Þjóðviljinn - 25.01.1985, Blaðsíða 9

Sr. Halldór Gröndal: Upp á einhverju varö að finna til að hressa upp á reksturinn. Mynd: E.ÓI.
Þetta skattu hiklaust gera
Rœtt við séra Halldór Gröndal um Naustið og rekstur hans á því
Ef að venju lætur má búast við
því að næstu daga og vikur
verði oft minnst á þorramat í
auglýsingum veitingahúsa og
verslana. En orðið þorra-
matur á sér víst ekki ýkja
langasögu í íslensku máli
enda þótt maturinn sjálfur hafi
verið til og hans neytt af þjóð-
inni öldum saman, ekki bara á
þorra, heldur allan ársins
hring. Ýmiss konar þjóðlífs-
breytingar hafa þó valdið því,
að þorramatur hætti að vera
„daglegt brauð“ mikils meiri
hlutaþjóðarinnar, meiraað
segja lítt eða ekki þekktur af
mörgum, fáséð sælgæti hjá
öðrum.
En allt í einu breyttist þetta.
Síðan eru raunar ekki nema tæp
30 ár. Og hver skyldi það hafa
verið, sem leiddi þorramatinn til
öndvegis á ný? Jú, enginn annar
en hann séra Halldór Gröndal,
prestur í Grensásprestakalli.
Lærði að kokka
- Hvað olli því að þér hug-
kvœmdist þetta, sr. Halldór?
- Upphafið að þessu öllu var
nú það að árið 1954 ákváðum við
það, 7 ungir menn, að koma upp
veitingahúsi. í framhaldi af því
byggðum við svo Naustið við
Vesturgötu, en veitingahúsið
teiknaði Sveinn Kjarval. Húsið
var drifið upp í hvelli og við byrj-
uðum reksturinn í desembermán-
uði 1954.
Nú, ástæðan til þess að ég fór út
í veitingahúsrekstur? Ég var við-
skiptafræðingur að menntun og
sérhæfði mig svo í hótelrekstri í
Bandaríkjunum. Þar lærði ég
m.a. að „kokka“. Naustið rak ég
svo í 11 ár. Fór þá til Englands og
rak þar veitingastofu í 3 ár. Þá
gerðist mikil breyting í lífi mínu.
Eg kom heim, lauk guðfræðinámi
og gerðist prestur. En það er nú
önnur saga.
Þjóðhættir
Jónasar
Veitingahúsarekstur gengur
náttúrlega svona upp og ofan.
Það var t.d. mjög lítið að gera hjá
okkur í janúar. Önnur stærri
veitingahús voru með böll og árs-
hátíðir ýmissa stærri félaga, sem
var erfitt fyrir okkur. Upp á ein-
hverju varð að finna til þess að
hressa upp á reksturinn. Þegar ég
svo las Þjóðhætti séra Jónasar frá
Hrafnagili þá vakti athygli mína
kafli, sem þar var um íslenskan
mat og þorrablót. Þá sló niður í
mig þessari hugmynd: Því ekki að
prófa að hafa á boðstólum ein-
mitt þennan íslenska mat og efna
til einskonar þorrablóta?
Og nú skundaði ég á fund dr.
Kristjáns heitins Eldjárns því
ekki þekti ég annan, sem betra
væri að ráðfæra sig við um þessi
efni en hann. Ég sagði honum frá
Hrokað þorratrog í Nausti. Kannski frá því að sr. Halldór réð þar ríkjum.
þessari hugmynd minni og hann
varð stórhrifinn. „Þetta skaltu
hiklaust gera“, sagði Kristján.
Þar með var hann rokinn niður í
kjallara og kom þaðan með tvö
gömul trog, forláta gripi, sagði
mér að taka þau með mér og láta
smíða trog eftir þeim. Og auðvit-
að gerði ég það. Nú, húsið var til,
trogin voru til en þá vantaði mat-
inn. Mér tókst að verða mér úti
um hann.
Bras til
að byrja með
- Var það ekki erfitt á þessum
árum?
- Jú, það var þónokkurt bras
til að byrja með. Þessi matur var
nú ekki í tísku og ekki að honum
gengið í hverri matvöruverslun.
En svo fór ég bara að búa hann til
sjálfur, hvað annað, sjálfur kokk-
urinn! Þetta voru svið, lunda-
baggar, hrútspungar, meira að
segja selshreifar, sem ég fékk
vestan frá Breiðafirði og allskon-
ar súrmatur, sem nöfnum tjáir
aðnefna. Og svo lét Guðbrandur
minn Magnússon forstjóri Á-
fengisverslunarinnar, mig hafa
gamalt brennivín, mig minnir að
það hafi verið frá því um 1930.
Stundum útbjuggum við sérstök
sýningarföt með íslenskum mat.
Þau gerðu mikla lukku. Sérstaka
hrifningu vöktu þó hrútspung-
arnir og hákarlinn.
Framhald á bls. 10
Föstudagur 25. janúar 1985 ÞJÓÐVIUINN - S(ÐA 9