Þjóðviljinn - 04.02.1987, Blaðsíða 7

Umsjón:
Ólafur
Gíslason
Börnin í XXV. Apríl-skólanum skemmtu sér vel í útivistartímanum. Ljósm. ólg.
Börnin eiga sér 100 tungumál
- við höfum rænt frá þeim 99
í skýrslu þeirri sem OECD
sendi frá sér nýverið um ís-
lensk skólamál, og sagt var
frá í Þjóðviljanum 24. janúar
sl. kom meðal annars fram að
þrennt hafði vakið athygli höf-
unda skýrslunnar við kynni
þeirra af íslenskum skólum: í
fyrsta lagi þau algengu við-
horf meðal (slendingaað
kennsla væri fag sem ekki
krefðist mikillar sérþekkingar,
heldurdygði mönnum þar
best heimafengið brjóstvit. í
öðru lagi að mikil gjá væri
staðfest á milli yfirlýstra mark-
miða og framkvæmdar í
skólakerfinu, þarsem nútíma-
legar og framsæknar hug-
myndir ættu ógreiðan aðgang
í skólana, meðal annars
vegna óhóflegs vinnuálags
kennara og lélegrar nýtingar á
nýmenntuðum kennurum. í
þriðja lagi töluðu þeir um ein-
angrun skólanna frá samfé-
laginu og afskiptaleysi þess
um það sem gerðist innan
veggjaskólanna.
Aðrir myndu kannski segja að
íslenska skólakerfið væri mótað
af takmörkuðum skilningi á þörf-
um nemandans til þess að finna
sig heilan í starfi og leik innan
skólans. Að skólastarfið sé of
einhliða mótað af miðlun á af-
mörkuðum fróðleik og of lítið
mótað af þeirri félagslegu, líkam-
legu og andlegu reynslu, sem geri
nemandanum mögulegt að finna
sjálfan sig heilan í starfi í gegnum
þau verkefni sem hann vinnur að.
Að þessi takmarkaði skilningur á
þörfum og möguleikum nemand-
ans kunni að orsaka ófrjóa og vél-
ræna kennslu, afskiptaleysi sam-
félagsins gagnvart skólanum og
einangrun hans frá umhverfinu.
Að skólastarfið endurspegli
endanlega takmarkaðan skilning
okkar á félagslegum, líffræði-
legum og menningarlegum þörf-
um og möguleikum mannsins,
sem er það sama og að segja að
skólamálin mótist af afstöðu okk-
ar til grundvallaratriða, og að það
séu þessi grundvallaratriði sem
þurfi að endurskoða þegar endu-
rskoða á skólastarfið í heild.
Reynslan
frá Reggio
í borginni Reggio Emilia á ítal-
íu hefur fengist mikilvæg reynsla
af skólastarfi á forskólastigi, sem
styður þessar síðustu ályktanir.
Þar hefur frá stríðslokum verið
þróað merkilegt skólastarf undir
handleiðslu uppeldisfræðingsins
Loris Malaguzzi. Skólastarfið í
Reggio Emila hefur vakið
heimsathygli fyrir þann árangur
sem þar hefur náðst í kennslu á
forskólastigi. En forsendur þær
sem Loris Malaguzzi og sam-
starfsmenn hans hafa gefið sér
eru einmitt víðari og opnari skiln-
ingur á manninum en við eigum
að venjast í þeirri skólahefð sem
við þekkjum og byggist á því að
koma nemandanum „til bókar“. í
Reggio Emilia segja þeir: „Börn-
in búa yfir hundrað tungumálum,
þeir fullorðnu hafa rænt frá þeim
99“.
í stað þess að binda nemand-
ann við bókina og hið talaða og
skrifaða mál, og hefta þannig
aðra tjáningar- og reynslumögu-
leika hans hafa þeir lagt áherslu
nánast líffræðilega þörf mannsins
til þess að tjá sig með ólíkum
meðulum og nota til þess ólík
skynfæri. Sá skapandi kraftur
sem búi í hverju barni gefi því
möguleika á hundrað leiðum til
tjáningar og þekkingaröflunar,
að þessar leiðir verði ekki þjálf-
aðar nema með reynslu, og að
þær séu allar jafnréttháar og
endanlega styðji þær hverja aðra
í mótun heilsteypts persónuleika.
Sem er skilningur er stangast í
grundvallaratriðum á við
skeiðklukkuna sem við vorum
látin lesa við á lestrarprófunum í
Austurbæjarskólanum í eina tíð.
Barnapössun
eða skólastarf?
í framhaldi þessarar umræðu
Skólunum var
skiptniðurívinnu-
svæði/leiksvæði
sem börnin gátu
valið á milli eftir
áhugasviðum.
Sérstökverkstæði
voru einnig fyrir
grófari vinnu og
málun. Ljósm.ólg.
og þess ástands sem nú er að
skapast í forskólakennslunni á
höfuðborgarsvæðinu, þar sem
forskólakennarar standa í bar-
áttu fyrir starfsheiðri sínum og
þar sem skammsýnir atkvæða-
menn úr stjórnmálastétt hafa lagt
til að vandinn verði leystur með
einhvers konar pungaprófi í
barnapössun, er ekki úr vegi að
rifja upp reynslu þá sem ég og
kona mín urðum fyrir í Reggio
Emilia síðastliðinn vetur, er við
áttum þess kost að heimsækja
forskólana þar undir leiðsögn
sérfróðra manna. Ástæðan fyrir
heimsókn okkar var sú að kona
mín, Una Sigurðardóttir, sem er
kennaramenntuð, hafði meðal
annars í gegnum Námsgagna-
stofnun haft spurnir af því merka
starfi sem þarna á sér stað. Við
höfðum sótt um að fá að koma
um haustið, en vegna aðsóknar
utanaðkomandi var ekki hægt að
taka við okkur fyrr en í mars á
síðastliðnum vetri. Við dvöldum í
Reggio Emilia í vikutíma, og það
var ógleymanleg reynsla.
Reggio Emilia er um 130.000
manna borg staðsett miðsvæðis í
frjósamasta landbúnaðarhéraði
Ítalíu. Atvinnulíf í borginni bygg-
ist að mestu á smáiðnaði og
meðalstórum iðnaði auk þjón-
ustu við landbúnaðinn, en með-
altekjur á íbúa í borginni eru þær
4. hæstu á allri Ítalíu. Borgin er
meðal annars þekkt fyrir að vera
eins konar kjarni „Rauða beltis-
ins“ svokallaða, þar sem Kom-
múnistaflokkur Ítalíu hefur verið
atkvæðamestur allt frá stríðslok-
um, og hefur flokkurinn verið
ráðandi í stjórn borgarinnar frá
því að stríðinu lauk.
Menntakerfi það sem borgar-
yfirvöld í bænum hafa byggt upp
er að því leyti einstakt fyrir Italíu,
að þar er sérstakt fræðsluráð
*
Miðvikudagur 4. febrúar 1987 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
Sagt frá heim-
sókn í forskóla í
bænum Reggio
Emilia á Ítalíu