Þjóðviljinn - 05.03.1960, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 5. marz 1960
k * »»»« l*M *
áðQssisigi^^œœsías
PÍ3
blOÐVILIINN
ut
ílti
3i(i
Hl;
3]};*
rt*\
4ÍÍÍ
2225
íHli
j«*í

:r*
=s
íH*4
▼*-% •
■yr
♦» «i
5i
M*--
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. —
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Magnús Torfi Ólafsson, Sig-
urður Guðmundsson. — Fréttaritstjórar: ívar H. Jónsson, Jón
Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn,
afgreiðsla. auglýsin^ar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Bíml
17-500 (5 línur). — Askriftarverð kr. 35 á mán. — Lausasöluv. kr. 2.
Prentsmiðja ÞJóðviljans.
Afgangiirinn á líka að fara heim
Tslendingar hafa ekki farið dult með ánægju
sína vegna brottfarar nálega þúsund banda-
riskra hermanna, og hafa litla samúð með utan-
ríkisráðherra Guðmundi í. Guðmundssyni þó
honum hafi ekki tekizt að hindra þennan brott-
flutning. Öllum sem heyrðu viðbrögð ráðherr-
ans á Alþingi þegar fyrst fréttist utan úr lönd-
um að til stæði nokkur brottflutningur herliðs
frá íslandi varð ljóst að hann og íslenzka ríkis-
stjórnin höfðu ekki verið höfð í ráðum. Banda-
ríkjastjórn ákvað þennan brottflutning upp á
sitt eindæmi, og þannig munu flestar ákvarðan-
ir um hernámsliðið vera teknar, hvað sem öllum
samningum líður.
trt:
A lþýðublaðið birtir í tilefni af brottflutningn-
. um grátklökkan leiðara vegna þess hve illa
aumingia. hermönnunum líði á Keflavíkurflug-
velli. Biður blaðið lesendur sína að Xeggja ,,varn-
armál og stjórnmál“ til hliðar á þessari táralausu
kveðjustund „og íhuga hin'a mannlegu hlið varn-
arliðsins“. Þá er því lýst hve vesíings hermenn-
irnir séu innilokaðir í herstöðvunum og kann
blaðið það ráð helzt að Bandaríkin komi þar upp
enn meiri mannvirkjum hermönnunum til af-
þreyingar. Um það segir málgagn Alþýðuflokks-
ins orðrétt: „ Mikil mannvirki hafa verið reist
í Keflavík til að gera hermönnunum sem bæri-
legasta dvölina. Þó er ástæða til að ætla að
bandarísk stjórnarvöld ættu að gera miklu meira
á þessu sviði“. Blaðið telur líka að „innan ramma
þeirrar reglugerðar sem sambúðin lýtur væri og
hægt að gera ýmislegt meira til þess að kynni
hermannanna og íslands væru önnur og betri en
höft, og 'kuldi. Því miður er ástæða til að ætla
að dvöl varnarliðsins geri 5000 Bandaríkjamenn
á ári að íslandshöturum eða allt að því“. Bene-
dikt Gröndal ritstjóri sem sjálfsagt skrifar þenn-
an vorkunnsama leiðara þykir bað hörmuleg
útkoma enda er hann nýbúinn að benda á það
á Alþingi að landkynningu íslendinga erlendis
sé mjög ábótavant.
mt
ua
Tjetta vorkunnarsjónarmið, er koma á í staðinn
fyrir „varnarmál og stjórnmál“ er ekki lík-
legt til að varða almenningsálit á íslandi. Skyldu
ekki níutíu og níu af hverjum hundrað íslend-
ingum gráta bað þurrum tárum að hver einasti
bandarískur hermaður yrði fluttur burt af ís-
lenzkri grund? Skyldi ekki sá dagur, þegar síð-
asti erlendi hermaðurinn fer um borð til að flytj-
ast á brott frá íslandi, verða slíkur fagnaðardag-
ur nær allri íslenzku þjóðinni að það yrði sem
annar þjóðhátíðardagur? Bandaríski herinn var
svikinn inn í landið á hinn lúalegasta hátt í
trássi við stjórnarskrá íslands og lög. Hann hef-
ur aldrei átt neinu hlutvefki að gegna sem hags-
muni íslenzku þjóðarinnar varða, heldur verið
íslendingum til vanvirðu og smánar, til óþurft-
ar og tjóns. Þeir eru varla margir íslendingar
sem óska nú eftir því eins og Alþýðublaðið að
Bandaríkjastjórn taki að bgygja enn stórfelldari
mannvirki á íslandi til þess að hermannadótinu
leiðist ekki. Skal Alþýðuflokknum bent á að
sýna vorkunnsemi sína á þann hátt að stuðla
að því með öðrum íslendingum að hermanna-
greyin verði sem fyrst send heim til sín, hver
einasti þeirra, ef til vill að fráteknum Georg lið-
þjálfa sem íslendingar gætu átt til minningar,
fyrst lifandi og síðar uppstoppaðan, um þessa
ótútlegu starfsstétt sem troðið hefur verið upp
á okkur um skeið. — s.
irn

Bjartur haustmorgunn,
mildur, hlýr. Unaðsleg gleði
og friður seiflar inn í , hug
þess sem kemur út í rauða
bítið, virðir fyrir sér haust-
iitina og hlustar eftir röddum
þessarar unaðslegu árstíðar,
meðan ennþá er sofið sætt á
svæfli og dýnu. Þrjár tegund-
vorri frú og dillar bömum
okkar. Um kvöldið kennir hún
mér þetta Ijóð á hreimfeg-
urstu þýzku sem ég hef heyrt:
Machen wir’s den Schwalben
nach
Baun wir unz ein nest.
Bist du lieb und bist du brav
Halt zu dir ich fest.
smjöri og svo áttii rjóma og
þitt fræga skyr“, segi ég þug-
hreystandi. „Það verður bara
að tjalda því sem til er.“. Kon-
an hverfur til eldhúss með
sitt farg á herðum, ég dreg
sáturnar að lilöðu, sem hefði
getað tekið á móti meiru,
stúlkan fer að mála.
GUNNAR VALDIMARSSON:
estkoma á

».t II* lll**********"*"”*^’-^^. I I ■ - 1 ,n- T-f
ir smáfugla syngja ókvíðnar
og mynda heil- hálf- og
áttungsnótur á nótnabandi
síma og rafveitu, og einmana
lóa kveður uppúr með ljúf-
sárum tón'; hestar kallast á
með háværu gneggi í fjarska.
Mótstaða loftsins er lítil, lægð
að nálgast, hvert smáhljóð
berst að eyra, þytur í strám,
raul frá lind, niður í ám.
Hundgá, jarmur, köll. Mörg
hundruð fjár á sundi í Hofsá
við Svartabakkahyl, svangar
kindur eftir langan rekstur og
15 tíma stcðu í rétt án vatns
og gróðurs. Voldugasti þáttur
í hljómkviðu haustsins hækkar
og færist nær; sundvott fé úr
hinni grösugu Tunguheiði
, sameinast öðru safni í Teigs-
nesinu og rennur upp á bíl-
veginn; þrjár þúsundir mynda
þennan ráðandi hljóm. Kvödd
hafa verið að sinni S'kjald-
klofi, Sauðafell og Bruni,
Þjóðfell og Súlendur.
Saklaus lömb á leið ’í s'át-
urhús. Börn fátækra tómthús-
manna standa með árar í
höndum við tunnu og trog og
hræra í rauðu rjúkandi blóði
sem drýpur og streymir án af-
láts na^sta mánuð lengur en
dagur er á lofti.
Hvenær skilst mönnum að
það er röng stefna að láta
dýr umsetja gróður jarðar í
afurðir, utan heilagar kýr og
geitur til mjólkurframleiðslu ?
Flekkskeini á túni eftir ó-
þurrkakafla og byrjað að
taka af þeim. Hverju munar
þó Teigsbónda vanti á Fells-
rétt? Góðir grannar sjá um
fé einyrkja. Dragi er ræstur
og hánni er snúið. Suðaustan-
kúfur á austurfjöllum, sólin
skín og ba'kar, vatnshiti taut-
ar maður og setur ýtu við
dragann, Síðasta beðjan mæt-
ir skúrinni óuppsett, suðaust-
an þáminn hefur efnt heit
sitt.
— Hún kemur utan veginn
og regnið steypist úr loftinu,
stórir dropar, knúðir stormi
Það er búið að segja mér að
hún sé á leiðinni og tali ensku.
Eg ræsi dragann og fer á
móti stúlkunni frá landinu
þar sem konur hafa ekki
kosningarétt. Hún er illa
skóuð en andlitið rjótt og
ferskt. Þungur bakpoki er
lagður fyrir aftan sætið,
sjálf stendur hún á beizlinu,
þakklát, afsa'kandi. Ferguson
er hleynt undan regninu og
brátt erum við umvafin ilmi
frá síðdegiskaffinu. Eg fer á
rét.tina eftir kaffið til að sækja
féð, en óperusöngkona sunn-
an úr ölpum þvær upp með
Bist du falsch o schwalber-
isch
Fliegt die Sehwalbin fort,
Fliegt sie nach dem Súden
hin,
Und du bleibst im Nord.
Eg finn strax að þetta er
upplagt að syngja í- baðher-
berginu þegar maður er að
raka sig.
Og svo kemur nýr dagur,
lofandi góðu um að hægt sé
að hirða síðasta stráið á sumr_
inu Innan dyra hefur konan
áhyggjur stórar. Heimilið
stendur uppi matarlítið og
gestur frá ókunnu landi. Jú,
að visu eru tveir fullorðins-
hausar frá í fyrra nýkomnir
af frystihúsi. ,,Já, og svo er
nóg af nýjum kartöflum og
Jafnvel soðna þekki ég
kjammana af Heiðaþrá, sem
oftast slapp til fjalla með ó-
mörkuð lömbin sín, en skilaði
þeim heim fyrir göngúr af-
burða vænum. Og svo var liún
þetta gull að ganga fyrir sér
í snjó og ótíð. Nú á að borða
þetta heimska höfuð af uppá-
haldsánni! Eg hjálpa gestin-
úm og skera beztu bítana
handa henni og þetta fihnst
henni herramannsmatur. Kon-
an tekur gleði sína þegar hún.
sér að. lystin er engin upp-
gerð, en ég nota tímann tit
að spyrja þessa menntuðu og
greindu stúlku. sem dvelur
missiri í hverju landinu á fæt_
ur öðru og skrifa" svo ..fyrir
blöðin heima“. I Skotlandi
vann hún á hóteli, í Englandi
á spítala, og sem ég spyr
hana hvort stríðið hafi ekki
'komið við hana, segist hún
hafa verið eins og hvert annað
ba.rn þá, „En“, bætir hún við,
„Eg vann með þvzkri st.úlku á
soítalanum í Englandi sem
blygðaðist sín f.yrir þióð sína
og ætlaði ekki að snúa heim;
sagðist hafa verið neydd til
r ð vinna að niðursuðu á Gyð-
ingakiöti við eina' af útrým-
ingarbúðum nazista, og þar
hefðu sumir SSmennirnir látið
matreiða Gyðingasviðin í
heilu lagi til merkis um að
Gyðingasvín væru eins og
_t_i 11111111:11111111111111111111111 ■ 11 ■ 11111! 11 s 111111111 c 11111; i: i; 11111111111111 m m i • j 1111111111

94. þáttur
5. marz 1960
ÍSLENZK TUNGA
Ritstjóri: Árni Böðvarsson.
|Orðabelgur og flelra
Ég hafði hugsað mér að láta
nægja um prentvillur það sem
ég tíndi til í þáttinn síðast,
en ekki er mér það fært. Þar
slæddust því miður með nokkr-
ar vibur, sem spruttu af því
einu saman að ég treysti of
vel minni mínu. Er þá fyrst
að þegar ég talaði um vísu
Guðmundar Böðvarssonar um
þrekkinn fór ég rangt með
heitið á bók hans, Dyr í vegg-
inn. Hins vegar er skýring
þessarar villu sú að þegar ég
las próförk að bókinni, fékk
ég þá hugmynd að hún ætti
að heita Að ganga í vegginn,
hvort sem það hefur verið
ímyndun mín eða komið frá
höfundi, og þannig hef ég
skrifað heiti bókarinnar við
vísuna. En hvað um það, villa
var þetta engu að síður — og
vantar nú bara góða vísu frá
Guðmundi um villuna í prent-
villugreininni..
En ekki er öll sagan úti enn.
Draugaorðinu mjata sneri ég al-
veg við, því að ni.jala er til, en
hin myndin ekki og það er
di augamyndin mjata sem er j
orðabók Sigfúsar. Það var Ás-
geii Blöndal Magnússon cand.
mag. sem fann að sögnin að
„mjata“ mundi vera draugorð
og kom henni fyrir kattarnef
með athugun á handriti höf-
undar, eins og hann mun ein-
hvern tíma hafa vikið að f
útvarpsþætti um islenzkt mál.