Þjóðviljinn - 31.05.1964, Blaðsíða 5
Sunnudagur 31. maí 1964
ÞTÖÐVIUINN
rf* . •
,**. • ).'• 'a -.„V. * í-
E
• ©•
ÞrsndenburgerS] f
Jof • 1
esrit&félB'St
4iE
'fÍAqrx:, •,«<
\tngels• \
'■■.flatiy
• -^vu.v,
\Mexand7rptatzp- • ' j-'- v'
^ ;v.;
t • vtfc§*v--' •■' • ''
15: ^ferligéeiivnjifi^ %f3^"
,•<•-.• /V ; '• .'■*■ ■' ••'•'•. .C^flSs..
• :-' ••'.'• CJjBaubegintt 1?6^. ; •• ?
Brandari fyrir J)á sem eru á
Berlin Mitte. Dökku hringarnir sýna byggingar eða byggingarliverfi, sem hefur verið lokið við eða verður lokið við á þessu ári. Þeir hvítu sýna byggingar götunni: Ur hverju dó rott-
.................. an þin eigmlega? — Pabbi
sem hafið verður að byggja a annu 1964. sagði, að íbúðin okkar væri
svo rök.
Einum og öðrum
til viðvörunar
BERLÍNAR-
BRÉF
Síðari hluti
Verðlag f höfuðborg DDR
hefur verið mjög hátt, miðað
við kaupgetu almennings (svo
ég noti orðalag Þjóðviljans) og
kaupið lágt. (Verðlag hátt mið-
að við kaupgetu og kaupið lágt.
Tja, hvað þýðir nú eiginlega
kaupgeta? Fyrst þarf að vita
það áður en farið er að skrifa
um málið. Burt séð frá þessari
tautólógíu, er þetta fullyrðing,
sem Ragnar á eftir að sanna.
Hitt er rétt hjá Ragnari, að
orðin höfuðborg DDR eru
skrifuð án gæsalappa — g). Þar
þekkist verkfallsrétturinn ekki
lengur, og ,,frjáls verkalýður'*
verður að gera sig ánægðan
með það, sem leppstjómin
skammtar honum sem er eins
og skítur úr hnefa, miðað við
það, sem við eigum að venjast.
(Hverju á nú Ragnar að venj-
ast i V-Berlín? Næst gæti hann
skýrt frá því í Tímanum, hvað
hann fær í kaup (það er nefni-
Iega skítur úr hnefa) og hversu
mikið af því fer í skatta. Þá
gæti hann skýrt frá því, hvem-
ig hann fer að Iifa af Iaunum
sínum og hvort maður í A-Ber-
lin, sem myndi hafa álíka
•nettólaun og hann myndi þurfa
að vera á götunni vegna hárr-
ar húsaleigu — g). Til saman-
burðar má geta þess, að þótt
verkamaður hafi 3 a-þýzk mörk
á tímann (sbr. hvað a-þýzkt
mark er lægra en v-þýzkt)
eru vörur í DDR miklu dýrari
en hér fyrir vestan. (Hvað
skyldi vera átt við með þess-
ari sctningu? Hefur hann 3
mörk í laun á tímann eða
hvað? Hvað kemur athuga-
semdin innan sviga málinu
við? Sé a-þýzkt mark lægra en
v-þýzkt, þarf þá aðeins að taka
það til greina við samanburð
Iauna en ekki vöruvcrðs? Ég
held að Ragnari hefði verið
fyrir beztu að reyna að átta
sig á kaupgetu nettólauna
verkamanna fyrir austan og svo
fyrir vestan. Þar skiptir geng-
ið engu máli. — g)..
Svo mætti lengi halda áfram
— föt, tóbak, vín o.fl., allt eru
þétta vörur, sem okkur þykja
sjálfsagðar fyrir vestan. en eru
rnjög dýrar fyrir austan „mið-
að við kaupgetu almennings".
(Helzt þykir mér listinn kyn-
legur. Ekki vissi ég, að flesk og
súkkulaði teldust til svo mik-
ilvægra nauðsynja, að þeim
bæri helmingur listatalningar-
ínnar. Burt séð frá vöruverði,
sem gefið er upp, er erfitt að
sjá við hvað er átt. T.d. verð
á kaffi og súkkulaði er til-
greint upp á pfennig og þó er
svo ógurlegur fjöldi tegunda til
ákveða hvað helzt skyldi taka.
af þessu að erfitt gæti verið að
Annnars segir þessi listi fátt,
þótt réttur væri. Betra væri, ef
Ragnar tæki helztu neyzluvör-
. ur í þessu landi, tryggingar-,
kennslu-. húsnæðismál og álíka
og bæri það við verðlag í V-
Þýzkalandi, því A-Berlín er
efnahagslega séð hluti af A-
Þýzkalandi, en V-Berlín er
niðurgreiddur sýningargluggi. Á
síðasta ári fékk hann t.d. 1460
milj. DM frá V-Þýzkalandi til
þess að missa ekki glanssvip-
inn. Hvað föt snertir eru þau
alls ekki svo dýr hér, hcldur
eru það gæðin, sem mættu oft
vera bctri, sem kemur til af
því að það bezta er flutt út.
sígarettur eru álíka dýrar og
fyrir vestan og hvað vín snert-
ir, þá leyfir maður sér aðeins
að vona að þessi fullyrðing
Ragnars fái raunhæfa staðfest-
ingu þá Iandar úr austur- og
vesturbænum setjast næst að
drykkju — g). Getur jafnvel
reynzt erfitt að fá brýnustu
lífsnauðsynjar þar, svo sem
mjólk, egg, sykur o.fl. (Þetta
er nú alveg út í hött, Ragnar
minn, og held ég, að þú hljótir
T.d. V-BERLÍN:
Flesk,
Smjör
Kaffi
Súkkulaði
A-BERLÍN:
Flesk
Smjör
Kaffi
Súkkulaði
vesturmörk 6.37
7.11
17.81
1.23
austurmörk 8.00
10.00
75.00
3.85
Séð niður á eina götuna í Berlin Mitte, götu sem Ragnar hefur
farið nokkrum sinnum um.
að vita betur. Að minnsta kosti
hafa þessar vörur alltaf verið
til í búrinu hjá mér, þegar þú
hefur átt leið fram hjá og ef
þú heldur, að ég hafi geymt
þetta í búrinu til þess að reyna
að plata þig, þá ættirðu að
gera þér eitthvert sinn það ó-
mak sem fréttaritari Tímans
að ganga inn í einhverja mat-
vörubúðina hérna áður en þú
skrifar næsta fréttabréf um
hungursneyðina fyrir aust-
an — g).
Norðmaðurinn A. H. Mohn
hefur skrifað raunsæa bók um
þetta efni, (Já, við höfum séð
hversu raunsæ hún er, þvi
margt af því, sem Ragnar hef-
ur skrífað, er tekið óbeint upp
úr þeirri bók. Það út af fyrir
sig er Ragnari ekki láandi,
því hann þarf nú líka að lifa
(og drýgja tekjur sínar, þótt í
,,frelsinu“ sé), en vonandi er aö
Ragnar verði framvcgis það
raunsær að styðjast við aðrar
bækur og vaða ekki í blindum
hatursáróðri gegn DDR og só-
síalismanum almennt — g) þar
sem hann segir m.a., að A-
Berlínarbúar fái 250 gr. af
smjöri á viku, mjólk sé aðeins
afgreidd til verðandi mæðra,
fólks með vissa sjúkdóma og
ungbarna, og sé þá eitthvað
eftir, geti borgarar DDR fyrst
fengið eitthvað. (Það virðist
vera helzta raunsæi þessarar
bókar eftir Mohn að téíja
verðandi mæður, fólk með
vissa sjúkdóma og ungbörn
ekki til borgara DDR. Ég vona
að ofangreint dreifingarkerfi
fái þó náð fyrir augum Ragn-
ars, þar sem mjólk er af skorn-
um skammti, sem alls ckki er
tilfellið í A-Bcrlín. Smjör-
skortur er nú heldur ekki hér
fyrir austan og gæti Ragnar at-
hugað það sér til gamans í
hvoru Iandinu (A-eða V-Þýzka-
landi eða jafnvel V-Berlín)
smjörncyzlan sér hærri á
mann. Ég vona að hann reki
ekki í vörðurnar við niðurstöð-
una — g). Hætt er við að
fólkið á Islandi gerði sér þetta
ekki að góðu (að borgarar DDR
fái þá fyrst eitthvað þegar eitt-
hvert annað fólk hefur fengið
nóg? — g). Þegar allt þetta er
lesið. (Ragnar á náttúrlega að-
eins við það, sem hann hefur
skrifað, en ekki athugasemdir
mínar — g) fer fólkið að skilja,
hvers vegna „frjálsa" fólkið í
A-Berlín vill yfirgefa frelsið og
koma í „auðvaldsánauðina“ hér
í V-Berlín.
Annað ér athyglisvert í sam-
bandi við verzlun og viðskipti
austanmanna og það er, að t.d.
búsáhöld, eins og þvottavélar
og ísskápar, fást ekki keypt
beint út úr búð, eins og við
eigum að venjast, heldur er
biðtíminn eftir slíkum gripum
2—3 ár, (Ragnar hefur nýlokið
við að skýra okkur frá þvi
hversu verðiagið sé voðalega
hátt og kaupið Iágt í A-Berlín,
en samt viröist fólkið hafa það
mikla peninga undir höndum,
að það verði að bíða eftir að
geta keypt ísskápa og bíla.
Þetta finnst Ragnari að sjálf-
sögðu athyglisvert og skal það
því athugað nánar. Sem viss
afleiðing af opnum landamær-
um höfðu meðallaun í
Þýzkalandi liækkað meir
hækkun framleiðninnar
réttlætt fyrir jafna þróun
þjóðarbúskaparins. Á síðustu
2—3 árum hefur verið unnið að
því að koma aftur á jafnvægi
í þessum málum (sbr. grein
eftir mig um þetta í Þjóðvilj-
anum frá 7. okt. 1963) og er
því nú að mestu Ieyti Iokið.
Þetta ástand leiddi m.a. til
þess, að vöruframboð samsvar-
aði ekki alltaf kaupgetunni. Nú
er þessu tímabili að mestu lok-
ið og viss kauphækkun átti sér
stað sl. haust. Á þessu ári og
einkum því næsta munu tölu-
verðar kauphækkanir eiga sér
stað — og það án verkfalla, en
það gæti Ragnari þótt athygl-
isvert, því slíku á hann eflaust
ekki að venjast fyrir vestan.
Hvað þvottavélar og ísskápa
sncrtir, þá er hægt að kaupa
ísskápa nú beint út úr búð, en
biðtími eftir þvottavél er enn
fyrir hendi, þó engin 2—3
ár — g) og vilji maður kaupa
bíl, er biðtíminn meira en 5
ár. Hvernig ætli standi annars
á því, að bílar eins og Trabant
Ragnar er alltaf af japla á, þ.e.
3—4 a-þýzk mörk gegn 1 v-
marki, þá þyrfti að deila 3 til 4
i tæp 8000 mörk og væri þá
bíllinn orðinn anzi ódýr og þar
með hefði Ragnar með rök-
semdafærslu sinni kippt fótun-
um undan æsifregnum sín-
um — g).
Lepp>stjórn Ulbrichts er al-
mennt nefnd (af þeim, sem
ekki viðurkenna hana) „Pan-
kow“ stjómin eftir því borgar-
hverfi, sem hún hefur aðsetur
sitt í. en aðalgrenið er einmitt
þar. (í stað orðsins almennt
hefði ég sagt stunndum, því
mörg nöfn eru notuð um rík-
isstjóm DDR af þeim, sem ekki
viðurkenna hana — g). Þaðan
eru allar skipanir geínar, lög
Nýi Trabantinn, sem hafin var framleiðsla á á þessu ári.
■ •• p'orrr
A-
en
gat
skuli vera seldir heima fyrir
ca. 65000 kr. með tpllum og
hægt áð' fá' ‘ ótakmarkaðan
f jölda þeirra, (er það? — g) þeg
ar sami bííl •er seldur í A-Ber-
lín fyrir 9000 mörk — og bið-
tími í 5 ár??? (Ekki veit ég,
hvort þessi þrjú spurningar-
merki séu til að undirstrika
vanþekkingu, en málið er efna-
hagslega séð afar einfalt:
Trabantinn, eins og hver önn-
ur vara, hefur vissan fram-
leiðslukostnað. ÍJtsöluverO vör-
unnar þarf alls ekki að sam-
svara framleiðslukostnaðinum,
heldur er þar einnig ákvarð-
andi verðlagspólitík ríkisins,
sem í þessu tilfelli setur ó-
beinan skatt á menn með hærri
tekjur, skatt sem þá þarf ekki
að sctja á almennar nauðsynj-
ar. Á heimsmarkaðinum gildir
allt annað verð: heimsmark-
aðsverðið. Fyrir jafn gjaldeyr-
ishungrað land eins og DDR
gctur það oft orðið nauðsyn að
fara niður fyrir það og borgar
sig þá að selja einmitt þær
vörur, sem þó eru seldar fyrir
ofan framleiðslukostnað og
þannig getur það borgaö
sig þjóðfélagslega séð að
selja vöru helmingi ódýrari
úr Iandi en hún er seld innan-
Iands, því að innanlands á sér
aðeins eignatilfærsla stað, en
hvað útland snertir auknar
þjóðartekjur auk gjaldeyrisins.
Þannig stendur nú á mismun-
inum, Ragnar minn. Burt séð
frá þessu, þá kostar Trabant
hér innan við 8000 DM en
ekki 9000 DM. Trabantinn hef-
ur auk þess reynzt mjög vel og
er mjög sparneytinn á flatlendi
og á því að hækka fram-
leiðslu hans um helming á
tveimur næstu árum, svo að ég
held að þessi 5 ár séu ekki
ár raunveruleikans — g). Ekki
getur það verið gengistnunur,
því hann er ekki viðurkenndur
fvrir austan. Markið er selt 1:1.
(F.ins og þegar hefur verið sýnt
fram á, þá kemur einhver
gengismunur þessu máli ekki
við. Ef svo væri, að það svindl-
gengi væri raunhæft, sem
sett — en vitanlega koma <511
þau log og ólög beinusfcu leið £cá
Moskvu. (Vitanlega. því rikfef
stjórn. DDR „er ekki til“ — g).
Að koma iim í A-Berlín er
eins og að koma inn í aðra
borg. (Það má vera, þó hefðí ég
sagt, að það væri eins og að
koma inn í annað ríki, þar sem
ekki er aðeins um að ræða
annað þjóðskipulag heldur og
ríkjalandamæri — g) Eyrsfc
þarf maður að faæa gegmnn
múrinn (Það fer nú eftír því
hvar farið er — g) og sýna
vegabréf og snúa öllum vösam
við (er það?) til að ftrtlvissa
verðina um, að maðtrr hafi
hvorki peninga né neán dag-
blöð, vikublöð eða neitt prent-
að mál, sem sfcofnað gæti ör-
yggi DDR í voða. (Þama ýkir
Ragnar nokkuð eins og svo
margir Islendingar geta stað-
fest, sem farið hafa milli borg-
arhlutanna. Þama er kontroll-
erað atveg eins og gert er a
flestum Tandamærum — þó
ekki eéns stíft og í „landí
frelsisins" Ameriku, hef ég
heyrt. Ég var búítm að nefna
það áður, hvað væri bannað
hér fyrir austan og hvað fyrír
vestan. Ef Ragnar skyldi efast
um að í V-Þýzkalandi væru
Iög til „vamar öryggi“ og hinu
„lýðræðislega frelsi“ mætti
hann lesa 92. grein hegningar-
laganna, sem leggst þannig úf
síðan Frjáls þýzk æska (1951)
og Kommúnistaflokkuriim
(1953) voru bönnuð, að allur
sósíalskur áróður er bannaður
í ræðu og ritL Nýjasta dæmið
er að lllbricht bauð v-þýzkn
stjórninni að blöðin ,,Sud-
dcutsche Zeitung“ og „Die
Zeit“ skyldu verða Ieyfð til
sölu í DDR, ef „Neues Deutsch-
Iand“ mætti verða selt í V-
Þýzkalandi, en v-þýzka stjóm-
in virðist ætla að neita þessn
tilboði. Fangelsanir DDR-borg-
ara, sem koma til V-Þýzka-
Iands, eru Iíka grundvallaðar
á 92. greininni. Enda þótt V-
Berlín tilheyri ekki V-Þýzka-
landi og þessi lög eigi því ekld
að gilda þar, þá þekkist það,
Framhald á 7. síðu
1