liti held-
ur er fallegastur með sjálfum
sér.
■■■■■■■■*■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■*■»
Otsala — Otsala
Alls konar barnafatnaður
AIIs konar nærfatnaður.
Andlitspúður frá 2 kr.
Varalitur frá 8 kr.
Þvottaefni kr. 2.75
Dömuskór kr. 75.00
Afsláttur af öllum vörum.
Vöramarkaðndnn
Hverfisgötu 74 og
Framnesveg 5.
Jólamarkaðurinn
Ingólfsstrœti 6.
!■■■■■■■■•■■■■■■■■■•■■■•■■■■■■■■■■■■■■■!