Þjóðviljinn - 02.07.1975, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 2. júli 1975. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
JAKOBÍNA SIGURÐARDÓTTIR
Frjálsir,
lifandi menn
í frjálsu lifandi
manna landi
Eftirfarandi ávarp f lutti
Jakobína Sigurðardóttir á
útifundi Baráttusamtaka
launafólks á Akureyri 8.
júní sl. Ávarpið birtist í Al-
þýðubandalagsblaðinu ný-
lega, en Þjóðviljinn leyfir
sér að birta þetta ávarp
enda kemur Jakobína þar
inn á fjölmörg atriði sem
nauðsynlegt er að fleiri
geti kynnt sér.
Góðir félagar.
Ég ætla að byrja á þvi að þakka
ykkur fyrir að gefa mér tækifæri
til að hitta ykkur hér og fá að
ræða ofurlitið við ykkur.
Þegar talað var við mig og mér
boðið að koma til fundar við ykk-
ur, nefndi viðmælandi minn sér-
staklega sem umræðuefni bar-
áttumál kvenna með tilliti til
kvennaársins, en gaf mér þó
frjálsar hendur, hvað ég ætla að
notfæra mér. Þetta orð, kvenna-
ár, hefir snortið mig fremur illa,
engu siður en þjóðhátiðarárið i
fyrra. Ég lit á þá baráttu, sem nú
er einkum kennd við konur, ekki
aðeins baráttu fyrir jafnrétti
kvenna við karlmenn, heldur
einnig baráttu fyrir jafnrétti
karla við konur, það er: fullu
jafnrétti kynja á öllum sviðum.
Fimmtán ára piltur ræddi við mig
i vetur um þær viðbárur karla-
samfélagsins gegn atvinnujafn-
rétti kynjanna, að konur gætu for-
fallast einu sinni i mánuði einn til
tvo daga vegna kynferðis sins —
og i framhaldi af þvi i nokkra
mánuði af ævinni vegna barn-
eigna. Honum fannst þetta fárán-
leg röksemdafærsla, þvi vissu-
lega gætu karlar forfallast annað
eins af öðrum ástæðum, enda
væru þeim viðast hvar heimilaðir
veikindadagar i hverjum mánuði
samkvæmt vinnulöggjöf eftir að
hafa unnið vissan tima að sama
starfi. Og þar sem þessi rök at-
vinnuveitenda gegn atvinnujafn-
rétti kynja eru ekki haldbetri en
svo, að unglingur getur af eigin
umhugsun hrakið þau, fæ ég ekki
séð að okkur, sem eldri erum, ætti
að reynast ofviða að hrekja alla
þá fordóma, sem beitt er af full-
kominni ósvifni gegn þessum
þætti mannréttindabaráttu kynj-
„Hann hafði það mikla
rænu, að hann sá það,
eða hélt sig hafa séð það.
Þeir skutu konu.”
,Karlar ver^ða að taka
við sínum hluta hins
margumrædda
móðurhlutverks
með meiru.”
vegna þess, að félagar hans skutu
konuna, tættu hana sundur með
skotum. Hann hafði það mikla
rænu, að hann sá það, eða hélt sig
hafa séð það. Þeir skutu konu.
Mér fannst þetta mjög svo ein-
kennandi fyrir vel uppalinn karl-
mann i karlasamfélagi, það er, ef
svo vel tekst til, að hann ruglast i
fyrstu lotu átaka við skæruliða-
flokk samsettan körlum og kon-
um með sömu skyldur, sömu á-
byrgð og sömu réttindi. Þessi ör-
kumlamaður myndi áreiðanlega
taka undir við grátmennasóninn
um helgi móðurhlutverksins, sem
við svo oft höfum heyrt I vetur
leið i sambandi við fóstureyð-
ingafrumvarpið. En svo framar-
lega sem konur og karlar vilja i
alvöru ná jafnrétti kynja, þá
verður konan að taka á sig þær
skyldur og þá ábyrgð, sem rétt-
indunum fylgja, og karlar að taka
við sinum hluta hins margum-
rædda móðurhlutverks með
meiru, svo að einnig þeir geti orð-
ið ábyrgir fyrir lifi og framtið
mannkynsins. Það eru hlægilegir
karlmenn, sem kvaka gráti nær
frammi fyrir alþjóð i fjölmiðlum
um dýrð móðurhlutverksins og þá
óhæfu að til skuli vera konur, sem
heldur vilja láta eyða fóstri sinu
en fæða það óvelkomið af ýmsum
ástæðum, en láta sem þeir viti
ekki að á sama tima hóta kyn-
bræður þeirra um viða veröld
heimseyðingu i fæðingargjöf
þessum sömu fóstrum. Þær kon-
ur, sem amena undir þessa feðra-
sálma, hvort heldur er i fjölmiðl-
um eða heimahúsum, híjóta að
vera svo rækilega heilaþvegnar
með forheimskunarþvottalegi
karlasamfélagsins, að það er
hvorki hægt að hlæja að þeim né
vorkenna þeim. Ég vorkenni
börnum þeirra, það er að segja,
þeim sem fæðast, þvi slikar konur
láta engu siður en aðrar eyða ó-
velkomnum fóstrum. En mér
finnst trúlegt að þær grétu I al-
vöru yfir hrakfarasögu amerik-
anans, sem tók svona ógnarlega
nærri sér, að sjá óvin sinn skotinn
i tætlur, vegna þess að óvinurinn
var kona.
Vera má að ég sé ein um það, að
finnast óbragð að orðinu kvenna-
„Eg minntist verkfallsins á
Selfossi, andmæla fjölda
verkalýðsfélaga gegn linku
forustusauða sinna...fólkið er
farið að segja forystumönnum
sínum fyrir verkum.’
»»
ÁVARP FLUTT
Á ÚTIFUNDI
B.S.L.
8. JÚNI S.L.
ár. Og vonandi orkar það svo vel
á hugi annarra, að af þvi hljótist
nokkur vinningur, þó ekki væri
annað en almennari umhugsun og
umræða um mannréttindi.
Fólkið er farið að
segja forystumönn-
unum fyrir verkum
Þó er mér annað enn ofar I huga
þessa stundina, þótt segja megi
að um likt sé að ræða: mannrétt-
indi. Nú er framundan hörð bar-
átta vinnandi fólks fyrir lifsrétt-
indum sinum. Þegar hafa átt sér
stað átök milli valdhafa og verka-
fólks. Ég minnist verkfallsins á
Selfossi, andmæla fjölda verka-
lýðsfélaga gegn linku forystu-
sauða sinna i ASI og nú síðast
hveru bráðabirgðalög rikisvalds-
ins gegn verkamönnum rikis-
verksmiðjanna voru hundsuð og
brotin á bak aftur. Slikir atburðir
vekja vonir og glæða trúna á nýj-
an dag i lifi islenskrar alþýðu.
Allt i einu heyrir maður að fólkið
er farið að segja forystumönnum
sinum fyrir verkum. Og gömul
kona eins og ég hugsar með gleði-
klökkva: Þið eruð þá hérna enn.
Þið hafið ekki farist i sjónhverf-
ingaflóðinu, i glingurskriðunni, á-
róðursvaðlinum. Og ég segi við
ykkur: Litið til fuglanna i loftinu,
hvernig þeir létta sér langflugið
með oddafluginu, þar sem allir
verða að gegna forystuhlutverk-
inu um stund, allir að vera færir
um að fljúga i fararbroddi. Gegn
slikri samfylkingu vinnandi
manna stenst ekkert ofbeldis-
vald. Slik alþýða er fær um að
kveða niður alla fordóma gegn
mannréttindum og ójöfnuð. Ég
tala hvorki af tilfinningasemi né
þvi, sem oft er i háðstóni nefnt
aldamótarómantik. Lifsreynsla
min og minnar samtiðar hefir
staðfest þessi alþýðlegu sannindi.
Og aldrei hefir verið brýnni nauð-
syn en nú fyrir hverja vinnandi
manneskju þessa lands, að haida
vöku sinni og vera búin við þvi, að
þurfa að berjast af fullri einurð og
alvöru fyrir lifsréttindum sinum.
Einn ráðherra núverandi rikis-
stjórnar kvað hafa látið að þvi
liggja, að til mála kæmi að láta
vinna gegn vilja og kröfum laun-
þega undir lögregluvernd. Við
vitum hver teikn eru á lofti, þegar
svo langt er gengið að jafnvel á-
byrgir valdsmenn voga sér að
standa frammi fyrir alþjóð i fjöl-
miðlum og láta sér slik orð um
munn fara. Það mun verða reynt
að etja saman bændum og þétt-
býlisfólki, sú refskák hefir verið
leikin áður. Og þá reynir á mann-
dóm og sjálfstæða hugsun vinn-
andi fólks, hvar sem það hefir bú-
setu á þessu landi og að hverju
sem það starfar. Við verðum öll
að hugsa og starfa sem einstakl-
ingar heildar með sameiginlega
hagsmuni. Þvi hagsmunir sveita-
og þéttbýlisfólks eru svo nátengd-
ir, að hvorugt getur án hins verið.
Og án samstöðu okkar allra er
forysta verkafólks einskis virði.
Við verðum að ákveða hvernig og
fyrir hverju verður barist. Ef við
berum gæfu til að láta þann nýja
tón, sem ég sagði áðan, að hefði
vakið mér von og gleði i atburð-
um siðustu mánaða, hljóma með
vaxandi styrk æ fleiri radda, þá
er sigurinn vis vinnandi fólki
þessa lands. Það fólk mun verða
fært um að reka af höndum sér á-
sælnierlendrar stóriðju, erlendan
her og ofriki peningavaldsins.
Takist slikt eigum við skilið að
heita menn. Menn með full mann-
réttindi, sem þeir sjálfir hafa á-
unnið sér. Og þótt orðið maður sé
karlkyns, þá minnist þess, að það
nær einnig yfir konur i islensku
máli. Við konur munum reyna að
standa undir þvi. Og ekki biðjast
neinnar ivilnunar vegna kynferð-
is okkar.
Ég heiti á allt vinnandi fólk
þessa lands: komum menn úr
þeirri baráttu, sem nú biður við
dyr okkar allra. Menn sem vit-
andi vits taka á sig þá ábyrgð og
skyldur, sem fylgja baráttunni
fyrir réttinum til að standa undir
þvi að heita og vera menn.
Frjálsir, lifandi menn i frjálsu,
lifandi manna landi.
Kvennaráðstefna SÞ
Aætlun afgreidd í flaustri
Mannréttindabaráttan
hefur margar hliðar
En þessi mannréttindabarátta
hefir margar hliðar. Fyrir nokkru
var mér sögð saga um
amerikana, sem var sendur til
Viet Nam. Þar varð hann fyrir
þvi, að ung kona i flokki skæruliða
sendi honum byssukúlu i hausinn.
Lifi hans varð bjargað, en hann
náði ekki fyrri sönsum og hataðist
við landa sina vegna — ja —
vegna hvers haldið þið? Ekki
vegna örkumla sinna né óréttlæt-
is styrjaldar amerikana i Viet
Nam, heldur fyrst og fremst
Mexico City 30/6 reuter — Full-
trúar á kvennaársráðstefnu Sam-
einuðu þjóðanna tóku sér fri um
helgina en i morgun hófst siðasta
lota ráðstefnunnar. Ilenni á að
ijúka á miðvikudag.
Vegna timaskorts var tiu ára
áætlun SÞ um aðgerðir til að auka
réttindi og möguleika kvenna i
heiminum afgreidd án mikillar
umræöu á föstudag. Starfsmenn
SÞ hafa látið i ljós vonbrigði með
þá fljótfærnisafgreiðslu sem
áætlunin fékk. Benda þeir ma. á
að ekki er gert ráð fyrir neinum
aðila sem hafa á eftirlit með þvi
að ákvæði áætlunarinnar séu
haldin i hinum einstöku ríkjum
þvi sé rikisstjórnum i lófa lagið að
hundsa þau ákvæði sem þeim
mislikar.
Þeim dögum sem eftir eru
verður ráðstafað i umræður og
afgreiðslu pólitiskrar yfirlýsing-
ar ráðstefnunnar. 90 þróunarriki
hafa komið sér saman um drög að
yfirlýsingu þar sem megin-
áhersla er lögð á kröfu um grund-
vallarbreytingu á efnahagsskip-
an heimsins hinum fátækari rikj-
um i vil og hún tengd réttinda-
málum kvenna. Bandarikin,
Vestur-Þýskaland og Bretland
hafa einnig samið drög að yfirlýs-
ingu þar sem höfuðáherslan er
lögö á vandamál kvenna en full-
trúar þessara rikja telja ekki
mikla von til þess að hún nái fram
að ganga.