Þjóðviljinn - 07.05.1991, Blaðsíða 2

Samnefnari
j af naðarhugsj ónar
Síðasta ríkisstiórn skilaði verulegum árangri og
mun hennar lengi minnst í sögu vinstri hreyf-
ingar á íslandi. Með þessari stjórn urðu ka-
flaskil á mörgum sviðum:
í efnahagsmálum þar sem verðbólgan
komst niður í 5% eða svipað því og lægra en aerist í
helstu viðskiptalöndum okkar. Frá sjónarmiði Álbýðu-
bandalagsins er þessi árangur sérstaklega mikiivæg-
ur þvi hann skapar aðstæður til þess að verja betur
en ella félagslegan ávinning; - allar stærðir verða
gagnsæjar og Ijósar oa ekki er lengur hægt að gera
tilraunir til þess, hvað þá heldur meir, að blekkja fólk
með verðbólgnum tölum. Þess veqna fól þjóðarsáttin
í sér forsendur til nýrrar sóknar til nfskjarajófn.unar.
í menntamálum og menningarmálum mun hróður
síðustu stjórnar og lengi uppi. Framlög til menningar-
mála voru tvöfölduð að raungildi frá því sem var
1986. Mótuð var skólastefna til langs tíma sem náðist
síðan að framkvæma haustið 1990 oa 1991 með
lengri skóladegi yngstu barnanna, aukinni námsráð-
gjöf, leikskólalógum, nýjum framhaldsskólalögum,
auknu sjálfstæöi háskola, minni skriffinnsku, minni
miðstýringu og með skipun fullorðinsfræðsluráðs.
[ landbúnaðarmálum urðu ekki síður tíðindi. Þar
ber hæst búvörusamninginn sem var raunveruleg
sáttargjörð milli bænda og neytenda um nýja land-
búnaðarstefnu þar sem tekið var á vandamálum í
fyrsta sinn í áratugi með myndugum og árangursrík-
um hætti.
Og í samgöngumálum var margt ánægjulegt, þótt
hæst beri framkvæmdir við jarðgöng og aukið fé til
samgönguframkvæmda almennt.
Margt fleira mætti telja. Hitt verður þó að viður-
kenna nú sem fyrr að margt tókst síöur en skyldi.
Vaxtamálin klúðruðust eins og annað í höndum Jóns
Siqurðssonar á síðari hluta stiórnartímans. Atvinnu-
malin fengu ekki næga umfjöllun; enn búum við við
gallað og háskalegt kvótakerfi og á sama hátt var um
að ræða stöðnun i iðnaði vegna þess að Jón Sig-
urðsson iðnaöarráðherra sá aldrei neitt annað en ál-
ver. En þeir erfiðleikar sem að mati Alþýðubanda-
lagsmanna fylgdu síðustu ríkisstjórn voru ekki aðeins
réttlætanlegir með árangri sem náðist í fjölmörgum
málaflokkum. Höfuðréttlætingin var sú að með stjórn-
arsamstarfinu væri verið að byggja upp fyrir framtíð
jafnaðar og vinstri hreyfinqar i landinu þar sem þessi
nreyfing aæti til áratuga ekki síöur ráðið úrslitum um
daglega framvindu stjórnmálanna en fjölskyldurnar
flórtán.
Þaö er af þessum ástæðum sem svik Jónanna og
þingmanna Alþýðuflokksins eru söguleg: Af því að
peir svikust undan merkium framtíðarinnar. Við þær
aöstæður á Alþýðubandalagið aðeins eitt svar - það
að verða með verkum sínum og áherslum samnefn-
ari fyrir vinstristefnu sem er andstæðan við hægri
stefnu núverandi ríkisstjórnar. í þeim átökum sem nú
eru hafin milli hægri og vinstri stefnu í landinu duga
ekki miðflokkar eins og Framsóknarflokkurinn. Þar
dugar ekki hópur eins og Kvennalistinn. Þar dugar
aðeins flokkur með skýra stefnu, flokkur sem með
starfi sínu öllu er og verður samnefnari fyrir jafnaðar-
hugsjónina á íslandi. Slíkur flokkur er Alþýðubanda-
lagið. Það sýnir árangur liðinna ára. Það sýnir vilji
flokksins í stjórnarmyndunarviðræðunum. Og ekki er
nóg að vísu að flokkurinn sýni hvað í honum býr í
þessum efnum. Straumurinn til Alþýðubandalagsins
síðustu daga sýnir líka að fólk sem ekki hafði kosið
Alþýðubandalaqið í síðustu kosningum viöurkennir
nú flokkinn, stefnu hans og starf. Nú er það þjóðar-
innar, íslenskra launamanna, landsbyggðarfólks,
listamanna að kveikja á rauðum Ijósum.
-S
Þ.iqðvijltinn
Málgagn sóslalisma þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Síðumúla 37 — 108 Reykjavík
Sími: 681333
Símfax: 681935
Útgefandi: Útgáfufélagið Bjarkl h.f..
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Ritstjórar: Ámi Bergmann, Helgi Guðmundsson
Ólafur H. Torfason.
Fréttastjóri: Sigurður Á. Friðþjófsson.
Rltstjóm, skrifstofa, afgreiðsla, auglýsingar: Slðumúla 37, Rvik.
Auglýsingar: 681310, 681331.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Oddi hf.
Verð i lausasöiu: 100 kr. Nýtt Helgarblað: 150 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 1100 kr.
%
UPPT & SKOIIÐ
12_____FlMMTUDAGllR PBMSSAN 4. APRÍL 1991_
SdKNARNEFNDIN
IHLUTVERKI
LÆRISVEINANNA
Eysteinn G. Gíslason safnaðarfulltrúi, Skáleyjum:
FLATEYJARKIRKJA
OG FJÖLMIÐLASKRAF
Myndirnar í
Flateyjarkirkju
Afdrif atburða í fjölmiðlum eru
oft hin undarlegustu.
Baltasar, sem nú hefur efnt til
eftirminnilegrar sýningar í Hafnar-
borg á því hvemig myndlistarmað-
ur langt að kominn upplifir galdur
Eddukvæða, hann var eitt sinn á
ferð í Flatey. Þeir vom að búa til
bók um eyna, hann og Jökull Jak-
obsson. Hann bauð þá Flateying-
um að myndskreyta kirkju þeirra
og var því boði vel tekið.
Myndimar hafa ekki staðist
raka og aðra tímans tönn og hafa
skemmst illa. Var því ákveðið að
semja við Baltasar um að endur-
nýja myndimar í hvelfingu kirkj-
unnar (og fékkst til þess ákveðin
fjárveiting). Þetta gerði hann í
fyrrahaust. Og, eins og segir í
greinargerð Eysteins G. Gíslason-
ar, safnaðarfulltrúa í Skáleyjum,
um málið:
„Þá var ákveðið að nú skyldi
bakveggur kórsins myndskreyttur í
stíl við hvelfinguna og samkvæmt
upphaflegu tilboði listamannsins.
Fyrir það verk tók hann ekki
greiðslu vegna þess að það var
hluti þess verks sem hann gaf
kirkjunni 1965.“
Að smíða hneyksli
Sem sagt gott. Nema hvað
vikublaðið og alþýðublaðskálfúr-
inn Pressan ákvað að maðkar væm
í þessari mysu. Og bjó til úr litlu
efni hneyksli sem svo var orðað í
inngangi greinar um málið:
„Viðgerðir á gömlu kirkjunni í
Flatey hafa nú valdið miklum deil-
um. Sóknamefndin fól listamann-
inum Baltasar að mála nýja altaris-
töflu sem hann og gerði og þáði að
launum þá fjármuni sem sóknar-
nefndin hafði fengið úr kirkju-
garðssjóði og áttu að kosta loftvið-
gerðir á kirkjunni en hún er í nið-
umíðslu.
Það sem veldur deilunum er
ekki síst það, að lærisveinamir á
altaristöflunni bera svipmót með-
lima safnaðamefndarinnar.“
1 ítarlegri greinargerð Eysteins
G. Gíslasonar, sem fýxr var til vitn-
að, kemur það mjög skýrt fram að
hér er öllu við snúið. „Altaristafl-
an“ er gjöf, peningamir fóm til
„loftviðgerða" og þá til að endur-
nýja eldri myndskreytingu. Og um
skelfinguna sjálfa, sóknamefnd á
helgimynd, segir Eysteinn sem
svo:
Emmaus í Flatey
„Fjárveiting sem útveguð var
til að endumýja myndverk í hvelf-
ingu kirkjunnar var notuð til þess.
Annað em bein ósannindi. Baltas-
ar málaði ekki mynd af sóknar-
nefnd á altaristöflu í Flatey. Það
em líka ósannindi. í sóknamefnd
Flateyjarsóknar em einn karl og
tvær konur, en á myndinni í kóm-
um sjást þrír karlmenn saman á tali
- eins og á gömlu töflunni. Þeir em
hins vegar ekki staddir á veginum
til Emmaus í kyrtlum og með ilskó
á fótum, heldur úti á Tröllenda í
Flatey að því er virðist. Líklega
hefur listamaðurinn viljað færa
gamalt stef nær okkur í tima og
rúmi... Enginn sagði Baltasar fyrir
verkum um það hvemig hann ætfi
að útfæra sina hugmynd, eða
hvaða andlitsfall hann ætti að hafa
á persónum myndarinnar. Ekki
frekar en Jóhannesi Kjarval þegar
hann málaði töflu fyrir austfirska
kirkju, með söfnuð þeirrar kirkju
að hlýða á fjallræðuna með Dyr-
fjöll í baksýn. Ekki ffekar en
mörgum listamönnum öðmm sem
flutt hafa gömul biblíuminni til nú-
tíðar og islenskra staðhátta.“
Frekja
sölumennskunnar
Allt þetta mál verður Eysteini
safnaðarfulltrúa tilefni til að
ávarpa húsbændur blaðakonunnar
sem „hneykslið" smíðaði af öngvu
efni á þessa leið:
„Þeir vita vafalaust hvað þeir
em að gera. Þeirra atvinna er að
selja slúður og óhróður um með-
bræður sína. I þeirri starfsgrein er
ekki spurt um sannleiksgildi held-
ur sölumöguleika, sem em stund-
um svo ósættanlegar andstæður að
hið fyrmefnda verður að víkja.“
Eysteinn G. Gíslason er ekki sá
fyrsti og ekki sá síðasti sem dregur
slíkar ályktanir af blöðum sem
hafa sterka „gula“ slagsíðu eins og
margnefnd Pressa hefur. Og er
þessi Pressa þó ekki eins skelfileg
í sínum „óhróðri“ og systur hennar
í nálægum löndum. Hitt er svo
annað mál, að Pressumönnum
finnst það eftir sólarmerkjum að
dæma ljóður á sínu ráði að þeir
standa enn langt að baki sínum
fyrirmyndum í harðri sölublaða-
mennsku.
„Alminnilegt blað“
Sjálfsmynd blaðs eins og
Pressunnar er reyndar ffóðlegt fyr-
irbæri. Af pistlum ritstjórans má
lesa tölverðan gorgeir: Pressumenn
setja sig mjög á háan hest and-
spænis smærri dagblöðum, Tíman-
um, Þjóðviljanum og Alþýðublað-
inu (sem Pressan hangir þó utan á
eins og kunnugt er). í nýlegum
pistli er ritstjórinn að kvarta yfir
því að hluti af peningum stjóm-
málaflokka renni til þessara blaða
og segir afþví tilefni:
„Styrkurinn rennur til þess að
flokkamir geti skreytt áróður sinn
með teiknimyndasögum og Reut-
er-fféttum.“
í formúlum af þessu tagi er
drjúgur „óhróður" um kollega
þeirra Pressumanna í blaðamanna-
stétt sem við smærri dagblöðin
starfa og hafa mörg ágæt verk unn-
ið. Því vitaskuld er það lygi að
þessi blöð séu eintómur flokks-
áróður (nema þá helst Alþýðublað-
ið vegna smæðar sinnar - og þó
hafa einnig þar verið ýmsar for-
vitnilegar fréttaskýringar). Það er
líka dijúg fólska í garð kolleganna
að láta sem fréttaskýringar þeirra
um innlend og erlend mál eða þá
skrif um menningarmál og annað
sem
Pressan lætur að mestu eiga sig
séu einskis virði vegna þess að
blöð þeirra hafa pólitískan lit. Fyr-
ir nú utan þá fólsku að óska þess
helst að nágrannar í blaðaheimi
gefi upp öndina: Pressuritstjórinn
er einn þeirra sem helst vilja flýta
fyrir því að Tíminn, Þjóðviljinn og
Alþýðublaðið fari á hausinn og þá
væri hægt að stofna nýtt blað:
,3æði Mogginn og DV hefðu gott
af smá samkeppni ffá alminnilegu
blaði.“
Hvað er „alminnilegt blað“ í
munni Pressuritstjórans? Dagblað
sem fylgir hans vikublaðslínum?
Einshverskonar „Daily Horror" á
íslensku? Altént er ljóst að Pressu-
maður er í þeirra hópi (og þeir eni
alltof margir) sem telja að mikil
útbreiðsla blaðs sé sama og gæða-
stimpill. Fáránleg hugmynd og
mundi engum detta hún í hug þeg-
ar skoðaður er blaðaheimur í ná-
grannalöndum. En hér endurtekur
hana hver angurgapinn af öðrum
og sá þætti í meira lagi hugrakkur
sem héldi því ffam blákalt að t.d.
Helgarblað Þjóðviljans sé giska
vandað blað og blað eins og Press-
an ómerkilegur snepill í samari-
burði við það. Og samt - þótt við
segjum sjálf ffá - liggur þetta í
augum uppi.
ÁB.
ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 7. maf 1991
Síða 2