Þjóðviljinn - 21.02.1959, Blaðsíða 5

‘ J.»>i
Laugardagur 21. febrúar 1959 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Danska sf jórnin skipar nefnd til að

Grunur leikur á oð K}œrböí fyrrv. ráSherra hafi virt aS
vettugi aSvaranir gegn vetrarsiglingum á Grœnland
í Danm'örku logar nú allt í deilum út af atvikum
í sambandi viö Hans Hedtoft-slysiö og hefur ríkisstjóm-
in beðiö Hæstarétt aö tilnefna þrjá menn í rannsóknar-
nefnd. Eiga tveir hæstaréttardómarar og einn lands-
dómari sæti í henni.
Tilefni þessarar
ríkisstjómarinnar
sem risið hefur
böls, fyrrverandi
málaráðiherra, og
ákvörðunar
var deila
milii Kjær-
Grænlands-
Hans C.
Christiainsens, núverandi fram-
kvæmdastjóra Grænlandsverzl-
unarinnar dönsku, sem átti
Hans Hedtoft.
Upphaf þessarar deilu má
rekja til ummæla sem Kjær-
böl viðihafði í danska þinginu
meðan hann var enn ráðherra.
Augo Lynge, þingmaður Græn-
lendinga, sem fórst með Hans
Hedtoft, hafði þá varað ein-
dregið við því að haldið yrði
áfram siglingiun með farþega
til Grænlands yfir vetrarmán-
uðina þegar hættan væri mest.
Kjærböl vísaði þessum að-
vörimarorðum Ljnge algerlega
að engin sérstök hætta væri
á ferðum við Grænland yfir
vetrarmánuðina, sagðist hann
enda sjálfur hafa siglt til
Grænlands að vetri til og lent
þar í ofsaveðr; en hefði ekki
þótt mikið til koma.
Tvær yfirlýsingar.
I umræðunum um siglingar á
Grænland sem orðið liafa í
Danmörku vegna ^Hans Hed-
toftsslyssins- hefur þessara um-
mæla Kjærböls verið minnzt og
þau verið talin sýna skilnings-
leysi danslcra stjórnarvalda og
óbeina sök þeirra á þvi hvern-
ig fór.
Sök ráðherrans hefur verið
talin því meiri eftir að upp
komst að skipstjórar Græn-
landsverzlunarinnar höfðu fyr-
á bug og lét í ljós þá skoðun ir tæpum tveim árum undir-
ritað yfirlýsingu þar sem þeir
aðvöruðu gegn farþegaflutning-
um með skipum til Grænlands
yfir vetrarmánuðina. Þessi yf-
irlýsing var undirrituð 8. marz
1957. Skipstjórarnir segja nú
að þeir hafi verið neyddir til
að taka þessa aðvörun aftur
og þrem dögum síðar, 11. marz,
gáfu þeir út nýja, þar sem
ekkert var minnzt á að rétt
væri lað takmarka farþega-
flutninga til Grænlands yfir
vetrarmánuðina, heldur aðeins
sagt að til Grænlandssiglinga
þyrfti sérstaklega hæfa og
reynda menn og sérstaklega
byggð og vönduð skip. Þessa
síðari yfirlýsingu notaði síðan
Kjærböl í þinginu 13. marz
1957 þegar hann vísaði á bug
gagnrýni Lynges á vetrarsigl-
ingarnar til Grænlands.
Gegn betri vitund?
Það þykir sannað að for-
stöðumenn Grænlandsverzlun-
arinnar hafi ekki lagt að skip-
stjórunum að taka aftur fyrri
Herinn fari
Frámhald af 1. síðu.
meðal samstarfsflokka að á-
lyktun Alþingis frá 28. marz
1956 verði framfylgt, sagði Al-
freð. Þess vegna er það eðli-
legt og í fyllsta samræmi við
fyrri viðleitni að við þingmenn
Alþýðubandalagsins leggjum
hér og nú fram tillögu um að
staðið verði við fyrirheit sem
þjóðinni var gefið í lok síðasta
kjörtímabils. Felst sú krafa í
tillögunni að ríkisstjómin skuli
tilkynna stjórn Bandaríkjanna
að sex mánaða frestur sá, sem
um ræðir í 7. gr. „varnarsamn-
ingsins" sé hafinn, og að síðan
skuli málinu fylgt eftir með
brottför alls herafla úr landinu
að takmarki, eins og ráð er fyv-
ir gert í ályktun Alþingis frá
1956.
--------------------—r
Kosningadagur
Framhald af 12. síðu
eskja um hana og sakár þar- fijnm jnenn og jafnmargir
með forstöðumenn Gfænlands-1
yfirlýsingu sína, heldur hafi
það verið danska skipaskoð-
unin, og þær grunsemdir vakna
að hún hafi þar a.m.k. haft
samráð við dönsku stjórnina
og Grænlandsmálaráðherra
hennar.
Deilan sem nú er risin milli
Kjærböls og Christiansens,
framkvæmdastjóra Grænlands..
verzlunarinnar, er um það
'hvort Kjærböl hafi verið kunn-
ugt um fyrri yfirlýsingu skip-
stjóranna eða ekki. Sjálfur
heldur hann því fram að sér
hafi aldrei borizt nein vitn-
verzlunarinnjar um að hafa
haidið henni leyhdri fyrir 'sér.
Christiansen framkvæmda-
stjóri vísar þessu eindregið á
bug og heldur því fram að
Kjærböl hafi verið vel kunn-
ugt um aðvörun skipstjóranna,
en hafi kosið að láta sem hún
hefði aldrei verið til, en vitnað
í staðinn í síðari yfirlýsinguna
í umræðunum 'á þingi máli
sínu til stuðnings.
Deilan stendur þvi um
það hvort Kjærböl hafi
hafnað gagnrýni Lynges
gegn betri vitund, eða
hvort hann hafi verið í
varamenn, til 4 ára, frá 1.
janúar 1959. Kosningu hlutú
af a-lista: Jón Pálmason, Jón
Sigurðsson og Benedikt Grön-
dal, af b-lista SteingrímUr
Steinþórsson og af c-Iista Ás-
mundur Sigurðsson. Varamenn:
Af a lista; IngóLfur Jónssoii,
Þorsteinn Þorsteinsson og
Pétur Pétursson, af b-Iistai:
Haukur Jörundsson og af C-
lista Tryggvi Pétursson.
ðtiórn Áburðarverk-
;miðjunnar
Kosnir voru þrír menn í
stjórn Áburðarverksmiojunnar
góðri trú. Það er m.a. I til fjögurra ára, frá 6 febr-
til að skera úr því sem úar 1959. Kosningu hlutu af a-
danska stjórnin hefur nú lista Pétur Gunnarsson og
sett rannsóknarnefnd á Kjartan Ólafsson og af b-
laggirnar. ! lista Vilhjálmur Þór.
Þannig lítur út á peim slóðum par sem Iíans Hed-
toft sökk. Úr flugvélinni sést endalaus ísbreiðan, á
hinni myndinni er stór borgarísjaki fyrir stafni.
Hans Hedtoft hentist líklega
a ísjaka með ofsalegu afli
Sjópróf hafa staðið yfir í Kaupmannahöfn vegna af-
drifa Grænlandsfarsins Hans Hedtoft. Það kom fram
að margt benti til þess að slysið heföi orðið með þeim
hætti að skipið hefði kastast á ísjaka með svo miklu
afli að stórt gat hefði rifnað á afturenda þess og sjór
streymt inn í bæði vélarrúmin.
beðið var eftir skýrslu frá
Sennilega hefur verið reynt
að- koma í veg fyrir að skipið
sigldi á ísjaka fyrir stafni með
því að snúá því skyndilega og
með þeim afleiðingum sem áður
greinir.
Hins vegar verður þetta
■ekki nema tilgáta, endanlegar
sannanir munu aldrei fást.
Sjóprófunum hafði verið
frestað nokkra daga meðan
var
skipstjóranum á þýzka togar-
anum Johannes Krúss, sem var
næstur Hans Hedtoft allra
skipa þegar s^ysið átti sér stað;
og tók mestan þátt í leitinni ar af stað því til aðstoðar. Það
að skipbrotsmönnum. | er ljóst af því sem skipunum
Johannes Kriiss hafði radíó- fór á milli að um borð í Hans
samband við Hans Hedtoft eft- Hedtoft hafa menn í fyrstu
ir að Grænlandsfaríð sendi út ekki talið að yfirvofandi hætta
neyðarske>ú.i sín, ög lagði þeg- væri á ferðum.
Eitt það síðasta sem heyrð-
ist frá Rasmussen skipstjóra
var að „ekkert sérsta'kt“ væri
að frétta. Örfáum mínútum
siðar átti loftskeytamaðurinn á
Johannes Kriiss erfitt með að
komast í samband við félaga
sinn á Hans Hedtoft, og síðan
rofnaði sambandið alveg. Við
spurningunni „Hans Hedtoft,
eruð þið þarna?“ kom eltkert
svar.