Þjóðviljinn - 27.10.1970, Blaðsíða 14

J/J SlÐA — ÞJÓÐVIL,TINN — Þriðjudaigur 27. ofctóber 1970.
Harper Lee:
Að granda
söngfugll
1
FYRSTI HLUTI.
1.
Þegar Jem bróðir minn var
nærri þrettán ára, handleggs-
braut hann sig um olnibogann, og
það var nú verri sagan. Þegar
Jem batnaði í handleggnum og
hann þurfti ekki lengur að ótt-
ast að hann gæti efcki framar
leifcið fótbolta, þá hugsaði hann
efcki meira um þetta brot, jafn-
vel þótt vinstri handleggurinn
haifi alltaf síðan verið ögn styttri
en sá hægri. Þegar hann stóð
kyrr eða gekfc, myndaði höndin
á honum rétt tom við fcroppinn
og þumalfingurinn lá samsíða
lærinu. Honum stóð hjartanlega
á sama um það, fyrst hann gat
sparkað bolta og rennt honum
eftir vellinum.
Þegar liðin voru svo mörg ár,
að atburðirnir voru komnir í
haefilega fjarlægð, röbbuðum við
stundum saman um atvikin sem
enduðu í þessu óhappi. Ég er
beirrar skoðunar að EweUsfólkið
hafi átt upptöfcin, en Jem, sem
er fjórum árum eldri en ég,
sagði að það hefði byrjað löngu
fyrir þann tíma. Hann sagði að
bað hefði byrjað sumarið sem
Oill birtist í bænum ofckar og
bað hefði verið Dill sem átti
hugmyndina að því, að við
skyldum reyna að lokka Boo
Radley útúr fylgsni sínu.
Þá sagði ég, að fyrst hann.
endilega vildi hafa allt saman
með, þá hefði það byrjað með
Andrew Jackson. Ef Jackson
hershöfðingi hefði ekki rekið
rireek-indíánana á flótta, hefði
Símön Finch aldrei siglt upp
i
HÁRGREIÐSLAN
Hárgreiðslu- og snyrtistofa
Steinu og Dódó
augav. 188 III. hæð (lyfta)
Sími 24-6-16.
Perma
Hárgreiðslfu- og snyrtistofa
Jar'ðastræti 21 SÍMl 33-9-68.
Alabama í eintrjáningi sínum,
og hvað hefði þá orðið um
okfcur? Við vorum orðin alltof
gömul til að leysa deilumái með
hnefunum, svo að við bárum
þetta undir Atticus. Atticus er
faðir okar og hann sagði að við
hefðum bæði á réttu að standa.
Af því að við vorum Suður-
ríkjabúar, þótti ýmsum í fjöl-
skyldunni það skammariegt, að
ekki var hægt að rekja ættina
okfcar til orustunnar við Hast-
ings. Eini maðurinn sem við gát-
um státað af, var Símon Finch,
sem eitt sinn hafði verið apótek-
ari í Comwall og varð síðar
loðskinnasali í Ameríku, maöur
sem bar kápuna á báðum öxlum.
Heima í Englandi hafði Símoni
gramizt það. að trúflokkur sem
nefndist meþódistar skyldi verða
fyrir ofsóknum frjálslyndra trú-
bræðra, og þar sem Símon bless-
aður áleit sjálfan sig meþódista,
þá hélt hann yfir Atlanzhaf til
Filadelfíu, þaðan til Jamaica, þá
til Mobile og loks til Saint
Stephens. Hann hafði ekki
gleymt áminningum Joihns Wes-
leys um orðmarga kaupmennsku
og hann vann sér inn drjúgan
skilding sem læknir, en meðan
á því stóð var hann býsna niður-
dreginn yfir því, að hann skyldi
vinna verfc sem ekki væru guöi
þóknanleg og safna sér fjársjóð-
um sem mölur og ryð fengju
grandað. En þar kom í lokin, að
Símon gleymdi algerlega kenn-
in-gu meistara síns um fjársjóð
á jörðu, og hann keypti meira
að segja þrjá þræla og með að-
stoð þeirra reisti hann sér hús
á bökkum Alabamafljóts, svo
sem sextíu kílómetrum ofar en
Saint Stephens. Hann kom að-
eins einu sinni enn til þess
bæjar, til að leita sér að konu,
— hana fann hann og lagði
grundvöllinn að ætt sem moraöi
af dætrum. Símon dó í hán-i
elli sem vellauðugur maður.
Það var orðin hefði, að kari-
mennirnir í ættinni byggju á
gamla landssetrinu hansSímonar.
Findh Landing, og lifðu á bóm-
ullarræfct. Búgarðurinn var sjálf-
um sér nógur; hann var ekfci
stór í sniðum miðað við kon-
ungsríkin umhverfis, en gaf þó
af sér allt sem þurfti til lífs-
framfæris, að undantefcnum ís,
hveiti og vefnaðarvöru, sem flutt
var með fljótabátum frá Mobile.
Deilumar milli norðurikjanna
og suðumífcjanna höfðu vakið
ofsareiði Símonar, vegna þess að
bargarastyrjöldin hafði það í för
með sér, að affcomendur hans
töpuðu öllum eignum sínum
nema landinu sjállflu, en samt
sem áöur hélzt hin gamla hefð
fram á tuttugustu öldina, þegar
faðir minn,. Atticus Finch, varð
fyrstur af karlmönnum ættarinnar
til að afsala sér jörðdnni og
hann hélt til Montgomery til að
læra lögfræði, en yngri bróðir
hans lagði leið sína til Boston
til að lesa læknisfræði. Það var
Alexandra systir þeirra sem varð
um kyrrt á Finch Landing: hún
giftist talfáum manni, sem lifði
lífinu að mestu í hengirúmi nið-
ur við fljótið og velti fyrir sér
hvort silungamir myndu bráð-
um bíta á.
Þegar faðir minn hafði lokið
embættisprófi, hélt hann heim til
Maycomb og opnaði lögfræði-
skrifstofu. Maycomb er svo sem
þrjátíu kílómetrum fyrir austan
Finoh Landing og er kaupstaður-
inn í Maycomb-sýslu. Skrifstofa
Atticusar var í þinghúsinu og
þar inni var lítið annað en
fatahengi, hrákadallur, manntafl
og lagasafn, sem lítið sá á.
Tveir fyrstu skjólstæðingar hans
voru síðustu mennirnir sem
hengdir vora í fangelsinsu í
Maycomb. Atticus hafði ráðlagt
þeim að treysta mildi hins opin-
bera, játa sig seka um morð og
fá þannig að hálda lífinu, en
þeir vora báðir af Haverford-
ættinni, og það táknar í Maycomb
hið sama og að vera fS(5L Haver-
fordarnir tveir höfðu orðið að
bana bezta járnsmiðnum í May-
comb, vegna smáósamkomulags
sem orðið hafði, þegar hann
hafði þverskallazt við að af-
henda hryssu, sem hann var
búinn að jáma; þeir höfðu meira
að segja verið svo óvarkárir að
fremja verkið í viðurvist ekfci
færri en þriggja sjónarvotta og
höfðu loks lýst því yfir, að
„náunginn gæti sjálfum sér um
kennt“ og það væri eina vörnin
sem þeir þyrftu á að halda. Þeir
staðhæfðu blákalt að þeir væra
ekki sekir um morð, svo að
Atticus gat harla lítið gert fyrir
skjólstæðinga sína tvo, annað en
Vera viðstaddur þegar þeir yfir-
gáfu þennan heim, og sennilega
hefur það verið upphaflega or-
jsökin ti.1 andúðar föður míns á
öllu því sem tengt var refsilög-
gjöfinni.
Fyrstu fimm árin í Maycomb
sinnti Atticus einkum fjármála-
þrætum og árum saman varði
-hann miklum hluta tekna sinna
til menntunar bróðurins. Jack
Hale Finch var tíu áram yngri
en faðir minn og valdi sér það
hlutskipti að lasa læknisfræði, á
þeim tímum þegar bómullarrækt
svaraði ekki kostnaði, en þegar
Jack frændi var kominn vel á
veg, var Atticus farinn að hafa
töluvert uppúr lögfræðistörfum.
Hann kunni vel við sig í May-
comb þar sem hann var bæði
fæddur og uppalinn, hér þefcfcti
hann fólkið og fólkið þekkti
hann og fyrir tilstilli atorku
Símonar FinCh í hjónasænginni,
var Atticus skyldur eða tengdur
næstum hverjum einasta bæjar-
búa.
Maycomb var gamall bær, og
þegar ég kynntist honum var
hann þreyttur gamall bær. Þegar
rigning var, breyttust götumar í
rauðleitar forairvilpur, gras óx
á gangstéttunum, þinglhúsið
grotnaði niður á torginu. Ein-
hverra hluta vegna var hlýrra
í þá daga; svartur hundur átti
býsna bágt á heitum sumardegi,
grindhorað múldýr, sem spennt
vora fyrir hrörlegar kerrar, slógu
hölunum í flugumar í steikjandi
hitanum undir gömlu eikartrján-
um á torginu; sterkjan var horfin
úr flihbum karlmannanna klukk-
an 9 á morgnana; konum þófcn-
aðist að fara í bað fyrir hádegi
og aftur að lokinni hádegishvíld-
inni, og þegar skyggja tók, vora
þær orðnar eins og mjúfcar te-
bo-llur, þaktar örsmáum svita-
perlum og ilmandi af talfcúm-
dufti.
Þegar veðrið var þanniig, fóra
allir sér hægt. Fólkið gefck hægt
og rólega yfir torgið, rölti ínn
og út um búðirnar umhverfis það
og allir gáfu sér góðan tíma til
alls. Sólarhringurinn var að
sjáifsögðu tuttugu og fjórar
stundir, en virtist lengri. Engum
lá á, því að ekfcert var hægt
að fara, ekkert hægt að kaupa
og engir peningar til að kaupa
fyrir og hreint ekkert að sjá utan
landamerkja Maycomb-sýslu.
Þó einkenndist tímabilið af ó-
ljósri bjartsýni hvað suma snerti:
Maycomb-sýsla hafði nýlega
fengið að vita, að ekkert væri að
óttast nema óttann sjálfan.
Við áttum heima í bezta hverf-
inu í bænum — Atticus, Jem
og ég og Calpurnía, eldabuskan
Okkar. Við Jem voram ósköp
ánægð með föður ofckar, hann
lék við okkur, las upphátt fyrir
okfcur og var kurteis og jafn-
lyndur í framkomu sinni við
okkur.
Um Calpumíu gegndi allt
öðra máli. Hún var eikkert ann-
að en bein og horn, hún var
nærsýn, hún var tileygð; höndin
á henni var eins og rúmfjöl
að stærð og alveg jafnhörð. Hún
rak mig alltaf út úr eldhúsinu
og spurði, hvers vegna ég gæti
ekki verið eins þæg og Jemmi,
þótt hún vissi, að hann var
eldrf en ég og það var alltaf
kallað á mig inn löngu áður en
ég var búin að fá nægju mína
af útivistinni. Orasturnar sem við
háðum hvor við aðra, vora stór-
kostlegar, en einhliða. Það var
alltaf Calpurnía sem gpkk með
sigur af hólmi. Einkum þó vegna
þess, að Atticus var ævinlega
á hennar bandi. Hún hafði verið
hjá okfcur frá því að Jem fæddist
og ég mundi eftir ráðriki henn-
ar eins lengi og ég mundi eftir
sjálfri mér.
Kaupum hreinar
léreftstuskur
PRENTSMIÐJA ÞJÓÐVILJANS
GLUGGATJALDASTANGIR
FORNVERZLUN
og
GARDÍNUBRAUTIR
Laugavegi 133 — Síml 20745.
Allt á að seljast
Gerið góð kaup í buffefefeápum, blómasulum,
klukkum, rokkum og ýmsum öðrum húsgögnum
og húsmunum, í mörgum tilfellutn með góðum
greiðsluskilmálum.
Fomverzlun og Ga rdin ubrautir
Laugavegi 133 — sími 20745.
FYRIR SKÓLAFÓLKH):
Buxur, skyrtur. peysur, úlpur, nærföt. sokkar og
margt fleira. — Fjölbreytt og fallegt úrval.
PÓSTSENDUM.
O.L.
— Laugavegi 71 — sími 20141.
SÖLO-eldavélar
Framleiði SÓLÓ-eldavélar af mörgum stærðum
og gerðum. — Einkum hagkvæmar fyrir sveita-
bæi, sumarbústaði og báta.
V ARAHLUTAÞJÓNUSTA.
Viljum sérstaklega benda á nýja gerð einhólfa
eldavéla fyrir smærri báta og Htla sumarbústaði.
ELDAVÉLAVERKSTÆÐI
JÓHANNS FR.
KRISTJÁNSSONAR h.f.
Kleppsvegi 62 - Sími 33069
Hver býður betur?
Það er hjá okkur sem þið getið 'fengið
AXMINSTER 'teppi með aðeins 10%
útborgun.
AXMINSTER — annað ekkL
1 í w m ¥, íi 1
M ANNAÐ EKKI
Grensásvegi 8 — sími 30676.
Laugavegi 45 B — sími 26280.
Volkswageneigendur
Höfum fyrirliggjandi BRETTI — HURÐIR — VÉLALOH
og GEYMSLULOK á Volkswagen i allflestum litum. —
Skiptuim á einum degi með dagsfyrirv-ara fyrlr ákveðið
verð. — REYNIÐ VIÐSKIPTIN.
Bílasprautun Garðars Sigmundssonar.
Skipholti 25. — Síml 19099 og 20988.
UNCUNGAR OSKAST
til sendiferða hálfan eða allan daginn.
Þuría að hafa hjól.
BÍLASKOÐUbl & STILLING
Skúlanötu 32. ^
MÓTORSTILLINGAR
HJÚLASTILLINGAfi IJOSASTILLINGAR Simi
Látið stilla í tíma. Æ 1-1 n n
Fljót og örugg þjónusta. 1 qj i-| U II
Auglýsingasíminn er 17 500
ÞJÓÐVIIJINN
Látíð ekkf skemmdar kartöflnr koma yður
5 ^otíð COLMAMS-kartöfluduft