Þjóðviljinn - 09.02.1985, Blaðsíða 12

TÓNUST
MYNDUST
skemmtileg „kombination“. Ein-
leikarnir Kjartan Óskarsson
(bassethorn) og Inga Rós Ingólfs-
dóttir (cello) léku mjög vel.
„Hrím“ kallar Áskell Másson
verk sitt fyrir einleiks-cello. Það
er með þetta verk eins og svo
mörg af nútímamúsik, að það er
erfitt að henda reiður á innihaldi
verkanna við fyrstu heyrn. Það
hefur því margur góður drengur-
inn farið flatt á því að dæma of
hart þegar ný verk heyrast, en ég
held að ég verði að taka þá
áhættu. Mér fannst verkið leiðin-
legt þrátt fyrir ágæta spila-
mennsku Carmel Russill.
Fjölnir Stefánsson átti þarna
sextett fyrir blásara, fiðlu og cello
sem hann samdi árið 1983, einum
of gamaldags tólftónamúsik
fannst mér þetta verk vera, eða
þannig. Það væri gaman að heyra
eitthvað frísklegra verk frá hendi
þessa gáfaða og reynda tónlistar-
manns. í sextettinum voru Marti-
al Nardeau flauta, Kjartan Ósk-
arsson klarinett, Lilja Valdimars-
dóttir horn, Björn Árnason fag-
ott, Hlíf Sigurjónsdóttir fiðla og
Arnþór Jónsson cello, allt mjög
góðir hljóðfæraleikarar.
Að endingu var forvitnilegt
verk fyrir 9 blásara eftir þrjú tón-
skáld sem allir eru af austurrísk-
um uppruna.Jjá Pál P. Pálsson og
Herbert H. Agústsson sem báðir
eru fyrir löngu orðnir íslendingar
í húð og hár, og svo austurrík-
ismanninn Werner Schulze.
„Þetta sameiginlega verk þeirra
félaga varð til vegna sýningar sem
haldin var í maí 1984 í Vín undir
nafninu „ísland, eyja í Norðurís-
hafi.“ Verkið var frumflutt 24.
maí 1984 í Vín af íslenskum og
austurrískum hljóðfæraleikur-
um. Allir kaflarnir voru skrifaðir
í mars og apríl 1984 og lýsa hver á
sinn hátt tónmenningarlegum
tengslum milli íslands og
Austurríkis, eins og segir í efn-
isskránrii. Fyrsti þátturinn heitir
Nónett (Páll), annar Meditation
(Schulze) og þriðji Scherzo (Her-
bert). Þetta var langskemmtileg-
asta verkið á efnisskránni, allir
kaflarnir mjög vel skrifaðir og í
rauninni bráðsmellin músik.
Ekki síst Scherzoið sem var paro-
dia af hinum ekta vínarvals (einn-
ig „Ach du lieber Augustin") og
„ísland farsælda frón“, spaugi-
lega ofið saman. Hljóðfæral-
eikararnir voru Kristján Step-
hensen, Daði Kolbeinsson óbó,
Sigurður I. Snorrason, Kjartan
Óskarsson klarinett, Hafsteinn
Guðmundsson, Hans Ploder fag-
ott, Herbert H. Ágústsson, Jos-
eph Ognibene horn og Lárus
Sveinsson trompet. Páll stjórnaði
með miklum ágætum þessum af-
bragðs hljóðfæraleikurum -R.S.
Áskell Másson: erfitt að henda
reiður á innihaldinu.
Atlí Ingólfsson: fikrar sig eftir krókóttri og hálli braut.
Myrkir
músíkdagar
Þá eru Myrkir músikdagar
komnir vel á veg og þegar þetta er
skrifað hafa verið fluttir þrennir
tónleikar. Ég hef ekki komist á
þá alla, en fyrstu tónleikarnir
voru í Norræna húsinu þann 26.
jan. s.l. og þá lék blásarakvintett
frá Falun í Svíþjóð. Kvintettinn
skipa: Hans Malmsten, flauta,
Par Sjöberg, óbó, Per-Olow Pell,
klarinett, Bengt Oleras, horn, og
Lars Hilleskár, fagott. Þeir eru
þaulreyndir og góðir listamenn
og mjög vel samæfðir.
Fyrst á efnisskránni var blás-
arakvintett eftir Joonas Kokkon-
en sem var mjög áheyrilegt í af-
bragðsmeðferð fimmmenning-
ana. Síðan kom verk fyrir ein-
leiksflautu, Sonata Svickel eftir
Carin Malmlöf-Forssling. Þessi
sónata var snotur og stutt (g.s.l.
þegar um einleik á flautu er að
ræða) en ekkert minnisverð.
Flautuleikarinn lék ágætlega.
Síðast fyrir hlé var stuttur kvint-
ett eftir Leif Þórarinsson sem
hann samdi 1974 og var gaman að
heyra góða fagmennsku, bæði
hjá tónskáldi og hljóðfæraleikur-
um.
Því miður gat ég ekki heyrt
meira á þessum tónleikum og gat
ekki heldur verið á öðrum tón-
leikum Myrkra músikdaga, en
þriðju tónleikarnir fóru fram í
Bústaðakirkju þ. 3. febr.. Fyrsta
tónverkið þar var eftir Skúla
Halldórsson, „Viva Strætó" fyrir
einleiksflautu sem Bernharður
Wilkinson lék. Höfundur samdi
þetta stykki í tilefni af 50 ára
starfsafmæli sínu hjá S.V.R. og
er það tileinkað fyrirtækinu.
Þetta var létt og skemmtileg
þjóðdansatónlist (eða í þeim
anda) og féll það í góðan jarðveg
hjá áheyrendum.
Næst var frumflutningur á Duo
fyrir bassethorn (sem er af klarin-
ettfjölskyldunni) og cello eftir
Atla Ingólfsson. Atli er ungur
tónsmiður sem er nú að byrja að
fikra sig eftir krókóttri og hálli
braut tónskáldskaparins og verk-
ið ber þess nokkur merki,
m.ö.o., mér fannst verkið ekki
nógu sannfærandi sem tónverk,
en bassethornið og cello er
RÖGNVALDUR \\
SIGURJÓNSSO \|
Fjölnir Stefánsson: einum of
gamaldags tólftónamúsík.
12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 9. febrúar 1985
Jarðbundnar fantasíur
Afmœlissýning Sveins Björnssonar að
Kjaivalsstöðum
Sveinn Björnsson verður sex-
tugur innan skamms. í tilefni af
afmæli sínu heldur hann nú sýn-
ingu á 56 málverkum að Kjarvals-
stöðum. Svein er næsta óþarfi að
kynna, svo oft hefur hann haldið
sýningar gegnum árin. En hóf að
mála fyrir tæplega fjörutíu árum
og hefur haldið því áfram æ síð-
an, milli þess sem hann starfar
sem rannsóknarlögreglumaður í
Hafnarfirði.
Sveinn er nær sjálfmenntaður í
listinni og utan eins árs nám við
Akademíið í Kaupmannahöfn
um miðjan 6. áratuginn, hefur
hann glímt af eigin rammleik við
strigann og litinn. Útkoman hef-
ur orðið mjög persónuleg, þrátt
fyrir ákveðin og augljós aðföng í
byrjun. Það hefur einnig ein-
kennt list hans hve heilsteypt hún
er og laus við sveiflur. Sveinn
virðist halda sínu striki og þróast
án tillits til hræringa í heimslist-
inni.
Þeir listamenn sem hvað mest
áhrif virðast hafa haft á Svein í
byrjun eru þeir Gunnlaugur
Scheving, Kjarval og Jón Engil-
berts. Þetta er ekki undarlegt
þegar þess er gætt að Sveinn var
alinn upp við sjávarsíðuna og
stundaði sjómennsku fram að
þrítugsaldri. Sjávarþorpið og sjó-
sóknin var til skamms tíma meg-
inuppstaða myndefnisins. En
fljótlega tók að gæta í myndum
hans ljóðræns ímyndunarafls sem
gerði þessi myndefni að altækum
táknum í draumkenndum bún-
ingi. Vera kann að Sveinn hafi
komist í kynni við myndir Kobra-
manna á námsárunum í Kaup-
mannahöfn, a.m.k. er heimur sá
sem hann bregður á strigann ekki
ólíkur myndheimi þeirra. En
Sveinn hefur hingað til haldið
meiri tengslum við raunheiminn
en Kobra-menn, þótt stundum
leysist myndefni hans frá sjávar-
síðunni upp í litsterkar og logandi
fantasíur.
Nú bregður svo við að myndir
Sveins taka nýja og óvænta
stefnu. í stað hinna litsterku og
hráu órahljómkviða hans frá
sjómennskunni og hafinu, hafa
málverkin tekið á sig blæ jarðar-
innar. Hinir bláu, gulu og rauðu
litir sem Sveinn notaði næsta ó-
blandaða til að draga upp form
segla, neta og andlita, hafa vikið
fyrir brúnum jarðlitum. Þá eru
litirnir blandaðri, smurðir á strig-
ann á dempaðri og blæbrigðarík-
ari hátt en áður. Þetta gerir mál-
verkin óneitanlega heillegri og
gefur þeim ákveðinn heildarblæ,
jarðneskan en óhlutbundnari um
leið.
Þessi nýju málverk Sveins eru
ekkert risminni en fyrri verk
hans, nema síður sé. Að vissu
leyti hafa þau öðlast þyngri slag-
kraft, eða ef líkja mætti við
tungutak tónlistarinnar, þá hefur
Sveinn fært sig frá trompettum
yfir til kontrabassa. Hann hefur
látið í ljósi þá skýringu að
hraunið kringum vinnustofu hans
hafi breytt yrkisefnum hans.
Samkvæmt því ætti hann að vera
orðinn landslagsmálari.
Það væri þó merkingarlaust
með öllu að troða Sveini á bás
með venjulegum lands-
lagsmálurum. Þrátt fyrir allt er
hann og verður expressionisti
sem málar fremur tilfinningar
sínar gagnvart hlutunum en hlut-
ina sjálfa. Vera kann að hraunið í
Krísuvík hafi breytt litaskala
hans og pensilskrift, en það hefur
ekki hreyft við hinu ljóðræna
ímyndunarafli málarans. Það er
þrátt fyrir allt á sínum stað.
HBR