Þjóðviljinn - 03.06.1970, Blaðsíða 5

Miövikudatgur 3- júní 1970 — ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA J
HRÆDDIRMENN
Þarai 34. aiprtfl síðiaisWi9inn
gerdust þaiu tíðindi, að hópur
ungis ióDks úr ýimisuim, akrálliuim
í Reyfcjavík, lagði ledð sana í
menntamá'laráðuneyti lands
okfear og bj«5st til að amdmæla
ríkjandii óstandii í aðbúnaöi
■þeárra,, sem kjlóBa að giainiga hinn
títt lioíaða menntaivieg. Bfitir bví
sem ráðið verður af firúttuim,
sikyldu andlmeBli þessi undlir-
strikuð með þrasetu stoóiafólllks
í þesisium virðuilegiu húsatoynn-
urn, í von um andsivör fná
ráðamönnum þjóðarínnar í þess-
um efnum, trúlega þá ftyrst og
fremst frá sjálllfum mennta-
máiaráðherranum, Gylfa Þ.
Gfslasynii.
Ýmsiar frognir ia£ viðbröigiðum
stjómarsinna og þeirra trún-
aðarmanna hafa verdð á íUæk-
ingi um lamd alllt og vatoið
mörgum gremju og flurðu, sem
enn hafla elðtoi inntetoið þá of-
beldisins og yfirgamgsiims oÆsa-
trú, sem núverandi vaildihafar
virðast telja vaenilegasta sér til
bjairgar á þessum síðustu og
verstu tímiuim. Þó tekur sann-
ledtourinn um þau sivör, sem
unglingar þess-ir raunvenullega
hafa fengið, út yfir aUar flugu-
fregnir. Því varia ljúga mál-
gögmjsjátórar rikisstjómarinnar,
blöð hennar og fjölmiðllunar-
tæki. Bkkert máligaign eiigaung-
lingarn-ir, sjálifiir till túltounar
sínuim málstað- Svo að ég og
miímir líkar verða að reyna að
lesa mdlli lína í því nær ein-
hliða fréttafllutndnigi, hvað raun-
verulega hefur gerzt og hiver
aridsvör yfirvöld menntamélaá
íslandi eru í orðum pg æði við
áfleitnum vandiamáfluim ungs
menntafólks. Og þair er ekiki
um að villast. Andsvörin eru
valdbeiting, sigað er á unga
fóltoið lögreglu, sem meðhiverja
ári sem líður virðist verða súp-
ermiennskari í öMuim sínum að-
gerðum en áður em dœimi til
hér á landd. Og þykir þó rík-
isstjómarínálgögnuim og hennar
halalklleppum ektoi nóg að gert.
Má því það íslenztot mennta-
fólto erlendis, sem þátt tók í
líkum aðgerðum í íslenzkum
sendiráðum á Norðurlönduim,
vita að þess hlutur er ]>víbetn
sem það er fjær yfirvöldum
sínurn.
Um þær aðfarir lögregiunnair,
sem hvað mestri hneykslun allls
hugsandi fóSkS hefur valdið i
þessu sambandi, verður ekki
rætt hér, aðeins bomar fram
nokikrar spumdnigar. Hér er um
að ræða fyrihbæri, sem von-
andi verður tekið til alvadlegr-
ar íhuigunar af landsmönnum
ölluim og kemiur ílleimm við en
þeim,, sem eiiga heimiili í
Reytojavuto. Viíljum við láta
hrædda menn annast löggæzlu?
Er etotoi vissara að hafa í þvi
stamfi menn. sem hafa stjótt-n á
ótta sínuim og gríp>a þvi ektoi
til óyndiisúrræða í orði néverki,
þegar eit-thvað lx>r við sem tii
nýlundu telst? Er ektoi nóg, að
hafa hrædd yfirvöld? Eða er
það kannstoi sivo, aö yfirvöld
otokar kjósi fromur að hafa
þennan hátfcinn á? Hér upp til
sveifca þykdr vissara, að lög-
reglumenn hafi fuilla stjóm á
skaipsmunum og höndum, en
kannstoi er það einn af ágöll-
uim dreifibýlis í augum rikis-
stjórnarinnar.
En víkjum aftur till mennfca-
málaráðuneytisins og ungling-
anna, s«m undamfarið hafa ver-
ið dregnir út úr slkólunum til
yfirheyrslu vegna þeirrar hræði-
legu ósvinnu, að troðast með
óslkdr sínar inn í þennan heflgi-
dótai. Því það er engu líkara,
en að menntamálaróðuneybið
sé einhver heilög belja, séreign
Gylffla Þ- Gíslasonar, ef marka
má ummæli hans um bessaat-
burði. Nú kannstoi hefur hann
þá afsögun, að hann sé sódúk-
ur, sóm ríkiisstjórnattimiaddaman
þurrtoar uipp með hverja sflettu.
sem hún glutrar niður á gólfið
úr sínum hrurnu lútoum. En ég
og ýmsir fleiri gruna hann þó
fremur um að tala af sannfær-
ingu daigsins í dag. Það oft
hefur sá ágæti maður skipt um
sannfæringu, að vel inætti segia
mér, svo ég tryði, að einn góð-
an veðurdag yrði hann orðinn
hinn svæsnasti talflsmaður dreif-
býlis á Isflandi og heimtaði, með
öhrekjanleguim rökium fyrir vel-
ferð þjóðarinnar, aö Reykjavík
yrði minnkuð niður í smóþorp.
En hér er etoki uim sannfær-
ingu eða þátttöku eins manns
að ræða, því hér er á férðinni
máfl, sem stoer úr um það, hvort
íslenzkur ailmenningur hefur
noktora sjólfsitæða dómgrednd
og áilyktunarhæfni till að bera
eða etoki.
Áróðursöskrin gegn baráttu-
aðgerðum og aðfierðum þessara
unglinga láta hátt i eyrum, en
Jakobina Sigurðardóttir.
Eftir
Jakobínu
Sigurðardöttur
þó verður ektoi undan því ek-
izt, að horfast í augu viðhvaða
meðferð þeir fá af yfirvöldun-
um. Mai-gir hinna eldri, sem á
undanfömum órum hafa sér til
huggunar tönnlaat ó biblíuráð-
inu: silái einhver þág á hægri
kinn, þá snú þú einnig hinni
vinstri að honuim, vita nú ektoi
hvaða líkaimshluta helzt á að
bjóða fram til að taka við næsta
höggi, né hvort þetta á aðfyr-
irgefast ríkisstjórninni. Því vita
skal menntaimállaróðiherrann
það, aö hver sú óvirðdng eða
misiþywnting, sem þessdr ung-
lingar eru beittir, bitnar á
fleiruim en þeim.
Vera má að fæsdár þessara
ungldnga hafi náð toosningaaldrí,
en foreldrar þedrra og ýms-ir
aðstandiendur hijióta að hafa
náð þeiim aldrí. Bkto.i er hægt
að ætlast tifl miinna af því fóliki,
én aö það talki svairi banna
sinna forsvairslausrai, þegar það
stendur í kjörklefanum, þótt
alllur þorri manna hafi til þessa
tekið við höggum ríkisstjóm-
arinnar eins og eldigiosum og
annarri óáran af völdum blindir-
ar náttúru- Mér bykir eitoki ó-
sennilegt, að það fólk, sem býr
á atvinnuleysissvæðunum taki
að hugsa náð sitt, etotoi sízt
kvenfóltoið, sem harðast hefur
orðið úti — og minnst hugsaö,
eða að minnsta toasti taflað op-
inberlega, firaim til bessa.
Ég aövaira ríkísstjómina og
gæðinga hannar, bótt mér sé
ósórt um þann lýð, en miiklu
fremur aðvara ég aflllan aflmenn-
inig: ef svo verður haldið á-
fram, sem gei-t hefur verið i
þessu mófli og fleiruim svipaðs
eðlis., þá er rneir en mól til
komiið að sitototoa spilin upp.
Við mína toynslóð segi ég:
Tatoið ailllt lýðræðisgasprið til
rækiflegrar athugunar með hflið-
sjón af þeim undirtektum, sem
viflji ailmenninigs hefur fengið ö
undanfömum árum, þegarhann
hefur verið látinn í ljósi með
aimennum undirstoriftasöfhun-
urn og ástoomnum til stjómar-
valda eða á annan svokaflflaðan
„lýðræðdslegan" fliátt. Gerið
síðan upp við ykkur, án hjálp-
ar annarra, hvort þið ætflizt tifl
þess að börn yktoar bjóði fram
vinsitri kinn þegar þau eru
slegin á þá hægri, eins og við
höfum gert í reynd til þessa.
Hvort þið vifljið láta efnamenn
eina um að ala upp mennta-
fóllto þessa lands (karlmenn,
fyrst og fremst, eftir öfllum,
sólarmertojum að dæma) og
lotoa stoólunuim með sifcéttaskipt-
ingu fyrir bömum hinna efna-
mdnni, svo sem nú er mark-
visst unnið að af stjómai-völd-
unum. Hvort þið, veritoafóflk,
sjómenn, bændafióflik og yfirfleitt
allt það fólk, sem tiflheyrir lóg-
launastéttum, ætlið að halda á-
fram á þeirri braut að vera
undirmálsfólto, sem hefur efni
á að haflda uppi stóirefnamanna-
stétt, hræddrí stétt, varinni af
dómigreindarsfljóvguðu lögreglu-
valdi. Ef þið viíljið það etoki,
þó hljótið þið með einhverj-
um ráðum, að gera st.iómar-
völdunum skifljanlegt, að hús
eru aðeins hús og þótt þau
hafi einu sinni verið tákn ein-
hvers sérstalks, þá eru þau það
etoki nema meðan þeir, sem
sitja þau, starfa undir anda
táknsins.
Sé menntamólairáduneytisihús
orðið séreign einhvers einsfcak-
lings, þá hefur það glaitaðgildi
sínu sem þesstoonar hús, hversu
hoffmannlegur fnykur, sem sf
þeim ednstaklingi toann að
stainda. Sama mófli gegnir um
Afllþinigishúsdð, em á undan-
gengnum ánum hefur einmitt
menntamóiaráðherrann stund-
um látið í ljosd ótta um að
„valddð“ yrði dregdð úr hönd-
uim Aliþimgis út á götuna. Ég
leyfd mér að benda bæði hon-
um og öðrum vaildamönnuim
oktoar á, að það hefur toormið
fyrir anmarsstaðar, að hinm „illa
þefjandi skrílíl“ hefur séð sig
tilneyddan að draga vafld út úr
húsum. Menzkur alimennimgur
hefur að vísu megna óbeit á
hverstoonar valdíbeitingu, við
skulum vona að honum takist
að 'bera. vit fyrir ráðamönnum
sirnum með öðrum hætti í
lengsfu lög, en mund þó þaá,
sem eitt af ökáldum lians kvað
á þessari öld: Að standa vel
við högigum hinna / hefur orðið
dauðasök.
Augu ungu kvennanna eru
að opnast fyrir því, að þæreru
ekki bara konur, þær eru lítoa
manneskjur, kvenmenn, sam-
félagsþegnar. Það alvinnulaysi,
sem nú rftoir, sú óstjóm sem
nú rítoiir, bitnar enn griinmi-
legar á konitm en körlum. Von
stúlku úr fláigflaiunastéttunum
um að njóta æðri menntuinar
er von út í bfláinin, svarið við
óstouim hennar um slíkt lögreiglu-
kylfur, mdsþyrmingar, yfir-
heyrslur og óvirðing.
Ágætt, toynsysibur, ætlið þið
að líða þetta? Ég vona að efeki
eiéungis stéttarsystur mínar i
láglaunastéttuinum svari neit-
a.ndi, lieldur allar konur. Og
afllir þeir karímenn, sem eklrí
trúa á vafldstjöm hræðslunnar.
Unga fólkið þarfnast varía brýn-
ingar, en þó vifldí ég segja við
það: Látið etotoi hræða ykfcur,
látið ekiki hina hræddu hrasða
ylckur. Hveirs vegna eru þeir
svona hræddir?
Garði, 24. miaí 1970,
Umferðarfræðsla
fyrir 5-6 ára börn
í dag hefst umferðarfræðsla í
iaarnaskólum Reykjavfkur fyrir
5 og 6 ára böm. Fræðslan fer
fram á vegum lögreglunnar og
umferðamefndar Reykjavitour í
samvinnu við Fnæðsfluskrifstofu
Rsykjavíkur. Verður öFum
bömum á fyrmefndum
gefinn kostur á að mæta tvi„.
air og verður fræöslan með
þeim hætti, að hömunum verð-
ur sýnt brúðuleitohús og flcvito-
mynd, aiuto þess sem þau fá
verkefnaspjöld. Lögreglumerm
og fóstrur munu ræða við böm-
in um uimferðanmól.
Er þetfca í annað sinn, sem
efnt er til skipulegrar um-
ferðarfræðslu fyrir böm undir
stoólaaldrí í 'bamaskólumu,’ en í ’
fyrra tðtou um 1900 böm þátt
i frasðsflunni. Hefst fræðisllian í
Melastoóla og Vesturbæjairskóla.
Strákar vinna
skemmdarverk
Fjórir strákar á aldrinum 8
til 11 ára voru gómaðir í gær
af rannsóknaríöigreglunni og
viðurtoenndu þeir að hafa brot-
izt inn í vélaverksfcæði Bjöms
og Halldórs að Síðumúfla 9.
Einn drengurinn var handteto-
inn á staðnuim tol. 9 í fyrraitovöld
og hinár síða-r. Þeir sögðust ekki
hafa stoflið neinu, nema hvað
þeir höfðu með sér notofcrar
gosdryklkjaflöskur (tómiar!).
Hinsvega.r brutu, þeir rúður og
brutu upp stoópa sta.rfsfóllcsins
og varð bó netokurt tjón af
skemimd a rverkum þeima.
Námsracnn bíða menntamálaráðherra á göngum í húsakynnum ráðuneytisins.
Leiklístarskóli Þjóðleikhússins:
70 hafa lokið leiklistar-
prófi á tveimur áratugum
'Manudaginn 25. maí var Leik-
listarskóla Þjóðleikhússins slitið
og brautskráðust þá 10 ungir
leikarar frá skólanum.
'Á s.l. vetri voru 18nemendui
í stoólanum, þsr af 8 nemsndu'
í yngrí deild og 10 í eldri
deild. Leiklistarstoólinn er nú
þriggja ára skóli- Kennarat
stoó'.ans voru 12 á liðnuimi vetri.
Prófin í skólamuim stóðu yfir
í þrjá da.ga. Nemendur eldri
deiidar höfðu sérsfcatoa sýningu
á leiksviðj Þjóöleitohússiins á
þrernur írskum eimþáttunguim
eftir Synge og Sean O’Case.v
undir stjórn Brynju Benedikts-
dóttur. Fyrri sýningin va,r að-
eins fyrir kennara, prófdóm
enduir, leiMisitargagnrýnendur
og aðstandendur nemenda. A
síðari sýninguna var sefldur
aðgangur. Sýningu nemenda
var ágætlega tekið af leikhús
gesfcuim.
Þetta er í 12 stoiptið sem
nemendur eru útskrifaðiir frá
Leiklisitarstoófla Þj«5öleikhússins
á 20 ára sfcarfseimii þess. Sam-
bals mun Leiklistairsikólinn hafa
útskrifað uim 70 nemendur.
Skólastjóri skólans frá upp-
hafi hefur verið Guðlauigur
Rósinkranz, þj«jðleikhússtjóri.
Þeir sem útskrifuðust voru
Björg Árnad«5ttir, Guðrún
Alfreðsdóttir, Hörður Torfa
son, Ingunn Jensdóttir, Jénas
Sigfússson, Randver Þorláksson
Sigrún Vaflbergsdóttir, Sunna
Borg, Stednunn Jóhannesd«5ttir
og Þórhailur Sigu-rðssion.
Nemendurnir 10 sem brautskráðust frá Leiklistarskóla Þjóðleikliússins við skólasíit 25. mai s. 1.