Þjóðviljinn - 18.03.1983, Blaðsíða 7
Föstudagur 18. mars 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
Kirkjulist, trúarlist, þetta er
þema stórrar sýningar sem
veriðerað opnaá
Kjarvalsstöðum. Þangað
berast dýrgripir úr ýmsum
áttum: bagall sá, fundinn á
Þingvöllum, sem ertalinn elstur
kirkjugripaálandinu,
altaristafla af Kristi að prédika í
íslenskri náttúru, sem Kjarval
gerðiungurogerí
Bakkagerðiskirkju í Borgarfirði
eystra, nýmálaðareftirlíkingar
af postulunum úr
Þingeyrarkirkju - jafnt sem
vefnaðurvirðulegurogspánnýr
og pólitískar Kristsmyndir:
ritstjóri af Morgunblaðinu er
höfundurannarrar og heitir
hún: Þið hafið gert hús föður
míns að ræningjabæli.
i 1 IM 1 P 1 | \w Wk-' \
1 -TM \ 'W Mk' im
Postular úr Þingeyrarkirkju, nvlega endurgerðir.
Kirkjan og myndlistin
Ný verk verða á annað hundrað
en eldri munir 20-30, sagði séra
Gunnar Kristjánsson, en hann á
sæti í þeirri kirkjulistarnefnd sem
skipuð var eftir ráðstefnu um
kirkju og list í Skálholti í hitteð-
fyrra. Sú nefnd setti sér þá það
verkefni fyrst allra að skipuleggja
sýningu sem þessa.
- Sýnist þér að hér séu mörg verk
sem eru beinlínis til orðin vegna
þess að slík sýning var á döfinni?
- Já ég er ekki frá því - menn
hafa tekið við sér, farið að hugsa
um kirkjuna sem stafsvettvang
fremur en áður.
Hvar eru
landamerkin?
Altaristöflur eru það sem menn
venjulega hugsa fyrst til þegar tal-
að er um list í kirkjum. En við höf-
um í liuga með þessari sýningu trú-
arlega list í víðara samhengi. Og þá
getur raunar verið erfitt að setja
niður landamæri einhversstaðar
milli þess sem menn kalla trúarlega
list og þeirrar sem ekki er gefin slík
einkunn - og kannski er óþarft að
reyna að setja þau niður. Þjáningin
er til dæmis eitt algengasta við-
fangsefni nútímalistar, óréttlætið,
þjáning hins réttláta. Og þegar
menn eru að velta slíkum hlutum
fyrir sér þarf engan að undra þótt
menn grípi til þess tákns sem sterk-
ast er - til krossins.
Önnur þemu eins og vonin, upp-
risan, nýtt líf, hafa alltaf verið al-
geng í kirkjulegri list, en þau eru
ekki sérlega útbreidd í nútímalist.
Á íslenskum altaristöflum er
samfélagið, samskipti manna, sam-
skipti Jesú við hina útskúfuðu, þau
efni sem oftast hefur verið glímt við
og við kvöldmáltíðina oftar en
nokkuð annað. En nú bregður svo
við, að engin kvöldmáltíðarmynd
er send inn. Það er athyglisvert -
líka vegna þess, að kirkjan hefur
lagt mjög mikla áherslu á altaris-
gönguna á síðari árum, á kirkjuna
sem samfélag.
Tengsli og aðlögun
Stundum er semsagt eins og það
takist tenging milli trúarlegra við-
horfa og annarra sviða og þátta og
stundum ekki. Og þegar slík teng-
ing tekst ekki þá er ástæðan sú að
mínu viti, að það hafa verið alltof
skörp skil milli þess sem ntenn
Ilér er sjaldgæft aö gera pólitískar
töldu heyra undir kirkjuna og þess
sem væri þar fyrir utan. Það er til
dæmis eftirtektarvert að hér á sýn-
ingunni eru aðeins tvær pólitískar
Jesúmyndir. Ef menn skoða sig um
á meginlandinu t.a.m. þá verður
allt annað uppi þar, þar á hin pólit-
íska Jesúmynd sér mjög sterka
hefð. Sem er svo tengd því, að þar
hefur kirkjan gert sér far um að
tengja boðskap sinn við pólitískan
veruleika í miklu ríkari mæli en hér
hefur verið gert....
Tökum annað dæmi. Á íslensk-
um altaristöflum hefur það stund-
Jesúniyndir. (Ljósm. Atli).
Sr. (iunnar Kristjánsson formaður Kirkjulistarnefndar við prédik-
unarstól scm séra Hjalti Þorstcinsson í Vatnsfirði skar út.
um gerst - t.d. hjá Ásgrími og
Kjarval, að viss aðlögun gerist að
íslensku landslagi - Kristur prédik-
ar í íslensku umhverfi. En svipuð
aðlögun að íslenskum samfélags-
veruleika hefur ekki gerst, fólkiö
sem á boðskapinn hlýðir er austur-
lenskt, einatt í einhverskonar al-
þjóðlegum biblíumyndastíl....
Á þessa leið fórust sr. Gunnari
Kristjánssyni orð. Og mætti kann-
ski bæta við það sem nú var síðast
sagt, að íslensk rnyndlist hefur átt
sér þrengingartíma og varla hafðar
uppi aðrar myndir en innfluttar.
Á Kjarvalsstöðum er sýnt í sýn-
ingarsöiunum báðum og á göng-
um. Málverkið er yfirgnæfandi
meðal nýrra verka, engar nýjar tré-
skurðarmyndir hafa borist til sýn-
ingarinnar, en nokkuð er um silfur-
gripi og vefnað. Kirkjulistarnefnd
er jafnframt sýningarnefnd og eiga
í henni sæti þeir séra Gunnar Krist-
jánsson frá Prestafélaginu, Björn
Th. Björnsson sem samtök mynd-
listarmanna skipa og Jóhannes
Kjarval frá samtökum arkitekta.
Sýningin verður opin til 10 apríl.
-áb.