Þjóðviljinn - 15.01.1960, Blaðsíða 3

Föstudagur 15. janúar 1960
ÞJÓÐVILJINN — (3
Búið að skrá á áttunda
litiiidrað þúsimd seðla
segir dr. Jakob Benedikísson, íorstöðu-
maður orðabókar Háskóla íslands
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiii!
í viðtali við fréttamenn á
]>riðjudag skýrði forstöðumaður
orðabókar Háskólans, dr. Jakob
Benediktsson, svo frá, að lokið
væri nú að mestu að orðtaka
prentuð íslenzk rit frá 1540 til
1850i og einnig væri búið að orð-
taka allmikið af bókum frá
isíðari tíma.
Ekki verður orðtekinn nema
nokkur hluti þess, sem út hefur
komið eftir 1850 og hefur verið
unnið að því í vetur að skipu-
leggja þá orðtöku og velja úr
þær bækur. sem orðteknar
verða. Seðlar orðabókarinnar
«ru nú orðnir 720 þúsund að
tölu auk seðia nýyrðasafnsins
og viðbótarbindisins af Elönd-
aisorðabók, sem einnig munu
renna til stóru orðabókarinnar.
-Að sjálfsögðu eru margir seðl-
ar með sama orði, þar sem sýnd
■er notkun þess í ýmsum sam-
. böndum.
Formaður orðabókarnefndar,
prófessor Alexander Jóhannes-
son, sagði, að nefndin heíði gert
ráð fyrir því. er orðasöfnunin
hófst fyrir um 15 árum, að safna
þyrfti um 1 millj. seðla áður en
hægt yrði að hefjast handa um
úrvinnslu og undirbúning að út-
gáfu. Nú væri orðasöfnunin það
langt kornin á veg'. að eftir ein
5—6 ár ætti að vera hægt að
fara að vinna að því verkefni.
Þá sagði prói'essor Alexander. að
orðaforði íslenzkunnar væri á-
ætlaður yfir 200 þús orð. Orða-
bókin verður því mikið verk
Betty Allen
Ðr. Jakob Benediktsson
og má gera ráð fyrir. að það
taki fjölda ára að gefa hana út,
enda hefur útgáfa slíkra orða-
bóka yfir önnur mál jafnan tek-
ið tugi ára, þótt unnið væri
með fj.ölmennu starfsliði. Starfs-
menn orðabókarinnar eru hins
vegar aðeins þrír, þeir Ásgeir
Blöndal Magnússon og Jón Aðal-
steinn Jónsson auk dr. Jakobs.
Dr. Jakob sagði að lokum, að
á síðasta ári hefði þcim orða-
bókarmönnum borizt um 17—
18 þúsr-.id seðlar. er menn víðs-
vegar .um land hefðu skráð í
sjálfboðavinnu eftir fyrirsögn
þeirra, einnig hefðu þeir fengið
rnikinn fjölda orða í sambandi
við útvarpsþættina, er þeir hafa
verið meðj bar af mörg' mjög fá-
gæt orð, sem aldrei hafa kom-
izt á prent, og þeir varla náð
til annars. Bað hann að skila
þakklæti til allra, er lagt hefðu
orðasöfnuninni lið á einn eða
annan hátt.
Kveðjutónleikar Betty Allen
• Bandaríska söngkonan Betty Aðgöngumiðar að tónleikun-
Allen. sem sungið hefur tvisv- um í kvöid eru seldir í Aust-
1 Megum viS
| kynna
| hann Láka?
E Kurteisi maðurinn á
E myndinni heitir Láki.
E Ha.nn er fyrirmyndar-
= borgari í alla staði, ekki
= aðeins gagnvart kven-
= þjóðinni. Hann borgar öll
E sín gjöid á réttum gjald-
E daga. Hann víkur alltaf
= til vinstri á götunum. Og
E hann skilur aldrei við sig
= regnhlífina, því að hve-
= nær má ekki búast við
= dembu hér á írlaiuli, og'
= Láki er einstakt snyrti-
= menni. Vonandi fer vel á
= með honum og Iesenduin
= Þjóðviljans.
iiiiiiiiiiiiiiniiiiiiimiiiMiiiiimiiiiuiii
42 sveitir í
skákkeppnimii
Innritun er nú lokið í sveita-
keppni þá í skák, sem skák-
sambandið gengst fyrir milli
fyrirtækja og starfsmanna-
hópa í Reykjavík. Senda alls
30 fyrirtæki sveitir til keppn-
innar, sum fleiri en eina,
þannig að sveitirnar verða alls
42, Sveitunum verður skipt nið-
■ur í 6 flokka, 7 'í hvern, og
hefur elcki enn verið gengið
endanlega frá þeirri skiptingu.
Ráðgert er að keppnin hefjist
20. þessa mánaðar.
Margar sveitanna eru skip-
uðar mjög kunnum skákmönn-
um, svo að þarna verður vafa-
laust um harða keppni að ræða.
Föndurnámskeið
hjá Æskulýðs-
ráði Képavogs
Um miðjan þennan mánuð
hef jast1 föndurnámskeið að
«ýju hjá Æskulýðsráði Kópa-
vogs eftir jólafríið. Bast- og
tágavinna fyrir telpur 13 til 16
ára verður í tveim flokkum á
þriðjudögum kl. 7.15 til 8.45
og 9 tij 10.30 e.h. Leiðbeinandi
er Margrét Sigþórsdóttir. Fönd-
»:r fyrir drengi '13 til 16 ára
v-erður á mánudögum kl. 7 til
6.30 og föstudögum kl. 7.30 til
•S e.h. Leiðbeinandi er Sigurjón
Hillaríusson. Leðurið.ia fyrir
drengi og telpur 13 til 16 ára
verður í tveim flokkum á þriðju
LÁKI oa lífið
Gerið svo vel frú. Má ekki bjóða yður sœtið mitt?
Dýraverndunarfélagið leifar
Stjórn Dýraverndunarfélags
Reykjavíkur hefur á prjónun-
um ýmsar fyrirætlanir um efl-
ingu félagsstarfsins á næst-
unni, m.a. með því að fá börn
og unglinga hér í bænum »Iil
liðs við sig og samstarfs. i
Skýrði félagsstjórnin biaða-1
mönnum frá þessu á dögunum,
en stjórnina skina: Marteinn
Skaftfells formaður, Hilmar
Foss ritari, Valdimar Sörensen
gjaldkeri og Viktoría Blöndal
og Gottfried Bernhöft með-
stjórnendur. 1 varastjórn eru
Jón Gunnlaugsson og Þórður
Jónsson.
I
Dýraverndunarfél. Reykjavík-
Ur var stofnað á sl. vori, er
fyrirrennarj þess, Dýravernd-
arfélag íslands, var gert að
sambandi dýraverndunarfélaga
um allt land. Félagsstjórnin
hefur komið saman til funda
■ 10.30 e.h. Leiðbeinandi Eorg-
hildur Jónsdóttir. Bein- og
liornvinna fyrir telpur og
drengi 13 til 16 ára verður á
cu___p__j " „ j,i rr -i r:

hálfsmánaðarlega og hafa þar
verið til umræðu ýms mál,
skipulagsmál félagsins, út-
breiðslustarfsemi, fræðsla um
dýravernd og dýraverndunar-
löggjöf í skólum, kaup á ný-
t'ízku aflífunartækjum o.s.frv.
Eins og fyrr segir, er það
ætlun stjórnar Dýravei’ndunar- ,
félagsins að reyná að fá börn
og unglinga til virkari þátttöku
í starfi félagsins en verið hefur
himgað til. Er m.a. í athugun
að stofna til eftirlits barna og
unglinga um meðferð dýra í
hinum einstöku bæjarhverfum
og í ráði er að útbúa kynning-
arspjöld um dýravernd og lög-
gjöf til dreifingar í skólum
bæjarins. Þá hefur félagsstjórn-
in einnig hug á að vinna að
útbreiðslu tímarits Dýravernd-
unarfélags íslands Dýravernd-
arans, en á þessu ári eru liðin
75 ár síðan Tryggvi Gunnars-
son hóf útgáfu hans. Núver-
andi ritstjóri er Guðmundur G.
Hagalín.
Þess má að lo'kum geta, að á
þessu ári eru liðin 45 ár frá
stofnun Dýraverndunarfélags
ar fyrir styrktarfélaga Tón- urbæjarbíói.
listarfélagsins við mikla hrifn-
ingu, heldur opinbera tónleika
í Austurbæjarbíói í kvöld, föstu
dag. Þetta verða siðustu ton-
leikar söngkonunnar hér, því
að hún fer af landi burt á
morgun. I
! dögum kl. 7.15 til 8.45 og 9 til
>«•09« «••••••••••••>•••••€
r-y . /
rra
Upphaflega var aðeins gert
ráð fyrir tvennum tónleikum,
en fyrir fjölda áskorana verður i
þeim þriðja bætt við. Svo frá-!
Rærar hafa undirtektir áheyr-
enda verið á tónlei'kunum sem
afstaðnir eru að Betty Allen
I
héfur orðið að ' syngja fimm
aukalög.
Á tónleikunum í kvö’.d flytur
söngkonan alveg nýja efnis-
skrá. - Þá eru á söngskránni
lagáflókkar eftir Dvorak og
Hugo Wolff og svo auðvitað
negrasálmar.
Ekki
verri en Stalín!
Tíminn segir í gær að
Þjóðviljanum farist ekki að
gagnrýna Vilhjálm Þór. því
að við Moskvumenn höfum
um langt skeið verið .,verj-
endur og aðdáendur ein-
hverra verstu glæpa sem
framdir hafa verið í allri
mannkynssögunni — glæpa
rússneska einræðisherrans
Jósefs Stalínsl Réttarmorðin,
oísóknirnar gégn heilujn þjóð-
flokkum og önnur glæpaverk,
sem Stalín tramdi, voru rétt-
lætt og varin i Þjóðviljan-
um“.
Skoðanir Tímans á Stalin
eru engin nýung. En hvað
segir Vilhjálmur Þór um
samanburðinn?
Loka-
bjargráðið
Síðustu tvö ár hefur fram-
leiðsla íslendinga aukizt mjög
verulega, og sámkvæmt kenn-
ingum hagfræðinga —einnig
Framhald á 10. síðu. íslands.
stjórnarhagfræðinga — æt+n
öll rök að mæla með því að
hægt væri að bæta kjör al-
mennings mjög myndarlega.
Engu að síður er því hald-
ið fram að nú þurfi umfram
allt að skerða kjörin þrátt
fyrir framleiðsluauknitiguna.
og þvi til réttlætingar birti
Alþýðublaðið í fyrradag í
forustugrein ' þá nýstárlegu
speki að aukin framleiðsla
sé í rauriinni stórhættuleg.
Blaðið sagði: ,,Hvað gérist,
þegar framleiðslan eykst hér
á landi? Fyrst það að fjöl-
margir einstaklingar og fram-
leiðslutæki fá auknar teki-
' ur og væntanlega betri af-
komu. Hvað gera einstakling-
ar og fyrirtæki, þegar af-
koma þ’eirrá batnar? Þeir
hugsa íljótlega til fnam^
kvæmda. einstaklingar tit
húsbygginga, húsgagnakaupa,
bílkaupa eða annars slíks;
fyrirtækin til skipakaupa eða
bvgginga. Með öðrum orðum:
Ásóknin í fjárfestingu eykst.
Þörfin fyrir erlendan gjald-
eyri og innlent lánsfé eykst“.
Aukin framleiðsla magnar
þannig aðeins vandamálin að
sögn Alþýðubloðsins, nema
jafnframt séu gerðar ráðstaf-
anir til að koma í veg fyrir
að almenningur geti eignazt
íbúðir. húsgögn og bila og
stöðvuð séu frekari skipa-
kaup. Rökrétt áframhald
þessarar kenningar er það að
eina örusga bjargráðið sé að
leggja framleiðslrina alger-
lega niður — þá fæst hið
fullkomna jafjivægi 4auðans.
. — Austri