Þjóðviljinn - 20.03.1977, Blaðsíða 12

12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 20. mars 1977
Spjallað við
Jakobmu Sigurðardc
Jakobina Sigurðardóttir rithöfundur i Garði i Mý-
vatnssveit er nýlega komin úr boðsferð frá Sviþjóð.
Skáldsagan Lifandi vatnið kom út á sænsku i haust
og von er á Snörunni þar á næsta ári. Það var for-
lagið sem bauð skáldinu utaaen Norræna félagið og
Sænsk-islenska félagið veittu nokkra fyrirgreiðslu.
Jakobina hafði ekki langa viðdvöl i Reykjavik i
bakaleiðinni norður i land,en Þjóðviljinn náði þó tali
af henni á heimili dóttur hennar i Kópavogi eina
morgunstund áður en hún fór og rabbaði við hana
um utanferðina og heima og geima.
Vandinn að þýða bækur
— Hver þýddi Lifandi vatniö á
sænsku, Jakoblna?
— Hún heitir Inger Poulson og
hefur verið hér á landi gift
islenskum manni og talar reip-
rennandi islensku.
— Helduröu aö henni hafi tekist
vel þessi þýöing?
— Ég held þaö og ég talaöi viö
marga sænska rithöfunda sem ég
þekki ma. vinkonu mína sem
skrifar fremur þunga sænsku.
Hún var mjög hrifin af textanum,
og sagöi aö hann væri sérlega
góður en auövitaö er aldrei hægt
að ná alveg yfir á annaö mái
öllum blæbrigöum. Þaö þekkjum
viö h'ka frá bókum sem viö höfum
lesiö eftir erlenda höfunda. Ég
minnist höfundar eins og Leiv
Panduro. Hann beitti dönskunni
mjög sérkennilega, notaði
orðaleiki og ýmis konar blæ-
brigði. Ég hef lesiö eftirhann bók
á islensku, sem ég hef lika lesiö á
dönsku, og mér finnst þetta ekki
nást til fulls. Orö og oröatiltæki
geta haft svo margs konar
merkingar, lika f okkar máli.
Enn talar fólk úr minni
heimabyggð um lifandi
vatn
Nafnið á þessari bók td. Lifandi
vatniö, er upprunniö I minni
heimabyggö sem var. Ef fólk var
veikt þá var yfirleitt ekki tekiö
vatn, sem var inni I fötum, heldur
varfariöiitf lækinn og sóttlifandi
vatn, streymandi vatn, vatn beint
frá jöröinni. Það var kallaö lif-
andi vatn á Vestfjöröum. Faröu
aö ná í lifandi vatn, var sagt.
— Þaö hefur fylgt þvi trú á
lækningamátt þess?
— I þessu tilfelli getur þaö
náttúrulega merkt eitt og ann-
aö td. fyrir þá sem eiga viö
mengunarmál aö striöa. Sums
staöar þarf aö sjóða vatniö svo aö
þaö er ekki lengur lifandi og svo
er lfka hitt aö allt líf kviknar i
vatni. Þaö er eins meö nafniö á
bók minni og ferskeytlurnar sem
urðu landfrægar að þaö þurfa aö
fylgja þeim skýringar. Ég hiröi
ekkert um þaö en ég get kannski
sagt þetta viö blaöamann eöa ein-
hverja sem vilja fá skýringu.
— En þú veist ekki hvort þetta
kemur til skila eins og þú hugsar
þaö td. á sænsku?
— Margir af þeim sem stóöu
nærri þýöingunni lögöu f nafniö
þessa ákveönu.'- merkingu i sam-
bandi viö lifsvatniö en þeir vissu
ekki aö þetta haföi verið til sem
lifandi mál né hvaö þvi var tengdt
fram á mfna daga. Og enn talar
fólk úr minni heimabyggð um lif-
andi vatn þó aö þaö fái vatn úr
krana.
Smásagnasöfn i Sviþjóð
og Noregi
— Stendur til aö Lifandi vatniö
komi út á fleiri Noröurlanda-
málum?
— Ekki veit ég nú til þess
ennþá. Aftur á móti kom i haust
út á sænsku smásagnasafn eftir
nokkra Islenska nútimahöfunda
sem Heimir Pálsson og S. Berg-
kvist stóöu aö. Þar á meöal var
saga eftir mig. Og svo kom út hjá
PAX iNoregi smásagnasafn eftir
4 höfunda. Helga Kress þýddi
sögurnar i félagi viö norskan
mann og skrifaöi formála meö
kynninguá höfundunum. Þeireru
Svava Jakobsdóttir, Guöbergur
Bergsson, Thor Vilhjálmsson og
ég. Hún talaöi um þaö viö mig aö
sér fyndist eiginlega betra aö
velja fáa höfunda i svona safn,
sem kemur út til kynningar,
heldurenaö taka mjög marga þvi
aö þá er svo erfitt aö velja úr
hverja á aö taka. Ég held aö þetta
sé rétt hjá henni.
Ferðin var hugsuð til
kynningar á bókinni
— Þaö hefur veriö skipulögö
fyrir þig dagskrá I þessari
Sviþjóöarferö?
— Já, þessi ferö var náttúru-
lega hugsuö til kynningar á bók-
inni. Þar segir fólk mér aö erfitt
sé aö koma þýddum bókum og
sérstaklega óþekktra höfunda á
markaö þannig aö þær seljist.
Lifandi vatniö er álitin þung
lesning og þá gengur þetta
auövitaö enn erfiöar. Forlagiö
ásamt Sænsk-islenska félaginu
gengust fyrir kynningarkvöldi i
Stokkhólmi og þar var Sveinn
Skorri Höskuidsson prófessor
fenginn til aö flytja fyrirlestur um
nútfmabókmenntir islenskar,
sem hann geröi meö ágætum, og
setja mig á einhvern ákveðinn
staö I þeim sem höfund. Ég tel
vist að hann hafi gert þaö alveg
rétt.
Áhugi sænskra rit-
höfunda á íslandi
— Þú hefur komist þarna i
kynni viö sænska rithöfunda?
— Ég þekkti fyrir sænska rit-
höfunda. Þaö er oröinn langur
timi siöan ég kynntist sænskum
konum, sem var visaö heim til
min til þess að skoöa þennan
skrýtna fugl upp i sveit og okkur
féll svo vel aö kynnast aö viö
héldum sambandi eftir þaö. Viö
höfum skrifastá og heimsótt hver
aðra. Konan, sem ég hef aöallega
haldiö sambandi viö heitir
Margarete Ekström og maöur
hennar er einnig rithöfundur og
heitir Per Westberg, mikill
Afrikumálasérfræöingur. Hann
er nú aöalbókmenntaritstjóri viö
Dagens Nyheter. Þá get ég
nefnt Karen Westman-Berg,
sem er mikil rauösokka og hefur
bæöi skrifaö og haft námskeiö og
fyrirlestra viöa og ma. komiö þri-
vegis, aö ég held, til Islands. Allt
þetta fólk er miklir tslandsvinir
og hefur áhuga á Islandi og
islenskum bókmenntum, en
ekkert þeirra les islensku.
Kynþáttafordómar is-
lendinga
tsumar kom til min rithöfund-
urinn Inger Brattström sem ég
hef mikinn áhuga á aö fá þýtt eftir
á islensku. Hún er aöallega
barnabókarithöfundur og fjallar
um vandamál sem eru ekki siöur
hjá okkur en svium. I bók, sem
hún sendi mér, kemur hún ma.
inn á kynþáttafordóma sem ég
hélt aö væri ekki mikiö um hér en
þaö undarlega er aö þeir eru
miklu meiri meöal almennings
heldur en ég lét mér detta I hug.
Það kom fram hér foröum, sem
var gert mikið grln aö, i sam-
bandi við setuliöiö — eöa hvaö
menn vilja kalla þaö — aöhéreru
ekki hafðirnegrar af ótta viö kyn-
blöndun islendinga viö þá. Ég hélt
aö þetta væri bara borgarastéttin
og yfirstéttin, sem héldi þarna aö
hún væri aö gera sig góöa fyrir al-
menningi, en svo er ekki.
Þegar islendingar koma
til annarra landa td. Amriku þar
sem þeir veröa varir viö aö fólk er
afgreitt eftir litarhætti geta þeir
veriö stoltir og sest I strætisvagn,
þar sem fólk er aöskiliö, hjá
negra eöa i veitingahúsi eöa hvar
sem er til aö sýna hvaö viö erum
frjálslyndir. En ef fæöist hér
svart barn hjá islenskri stúlku þá
verður nú annaö uppi á ten-
ingnum hjá skyldfólkinu. Þetta
hef ég rekið mig á. Þegar börn
eru litil þá leika svört og hvit börn
sér saman, ef þau hafa vanist
hvort ööru og sjá ekkert athuga-
vert viö þaö, en þegar svarta
barniö fer aö stækka fer þaö aö
finna fyrir þvi aö þaö er ekki eins
og annaö fólk.
Auk þess tekur Brattström á
sambúöarvandamálum foreldra
og barna og þó aö hún taki á þeim
af fullri einurö þá er hún góð-
gjörn. Henni þykir vænt um fólk.
Upplestrarkvöld
i Jónshúsi
— Fórstu viöar en til
Sviþjóöar?
— Ég var I viku I Kaupmanna-
höfn bæöi til aö hitta kunninga og
svo haföi Islendingafélagiö
upplestrarkvöld i Jónshúsi.
Guðlaugur Arason frá Dalvik las
upp úr óprentaöri skáldsögu eftir
sig. Svo las égsjálf og lesiö var úr
bókum eftir mig. Þaö var alveg
Jakobina Sigurðardóttir