Þjóðviljinn - 26.06.1956, Blaðsíða 6

#): — ÞJÖÐVU^jrNN — Þriðjudagur 26: júiií 1956
s*3FT-

Þiqðuiliinn
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn
Kosningaúrslitin
l/'osningaúrslitin sýna hví-
líkt rót hefur verið á
hugum almennings fyrir
iþessar kosningar og ríður
;tiú á miklu að menn dragi
íéttar ályktanir út af því,
£em gerzt hefur.
4 lþýðubandalagið kemur
út úr þessum kosning-
um sem hinn sterki banda-
iagsflokkur verkalýðs og
;millistétta, annar fylgis-
.rnesti flokkur landsins,
þrátt fyrir allan þann
.hamagang, sem beitt hefur
verið til að reyna að hindra
Jpá sameiningu alþýðunnar,
sem fram er að fara með
xnyndun Alþýðubandalags-
ins.
Höfuðlærdómurinn, sem
draga verður af þessum
kosningum, er að yfirgnæf-
andi meirihluti þjóðarinnar
krefst þess eindregið og
undanbragðalaust að ame-
ríski herinn sé tafarlaust
látinn hverfa úr landi. Það
iylgi sem veitt hefur
Mræðslubandalaginu að-
stöðu til að vinna nokkur
þingsæti af Sjálístæðis-
ílokknum, er einmitt veitt
með tilliti til þeirrar yfir-
lýsingar Hræðslubandalags-
Jns að það muni tafarlaust
segja hernámssamningnum
upp og láta herinn hverfa
af landi burt. Það er ein-
kennandi fyrir hið ólíka
þjóðfélagsástand, sem nú
xíkir annarsvegar á Reykja-
xiesi og í Reykjavík, en
hinsvegar annarsstaðar á
iandinu, að á fyrra svæði
sikuli Sjálístæðisflokkurinn
rneð hernámsstefnu sinni
vinna á, en allstaðar ann-
arsstaðar á landinu skuli
hann tapa, bæði vegna her-
.aámsstefnu sinnar og al-
xnennrar fjandskaparstefnu
xíkisstjórnarinnar gagnvart
almenningi.
W^lokkar Hræðslubandalags-
ins standa nú frammi
jfyrir því að verða að gera
alvöru úr þessu höfuðkosn-
ingaloforði sínu: að 'láta
herinn fara, — eða standa
íið öðrum kosti sem svik-
arar við þann almenning,
sem tekið hefur kosninga-
toforð þeirra hátíðlega.
1 lþýðubandalagið og verk-
lýðssamtökin munu
beita öllum sínum áhrifum
fil þess að knýja það fram
<eð loforðin uni r undan-
bragðalausan brottflutning
hersins verði efnd. Allir
iþeir, sem hafa einlægan á-
huga fyrir þessu máli þurfa
að taka höndum saman um
að fylgja fram hinum J^fir-
Sýsta vilja fólksins í mál-
Einu. Þeir, sem fylgt hafa
Þjóðvarnarflokknurh, er nú
féll út úr þinginu, ættu
ekki sízt að sjá nú að nauð-
synlegt sé að vinna saman
með þeim, er barizt hafa
gegn hernáminu og líta
ekki bara á það mál sem
kosningamál. Öllum þeim,
sem fylgzt hafa með í bar-
áttunni gegn hernáminu, á
að vera ljóst hve varlega
ber að treysta hægri foringj-
um Framsóknar og Alþýðu-
flokks til framkvæmda í
því máli.
Tjá er það engum efa bund-
* ið að í úrslitum þessara
kosninga felst krafa vinn-
andi stéttanna í landinu um
róttæka stefnu í þágu al-
þýðu, en gegn auðmanna-
klíku Reykjavíkur og yfir-
ráðum hennar yfir þjóðar-
búskapnum. Alþýðubanda-
lagið gerði stórhuga og
djarfa stefnuskrá Alþýðu-
sambandsins að sinni og
Hræðslubandalagið þorði
ekki annað en taka undir
það. Nú kemur að degi
efndanna. Því verður held-
ur ekki gleymt að jafnvel
gengislækkuninni og kaup-
bindingunni voru forustu-
menn Hræðslubandalagsins
að neita í angist síðustu
dagana — og ýmsir hafa
trúað þeim.
Það er heldur engum efa
bundið að sjálf kosn-
ingaúrslitin gera það nauð-
synlegt að gripið verði til
ráðstafana til að tryggja
lýðræði og jafnrétti manna.
Það að einn flokkur, — þó
í tvennu lagi sé, — skuli
með misnotkun kosninga-
laga»og broti á stjórnarskrá,
geta náð tæpum helmingi
þingsæta með sínum þriðj-
ungi kjósenda, sýnir að við
svo búið má ekki standa,
ef halda á lýðræðið í heiðri
í landinu.
lL/fargt fleira er það, sem
■*-" athuga þarf og athugað
verður síðar í sambandi við
kosningarnar.
lyTú bíða verkalýðs lands-
’ ins þau verkefni að
efla Alþýðubandalag sitt,
sem staðizt hefur svo vel
storma kosninganna, og
gera það í senn að hinum
eina verkalýðsflokki lands-
ins og koma ennfremur á
því samstarfi verklýðs og
millistétta til sjávar og
sveita, sem óhjál^væmilegt
er, ef alþýðunni á að vegna
vel.
T\ýrmætasta reynsla kosn-
inganna er sú að verka-
lýðurinn getur sameinazt í
einu Alþýðubandalagi og
ætlar að gera það.
si.lt£á
Minningarorð:
Bjjarni Ásgeirsson, sendiherra
j • .. ...... ...
Fœddur 1. ágúst 1891 - Dáinn T5.]úni 1956
Föstudaginn 22. júní s.l. var
Bjami Ásgeirsson sendiherra
jarðsunginn frá dómkirkjunni
í Reykjavík að viðstöddu
miklu fjölmenni, og jarðsettur
að Lágafelli í Mosfellssveit.
Bjarni var fæddur og upp-
alinn í Knarrarnesi í Álftanes-
hreppi á Mýrum, sonur merk-
ishjónanna Ragnheiðar Helga-
dóttur frá Vogi og Ásgeirs
Bjamasonar bónda í Knarrar-
nesi. Bjarni naut í æsku upp-
fræðslu í Verzlunarskóla fs-
lands og síðar í búnaðarskól-
anum á Hvanneyri, en að því
loknu við framhaldsnám í bú-
vísindum í eitt ár utanlands.
Knarramesheimilið var
dugnaðar-, rausnar- og menn-
ingarheimili, og mun Bjarni
hafa búið að vegarnestinu það-
an alla ævi. Þegar ég nú lít
yfir farinn veg, þá minnist ég
þess sem drengur á Ökrum,
þegar Bjarni frá Knarrarnesi
fór að vekja á sér athygli sem
upprennandi æskumaður á
Mýrum. Þar fóru saman góðar
gáfur og glæsimennska. Hann
lét öll framfara- og menning-
armál til sín taka, og margra
augu beindust að þessum
æskumanni. Á þessum árum
var hann brautryðjandi í ung-
mennafélagshreyfrngunni, og
vel andlegum og líkamlegum í-
þróttum búinn. Þá ritaði Bjarni
talsvert í Skinfaxa og stóð að
timaritinu ,,Rétti“ með Þórólfi
frá Baldursheimi, en útkoma
þess rits var merkilegur við-
burður í íslenzkri bókmennta-
og menningarsögu. Þegar Pétur
í Hjörsey dró sig í hlé frá
þingstörfum árið 1927 þá varð
Bjarni þingmaður Mýramanna
og var það óslitið til 1951 er
hann gerðist sendiherra og
fluttist úr landi.
Bjarni gegndi fjölmörgum
fleiri trúnaðarstörfum. Var í
stjóm Búnaðarfélags fslands í i
milli tuttugu og þrjátíu ár,
bankastjóri Búnaðarbankans
um skeið, í bankaráði Lands-
bankans, formaður yfirfast-
eignamats ríkisins, og gæzlu-
stjóri Söfnunarsjóðs. Þá var
Bjarni Ásgeirsson afvinnu- og
landbúnaðarijáðherra á árun-
um 1947—1949, Hér er aðeins
stiklað á stóru í starfssögu
Bjarni Asgeirsson
Bjarna Ásgeirssonar, því auk
þess sat hann í fjölda nefnda
og lengst af í sveitarstjóm á
meðan hann bjó hér heima.
Jafnhliða þessum umfangs-
miklu storfum var Bjarni
bóndi frá árinu 1915—1951,
fyrst í Knarrarnesi og síðar á
Reykjum í Mosfellssveit.
Bjarni kvæntist 1918 eftirlif-
andi konu sinni Ástu Jónsdótt-
ur frá Hlíðarhúsum í Reykja-
vík, fósturdóttur Guðnýjar
Jónsdóttur og Jóhannesar
Hjartarsonar sem allir eldri
xReykvíkingar þekkja. Frú Ásta
og Bjarni eignuðust fimm
mannvænleg börn og eru fjög-
ur þeirra á lífi. Böm þeirra
eru þessi: Jóhannes verkfræð-
ingur, Ásgeir og Jón bændur á
Reykjum og Guðný. Eg get
ekki skilizt svo við þessi fá-
tæklegu. orð, að ég ekki minn-
ist mannsins Bjarna Ásgeirs-
sonar. Á milli heimila foreldra
okkar voru sterk tengsl er
byggðust á frændsemi og vin-
áttu. Mér er því rík í huga
mynd Bjarna Ásgeirssonar sem
æskumanns með eldheitar hug-
sjónir og trú á lifið. Síðar lágu
svo leiðir okkar Bjarna saman
sem_. fulltíða manna. Við mætt-
umst sem stjórnmálalegir and-
stæðingar við þrennar alþing-
iskosningar í Mýrasýslu. Bjarní
Ásgeirsson var góður andstæð-
ingur, hógvær í dómum . og
skemmtilegur á fundum. Þó
kynntist ég Bjarna bezt, þegpr
vjð að loknum deilum á fund-
um áttum kveldstundir saman
og ræddum í bróðerni. Og eng-
an hef ég hitt skemmtilegrí í
slíkum samræðum, heldur en
Bjarna Ásgeirsson, því hann
átti fljúgandi gáfur og var
skáldmæltur vel. Sumar fer-
skeytlur Bjarna eru svo hnittn-
ar og snilldarlega gjörðar að
þær munu lifa ennþá langa
ævi, enda hafa þær flogið
landshornanna milli.
Þegar Bjarni Ásgeirsson var
skipaður sendiherra þá þótti
mér það vel ráðið, því ég álít
að fáir íslendingar hafi fæðst
með svo góðum „diplomatí^k-
um“ hæfileikum sem hann.
Enda mun það vera samdóma
álit fslendinga er heimsótt
hafa sendiherrann í Ösló, þeg-
ar Bjarni gegndi því starfi, að
það sæti væri vel skipað, pg
þó var nú heilsan farin að bila.
Þrátt fyrir öll‘þessi umfangs-
miklu opinberu störf, þá var
ást Bjarna til moldarinnar pg
gróðursins einn allra sterkasti
þátturinn í sálarlífi hans. Með
Bjama Ásgeirssyni er hniginn
til moldar kjarnakvistur af
sterkum stofni og drengur góð-
ur. Eg þakka þér kynnin,
Bjarni, og góða ferð til gróð-
urríks starfs.
Konu Bjarna Ásgeirssonar,
frú Ástu Jónsdóttur og börn-
um þeirra og skyldmennum,
votta ég mína innilegustu sam-
úð.
Jóhann J. E. Kútd
Eflir vin okkar Högna Sigurjónsson
Stundum verður manni að
staldra við atburði þessa æv}n-
týris — eða draums — er við
köllum svo óskáldlegu nafni:
tilvera. . .
Of oft er það þó sveipað
grárri birtu í huga okkar, æv-
intýrið mikla, — rétt eins og
það sé ekkert ævintýr, og at-
burðir þess gerast án þess við
veitum því athygli; þannig
berast sálir okkar í reykfyllt-
um klefum eitthvað út í busk-
ann, og við heyrum ekki gjálfr-
ið við steindan bóg nökkvans,
né sjáum kjölinn rista teikn
í bláa móðuna.
Stundum feykir samt gustur-
inn hurðinni upp á gátt og
hvíslar söknuði í eyru okkar.
Þá verður okkur að hlusta á
hin undarlegu orð, og kannski
hrynja nokkur tár niður kald-
an vanga. Þú leggur spilin á
borðið og lætur kyljuna vísa
þér leiðina. Þá verður þér
skyndilega ljós fegurð ævin-
týrisins, gleði og sorg; og sem
þú beygir þig yfir borðstokk-
inn og finnur anda hið þunga
brjóst nökkvans mikla, meðan
þú horfir svörtum augum djúpt
niður í blámann og hugleiðir
hin undarlegu orð er vöktu þig
af sígarettudvalanum: — fæ ég
jþá aldrei séð vin minn framar?
— — — þá finnst þér um
stund sem sál þín sé eyð.ileik
þrungin.
Við íslendingar í Vínarborg
áttum því láni að fagna að
kynnast Högna Sigurjónssyní
náið. Enginn má við að hafna
vináttu slíks manns er sam-
einaði í svo ríkum mæli gáfur
og góðleik. Það mætti skrifa
langa grein um verðleika þessa
horfna vinar okkar, en slíkt
myndi vera honum harla ógeð-
fellt, hlédrægari og skrumlaús-
ari mann höfum við naumást
þekkt. £>ó getum við ekki stillt
okkur um að minnast aftur; á
hann í því eina ljósi er við sjá-
um mikilleik manna í: hann
var góður maður. Slíkur mun
hann fylgja okkur til hinzta
skrefs. Ekkju, syni, föður,
bróður, og þeim öllum er áttu
vináttu hans, vottum við okkar
dýpstu samhryggð.
21/6 1956, ú
íslendingaf í Vínarborg.