Þjóðviljinn - 02.02.1967, Blaðsíða 4

4 SlBA — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 2. febrúar 1967.
OFT HAFA vindar loftsins skemmt
sér vel í Reyk’javík, en sjaldan eins
og núna síðustu vikurnar. Hraðinn
hefur þó ekki verið meiri en gengur
og gerist um þetta leyti árs, og ryk-
gusumar oft myndarlegri hér áður
fyrr, en skemmtiatriðin orðin miklu
fjölbreyttari. Það er ekki amalegt
fyrir norð-austan kaldann að taka
í fangið á Miklatorgi forsíðu-mynd
úr basarblaði af fáklæddri stúlku,
sveifla henni hátt á loft, og hefja
svo sprækan dans vestur Hring-
braut með dömunni, nokkrum tóm-
um sígarettupökkum, plastpokum
og karamellubréfum, að maður tali
nú ekki um fjörið ef gömul skóhlíf
bætist í hópinn við Þjóðminjasafn-
ið. — Þá hefur vestan stormurinn
lifað margar glaðar stundir í mið-
bænum með Morgunblaðinu og
Þjóðviljanum frá í gær og sunnu-
dagslesbók Tímans, og þó sérstak-
lega Alþýðublaðinu sem alltaf er
svo létt á sér með allskonar sprell.
Svo kemur suð-austan rokið og sæk-
ir það sem á vantar í partíið, tómar
mjólkurhyrnur, bréfpoka og brauð-
skorpur, i troðfullar öskutunnur
sem bíða þess gapandi bak við hús
að einhver komi að létta á þeim,
og luma ef til vill á gömlum nær-
buxum og nöguðum sviðakjamma, ef
hressilegur sviptibylur ætti leið
hjá.
• • •
EN ÞEGAR hlé verður á blæstrin-
um andartak ofbýður gamalli konu
á Skólavörðuholtinu ástandið á
gangstéttinni sinni, . —; tekur sér
kúst í hönd og þrammar út að sópa.
— Sú er nú galin þessi, hugsa veg-
farendur og hafa nokkuð til síns
máls, konan berst nefnilega vonlít-
illi baráttu, ekki aðeins gegn vind-
um loftsins, heldur líka vinum og
samherjum þeirra, harðvítugum
Subbudubbuher í höfuðborg ís-
lands, einhuga sveit með óþrjótandi
birgðir af nýtízku rusli til að dreifa
í kringum sig á strætum og gatna-
mótum, og einn og einn skæruliði
með vondan sóp að vopni má sín
lítils gegn ofureflinu. Meirihluti
borgarbúa hinsvegar hlutlaus í
stríðinu, en borgarstjórnin ráðþrota
eins og fyrri daginn, með fámennt
og vanmáttugt gæzlulið sorphreins-
unarmanna til málamynda, og hef-
ur enda öðrum og mikilvægari
störfum að sinna, hver sem þau nú
eru. Kannski er Geir líka alveg
f ÚTLÖNDUM verða kollegar hans
þá fyrst verulega hreyknir þegar
þeir eru búnir að hreinsa og snurf-
usa höfuðborgina sína. Peng Sén í
Peking var ekki settur af fyrir
sóðaskap, og þegar ein miljón
rauðra varðliða var búin að hrak-
yrða hann á Torgi hins himneska
friðar, sá þar ekki snifsi að fundi
loknum, ekki svo mikið sem eina
blaðsíðu úr Maó. Rússar skrúbba
Moskvu hátt og lágt allar nætur,
og á daginn liggja lögregluþjónar
í leyni við húshorn og grípa á
stundinni hvern þann er ffeygir síg-
arettustubb á götuna, — gott ef
hinn seki er ekki umsvifalaust
sendur í saltnámurnar í Síberíu.
Við getum nú tæplega tekið okkur
þessar austrænu aðferðir til fyr-
irmyndar, en gætum kannski lært
eitthvað vestar. Lordmerin í Lund-
únum lætur sekta litter offenders,
þá sem fremja sóðaglæpi, um 10
til 20 pund, 'og hefur líka fullt af
sorpkössum út um allar trissur, og
heyrzt hefur að bílstjóri sem leyfði
sér að hvolfa úr öskubakka sínum
við gangstéttarbrún eða á bílastæði
í Washington, yrði þar með sviptur
ökuleyfi ævilangt, — enda kemur
slíkt ekki fyrir þar í sveit.
• • •
ÞAÐ VÆRI ef til vill athugandi
að skipa nefnd til að rannsaka
hvaða aðferðir ættu bezt við ís-
lenzkar aðstæður í þessu máli, hún
gæti skilað áliti fyrir næstu borg-
arstjórnarkosningar og mætti
prenta það í Bláu bókinni. Svo má
líka að skaðlausu prófa enn einu
sinni að- skapa sterkt almennings-
álit, þó það hafi sjaldan gefið góða
raun fram að þessu, hvorki í and-
legum-, veraldlegum né bindindis-
efnum, og einstaklingsframtakið
dugar víst skammt, þó það sé gott
í frysti-iðnaði og togaraútgerð. í
fljótu bragði virðist þrátt fyrir allt
vænlegast að borgarstjórnin geri
skyldu sín-a, komi sér upp tækjum
og mannskap til að annast sorp-
hreinsun í borginni, þá gæti líka
farið svo að æ fleiri hlutleysingjar
snerust gegn Subbudubbuhernum,
sem yrðu smám saman að hörfa
undan og lúta í lægra haldi og þá
færi að hilla undir hrein torg og
fagra borg sem Geir dreymdi um
fyrir síðustu kosningar. Að öðrum
kosti munu vindar loftsins halda
áfram að skemmta Sér betur og bet-
ur á leið sinni um höfuðborgina, og
stíga æ villtari dans við draslið.
KOLBEINN SVARTI.
sama.
Að selja togara
J miðjum svartsýnissöng um tilgangsleysi togara-
útgerðar á íslandi gerðust þau tíðindi í vetur
að Maí frá Hafnarfirði sannaði aftur og aftur
hversu stórvirk þessi framleiðslutæki eru. í tveim-
ur veiðiferðum lagði hann á land í Hafnarfirði
nær þúsund lestir, og reyndist það mikil björg í
bú í bæjarfélagi þar sem atvinnuskortur var orð-
inn nákominn verkafólki; þriðji mikli aflafengur-
inn var seldur erlendis, og hafði togarinn þá afl-
að verðmæta sem nema 5,8 miljónum króna í að-
eins þremur veiðiferðum. En á sama tíma og þess-
ir atburðir gerðust stóðu ráðamenn Hafnarfjarð-
arbæjar í leynimakki til þess að reyna að selja
Maí úr landi, en hinn væntanlegi kaupandi er
brezki togarahringurinn Ross. ; ; n •
JJvers vegna skyldi brezka stórgróðafélagið Ross
telja sér fært að gera Maí út á veiðar frá Bret-
landi á sama tíma og það er talið vonlaust gjald-
þrotafyrirtæki að gera skipið út héðan?
is þeirri spurningu verða allar röksemdir stjórn'
arvaldanna um vanda togaraútgerðar á íslandi
hreinni markleysu. Ekki þarf Ross á því að halda
að stunda veiðar innan 12 mílna markanna um-
hverfis ísland. Ekki virðast eigendur Ross sam-
mála því að aflavon í Atlanzhafi sé orðin svo rýr
að. togaraútgerð standi ekki undir sér. Eftirsókn
brezka auðhringsins í íslenzkán tógara er óræk
sönnun þess að vandi togaraútgerðar hérlendis
er allur af mannavöldum, afleiðingar rangrar
stefnu í efnahagsmálum, sjálfskaparvíti. Það sjálf-
skaparvíti hefur á skömmum tiima kvistað niður
helminginn af íslenzka togaraflotanum, og verði
haldið áfram á sömu braut er ekki annað sjáan-
legt en að togaraútgerð frá íslandi leggist gersam-
lega niður á þessu ári, en þeir togarar sem seljan-
legir eru stundi veiðar umhverfis ísland undir
erlendum fánum.
J’ogaraeigendur á íslandi hafa brugðizt furðu
heimóttarlega við þessari öfugþróun; þeir hafa
ekki verið menn til að rísa sameiginlega gegn
hinni háskalegu gjaldþrotastefnu stjórnarvald-
anna heldur látið kyrkja sig einn og einn. En auð-
vitað hvílir meginábyrgðin á stjórnarflokkunum,
Sjálfstæðisflokknum og Alþýðuflokknum. Sjálf-
stæðisflokkurinn taldi sig eitt sinn merkisbera tog-
araútgerðar á íslandi en sá tími er löngu liðinn;
gróðamenn hans hugsa nú aðeins um að fá að hirða
mola af borðum erlendrar stóriðju. Hins vegar hef-
ur Alþýðuflokkurinn verið látinn bera formlega á-
byrgð á ófarnaði togaraútgerðarinnar; uppdráttar-
sýki hennar var skipulögð 1 valdatíð Emils Jóns-
sonar, en síðan var Eggert G. Þorsteinssyni falið
að kasta rekunum. Sé einhverstaðar líf í gamalli
taug innan Alþýðuflokksins hlýtur nokkur sárs-
auki að fylgja þeirri staðreynd, að verið er að
leggja niður sjálfa bæjarútgerð Hafnarfjarðar og
togari með nafninu Maí að lenda í klóm erlendra
keppinauta okkar. — m.
konu, og munu 9 af börnum
þeirra á lífi.
Árið 1917 flytur Erlingur til
Reyk.iavíkur og nemur land í
mýrinni neðan við Öskiuhlíð-
ina og nefnir Haukaland. Næstu
árin stundaði hann vélsmíði,
en aðstoðaði iafnframt móður
sína við grasalækningar henn-
ar — og fór svo að þær urðu
aðalstarf hans fram til síðustu
stundar. Myndi það ótrúlegur
fiöldi ef allir sem til hans leit-
uðu vottuðu um góðan árang-
ur þeirra lækninga, — þar á
meðal menn er taldir höfðu
verið dauðvona.
Enda þótt ég muni Erling allt
frá þeim tíma er dagleg leið
hans lá um giallbrautina er var
yfir mýrina sunnan Laufás-
vegar fyrir nokkrum áratug-
um, þá hófust kynni okkar ekki
fyrr en löngu síðar, er hann
þurfti að reka erindi við Þióð-
viliann, og komst ég þá að því
að þessi maður, — er ég hafði
heyrt einhveria (sem vil.ia tolla
í tízkúnni, líka með hugsana-
gang) nefna sérvitring og
„grasakuklara“, — var síður
en svo sérvitringur, heldur
þvert á móti einn fr.iálslyndasti
maður er ég hef kynnzt. ósýkt-
ur af hleypidómum og fyrir-
framsannfæringu Áratuginn
sem er að líða var ég nokkuð
tíður gestur Erlings — þeirra
stunda hefði ég ekki viliað vera
án. Erlingur var þá alltaf veit-
andinn, af menningu tímabils
sem nú er horfið. Menningu er
bar merki harðhn.iósku og erf-
iðleika íátækrar lítillar þ.ióðar,
en átti sinn sérstaka þokka
og unað — ást og traust á
manninum og þroskamöguleik-
um hans sem siðgæðis- og
vitsmunaveru.
Framhald á 7. síðu.
Erlingur
Filippusson
grasalæknir
13. des. 1873 — 25. jan. 1967
Erlingur Filippusson var um
margt sérstæður maður — og
mannlegur í bezta skilningi.
Erlingur var fæddur í Kálfa-
fellskoti í Fliótshverfi í Vestur-
Skaftafellssýslu 13. des. 1873
og því á 94. aldursári er hann
lézt.
Hann var einn af 14 börnum
peirra Þórunnar Gísladóttur
(er var kunn „grasakona" á
sinni tíð) og Filippusar Stefáns-
sonar, sem bæði voru af Núps-
staðarætt og Hlíðarætt.
Tímabilið sem Erlingur ólst
upp var hörð ár og fátækt i
landi, en samt sóknarhugur í
þióðinni. Erlingur var við nám
í Eiðaskólanum, en af fram-
haldsnámi varð ekki. Að því
loknu gerðist hann farkennari
í nckkra vetur. þá siómaður á
Suðurnesium en nokkru fyrir
aldamót flutti f.iölskyldan aust-
ur á Fliótsdalshérað og hugð-
ist setiast þar að, en þar sem
fyrirhugað iarðnæði brást flutt-
ist hún árið eítir til Seyðis-
fiarðar. Þaðan lá leiðin að
Skálanesi við Seyðisfiörð, þá
til Brúnavíkur og svo til Borg-
arfiarðar eystra. Það mun hafa
verið 1912 að Erlingur fluttist.
til Véstmannaeyia, til Gissurar
bróður síns er lært hafði vél-
smíði í Svíþióð og vann í tvö
ár við að halda .vélunum í bát-
um Eyjamanna í lagi. Einn vet-
ur meðan þeir áttu heima
eystra dvöldu þeir í Reykjavík
við silfursmíði og höfðu verk-
stæði á Laugavegi 4 — þar
sem síðar varð verkstæði Jóns
Sigmundssonar. Frá Vest-
mannaeyjum fór Erlingur aft-
ur austur á Borgarfjörð og bjó
m.a. á Gilsárvöllum.
í Borgarfirði giftist Erling-
ur Kristínu Jónsdóttur, ágætri
DIODVIIIINN
Otgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósialistaflokk-
urinn.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Sigurður T. Sigurðsson.
Framkvstj-: Eiður Bergmann.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja Skólavörðust- 19.
Sími 17500 (5 línur) — Áskriftarverð kr. 105,00 á mánuði. —
Lausasöluverð kr. 7.00-
t
*
t