Þjóðviljinn - 28.03.1971, Blaðsíða 3

Sunnudagur 28. mairz 1071
ÞJÓÐVILJINN — SlÐA 3
Könnun meSal leikhusgesfa er sáu Blýhólkinn
■ Er leifcritið Hvað er í blýhólknum, eftir Svövu
Jakobsdóttur, var sýnt í Lindarbæ fyrir nofckru, var
lagður spumingalisti fyrir lei'kihúsgesti.
Könnunina gerðu þrír nemar í þjóðfélagsfræðideild
háskó-lans, þeir Eiríkur Brynjólfsson, Jón
Kristjóneson og Pétur Þorsteinsson.
■ Þeir uiínu úr svörum sem fengust á tíu
fyrstu sýningunu'm oig er sagt frá niðurstöðum
þeirra hér á eftir.
Að sögn þeirra var tilgangurinn með
könnuninni tvíþættur: Að kanna samsetningu
hópsins, svo sem aldur, kynjaskiptingu og stöðu, —
og að kanna viðhorf hópsins til málefnisins
sem reifað er í verkinu og hvort einhver
viðhorf séu einkennandi fyrir
einstakia þjóðfélagshópa.
hópur var 12% yfir meðallagi
í aðsókn. II. hópur var í með-
allagi, en III. hópur var 13%
undir meðallagi. Inn í þennan
prósentureikning eru ékiki teik-
in starfsheitin nemandi og hús-
móðir. Þegar þau eru tékin
með verða niðurstöður úr
stöðuigreiningu þannig að 15,9 %
voru í I. stöðuhópi, 26,7% í
II. stöðulhópi, 18% í III. hópi,
25,9% nemendur, 14,6% hús-
mæður — og voru þaer aðeins
kallaðar húsmæður, sem ékki
unnu utan heimilis. Þaer hús-
mæður sem unnu uitan heim-
ilis, voru fliolkkaðar undir
starfsheiti þeirra þar.
Niðurstöður úr úrvinnslu á
srvönum við 9. spurningu eru
þessari spurningu? 156, eða
49,2% karla svöruðu spuming-
unni játandi, 142, eða 44,8%
neitandi og 19, eða 6% svör-
uðu éklki. Alls svara 223 konur
spumingunni játandi (37,5%)
og 337 neitandi (56,7%), 5,7%
svara ekki. Hlutfallslega 11,9%
fleiri konur en karlar eru
þessvegna á því máli að kon-
’im sé ekki eðlislægara en
körlum að vinna heimilisstörf.
Þegar athuguð voru svör við
9. spurningu innan einstakra
stöðuhópa kom fram að nem-
endur voru með hæsta neihlut-
fallið af stöðuhópum, þ.e. 62,6%
þeirra voru á þeirri skoðun
að konum væri ékki eðlis-
lægara en körlum að vinna
spumingu er að öðm leyti 1
þannig:
Alþýðuiffl. 26 eða 2,9% f
Alþýðubandal. 290 eða 32,1% ,
Framsókn.fl. 51 eða 5,5% '
Samtök frjólslyndra og
vinstri manna 63 eða 6,9% |
Sjálfstæðisffl. 164 eða 18,0% *,
Sósíalistaif. Rvk. 16 eða 1,8% i
I athugasemd kiönnunarinnar
varðandi þetta segir: Það sem I
mesta athygli vékur er óvenju- *
legt hluitfall Alþý ðuband al a gs
og Sjálfstasðisfflokks. Þetta gæti |
bent til þess að róttækir menn i
í þjóðfélagsmálum hafi meiri ;
áhuiga á viðfangsefni veriksins j
en aðrir.
Frá sýningu í Lindarbæ á leikritinu Hvað er í blýhólknum.
Þegar fólaigamir þrír varu:
spurðir að . því, hvers vegna
þeir hefðu gért þessa könnun,
sem er liður í némi þeirra,
svömðu þeir:
— Leikritið heifur talsverða
sófstoðu 'meðal þeirra leikrita
sam sýnd haf a verið í Reylkja-
vilk í vetur. Það er sýnt af
tilraunaleikhúsi, það er fyrsta
leikhúsverk þekkts íslenzíks
rithöfundar, og síðast en ékki
sízt, það er „dokumentarislkt“
veik sean fjalllar um miál sem
hefur verið mjög ofarlega á
baugi undanfarið: stöðu kon-
unnar í íslenzku nútíma sam-
félaigi.
Spurningalistum var dredft
meðal leikhúsgesta fyrir sýn-
ingu og þeir síðan innheimtir
í hléi eða eftir sýningu. Spurn-
ingar númer 1-6 eru varðandi
aldur, kyn og stöðu. Þar er
spurt um fæÖingarár, kyn, hjú-
skaparstétt, hvort viðkomandi
vinni utan heimilis og þá
hvaðá stanf, hverjar séu mán-
aðartekjur.
iÞá em spurningar um hvort
fclk hafi barn eða böm á
frámfæri sínu. I spumingu 8
eiu taldar upp nokkrar leik-
sýningar,;! j'Sem verið hafa í
Réykjavífc í vetur og spurt
hverjar þeirra viðkomandS hafi
séb- Ennfremur er spurt hver
séj höfðuástæðan fyrir þvtf að
leikhúsgestuyinn fór að sjá
Blýhólkinn. Átti fólik þá að
merkja við eitthvað af þessum
ástæðum: áhugi á leMist, á-
hugi á verkum Svövu Jakdbs-
dóttur. blaðaumsagnír og kynn-
ingar í öðmm fjölmiðlum,
dórnar kunningja, áhuigi á við-
fangsefni verksins, persónuleg
kynni ;af höfundi, leikstjóra,
ein’hverjum leikenda eða ein-
hverjúm öðmm aðila scm að
sýninganni stóðu, aðrar á-
stæður.
Spurningar númer 9-12 eru
skoðanarannsókn. Sú 9. er
þannig: Álítið þér að konum
sé íremur en karlmönnum eði-
islægt að sinna heimilisstörf-
um? 10. Álítið þér fullt jafn-
rétti kynjanna til allra starfla
á öllum sviðum þjóðfiélagisins
Er konum fremur en körlum eðlis-
lægt að sinna heimilisstörfum?
æskilegt? 11. Áliítið þér að kon-
an hafi nú a) forréttindi til
starfa firam yfir karlmenn?
b) fiullt jafnrétti til starfa mið-
að við karlmenn? c) formlegt
en ékki raunvemlegt jafnrétti
til starfa miiðað við toarlmenn?
12. spumingin var svolhljóð-
andi: H5f gengið væri til toosn-
inga á mtorgun, hvað mynduð
þér þá gera: a) kjósa ekki eða
skila auðu? b) kjósa Allþýðu-
flokk? c) kjósa Alþýðubanda-
lagið? d) kjósa Framsóknar-
flokkinn? e) kjósa Samtök
flrjólsilyndra og vinstri manna?
f) kjósa Sjálfstæðisfllickkinn? g)
kjósa Sósíalistafélag Reykjavík-
ur?
Sýning'argeslir:
65,2% konur og
34,8% karlar
Þeir sem könnunina gerðu
gátu sér þess tii að þar sem
leilkritið fjallar um eifni sem
konum stenduir nærri, yrðu
toonur í staarri meirihluita en
almennt gerist í ledtohúsum
hér (en að konur eru yfiirleitt í
meirihluita meðal leikhúsgesta
koim frana i könnun sem Þor-
björn Broddason hefur áður
gert). Reyndist þessi tilgáta rétt
og það þótt karlar hafi, sam-
kvæmt skandinavískum rann-
sðknum, meiri áhuga á til-
Sýningargestir sem tóku
spurningalista, voru 980 og
svöruðu 911, eða 91,9%. Þar
af voru 65,2% konur og 34,8%
karlair. 51,5% kvennanna voru
ógiftar 48,5% gáfitar. Þá má
geta þess að 50,6% gesta voru
á aldrinum 16-30 ára.
Stöðugreining
Stöðugreining var framkvæmd
þannig að spurt var um starf
ög mánaðartekjur. Byggt var
á starfsheitaskiptingu Þor-
bjarnar Broddasonar, sem var
framkvæmd á þennan hátt:
Fenginn var 8 manna hópur
til að skip-ta starfsheitum í
þrjá flofcka, etftir því hve á-
litið var að störfin nytu mikils
álits í þjóðfélaginu. 1 fyrsta
flokki er einkum langskóla-
gengið fiólk með tekjur sem
téljast fyrir ofan meðallag. I
öðrum fflolkki eru ýmsir iðn-
aðarmenn, kennarar oig aðrir
með svipaðar tékjur. I þriðja
fflotoki er láglaunafólk. Sam-
kvæmt kröfium sem Þorbjöm
Broddason framkvæmdi var
skipting karlmanna í stöðu-
hópa sem hér segir: I fyrsta
hópi vom 14%, í öðrum 43%
og í þriðja 43%. Meðal geista
á Hvað er í blýhólknum? var
samsvarandi skipting á þessa
leið: í I. hópi vtoru 26%, í
öðrum hópi 44% og þriðja 30%.
Þetta þýðir það að I. stöðu-
athyglisverðar, þ.e. spurning-
unni um það hvort konum sé
edlislægara að vinna heimilis-
störf en körlum. Hvað þetta
atriði snerti vildu þeir taka
fram: — Við álitum að ámóta
margir svöruðu henni játandi
og neitandi. Við byggj-um þetta
á þvií að verkaskdpting milli
kynja héfur verið tog er mjög
glögg, og það er ékki fyrr
en á allra síðustu árum að
farið er að efast um réttmæti
þess svo áberandi sé. Við töld-
um að hlutfallslega litlu ffleiri
ktonur en karlar svöruðu þess-
ari spumingu neitandi, að
neihlutfalilið yrði hærra með-
al ynigri aldursfflokka og, að
hlutfallslega flleiri Aliþýðu-
bandialagsmenn en Sjálfstæðis-
flokksmenn mundu svara ní-
undu spumingunni neitandi.
Konum eðlislægara
en körlum að sinna
fteimilisstörf um?
Svörin við 9. spurningu urðu
á þé lund að 479 (52,6%) töldu
konum ekki eðlislægara en
karlmönnum að sinna heim-
ilisstörfium, 379 (41,6%) töldu
að svo væri, 53 svöruðu ekki
þossari spurningu (5,8%). Þetta
þýðir að 11% fleiri svöruðu 9.
spumimgu neitandi en játandi.
Og hver er svo munurinn á
svörum karla og kvenna vdð
heimilisstörf. Að eimlhverju
leyti mé skýra það með því
að þeir eru yíirleitt í yngri
aldursflolkkum, segir í athuga-
semd þremenninganna. I.
stöðuhópur og húsmæður kornu
út með lægsta neihlutfallið.
Þessir hópar em senndlega yf-
irleitt éldri, en þó nægir þetta
naumasit til fúiUltooiininnar
skýringar, segir í afihugasemd-
inni. I. stöðuhópur var með
45,5% neitandi svör, og hús-
mæður voru með 35,3% neit-
andi svör. 59,4% húsméeðra
svöruðu spumingunni jáitandi
og 5,3% svöruðu etoki.
Flokkaskipting
Skai*par línur:
„atkvæðinu sam-
kvæm sjálfum sér
Tólfta spuming varlfkasam-
viztouspurning, hvort menn
myndu kjósa og þá hvaða
fflékka, ef efnt yrði til kosn-
inga í dag. Álitu þjóðfélags-
firæðinemamir að Alþýðubanda-
lagið kæmi út með ntokfcru
hærra hlufifafll en tölur úr síð-
ustu bæjarstjómarkosningium
gefa til kynna. Af 911 svöruðu
176 eða 19,3% efkfci þessari
spumingu. 125 eða 13,7% sögð-
us ékki mundu kjósa. Listinn
yfir niðurstöður svara við 12.
Helzti munur á póflitfaícrS af-
stöðu kynjanna er sá að lúiuit-
flafllslega fileiri karlar en konur
svara 12. spumingunni og gefa
upp fflokkspólitísífca afistöðui. Þá
kjósa hlutifellslega nokkm ffleiri
karlar Allþýðulbandalagið.
Þegar þeir, sem éklki svara
spumingunni og þeir sem ekki
ætla að kjósa, eru tmdanslkyld-
ir eru flifluififlölflin millfli fflokk-
anna þamnig: Allþýðufllolkikiur
4,3%. Alþýðubandalaig 47,8%.
Framsóknarffloklkur 8,4%. Sam-
tölk frjáflslyndra tog vinstri
manna 26,9%. Sjálfstæðisfflolkk-
ur 26,9%. Sósíalistafélag
Reykjavtfkur 2,6%.
I einni töfflu könnunarinnar
em 9. og 12. sipuming flokk-
aðar saman til þess að fá yfir-
lit yfir aifstöðu þess fóflks siem
kýs Allþýðubandailaigið. Sjéflf-
stæðisflokkinn eða flolfkana,
sem allir eru settir undir
sama hatt. Er fróðlegt að sjá
hvernig áhangendur ákveðinna
stjómmáflafloktoa svara því
hvort konum sé eðlislægara að
vinna heimilisstörf, svo enn sé
minnst á 9. spumimgu. Aillþýðu-
bandalagsmenn sem svöraðu 9.
spurningu, en 16 svömðu elkki,
gáfu þannig svör: já 58(20,2%),
nei 213 (74,2%). 7 Sjálfstæðis-
fl.menn svörðuðu ekki 9. sipum-
ingu, hinir svöruðu þannig:
jé 113 (68,9%), nei 44 (26,8%).
Þeir sem ætluðu að kjósa aðra
öokka: 27 svömðu ekki, 206
(44,8%) svöruðu spurningunni
játandi, 227 (49,3%) svöruðu
henni neitandi.
Hér koma fram mjög skarp-
ar línur. 74,2°/f, Alþýðubanda-
lagsmanna svara 9. spurningu
neitandi, en aðeins 26.8% S.iálf-
stæðisffl.mianna, Er þetta í sam-
ræmí við til-gátu sem bre-
mienningamir gerðu áöur en beir
unnu úr svömnum; áð hlut-
fallslega fleiri Alþýðubanda-
lagsmenn en Sjálfstæðisfflokks-
menn myndu svara níundu
spumingu neitandi.
Loks má geta þess hvemig
flokkaskipti vt>m efitir aldri,
samkvæmt könnuninni. Á
aldrinum 0-20 ára vom 17%'
Framhald á 6. síðu.
raunaleikhúsi en konur.
- 74,2% AlþýSubandalagsmanna sögBu nei,
en aSeins 26,8% S/ó/fsfceBisflokksmanna
%
|
I

I
I
I
I