Dagblaðið Vísir - DV - 13.01.1999, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 13. JANÚAR 1999
15
Ný kynslóð á
nýrri öld
„Það gefur augaleið að samfélag sem byggir á misskiptingu, sérhags-
munum og miðstýrðu skömmtunarkerfi virkjar ekki alla til leiks,“ segir
Heimir Már m.a. í greininni.
Á þeim tveimur
árum sem liðin eru frá
því farið var að tala af
alvöru um samfylkingu
félagshyggjufólks hefur
ekki skort úrtölufólk.
Fólk sem fann enda-
lausa fyrirvara á því að
samfylkingin gæti tek-
ist og fann óteljandi
ástæður fyrir því að
hún ætti ekki að takast.
Þrautseigja þeirra sem
engu að síður neituðu
að gefa upp drauminn
um breiðfylkingu fé-
lagshyggjufólks og jafn-
aðarmanna er hins veg-
ar að skila árangri
þessa dagana. Nú erum
við vitni að fæðingu
nýrrar hreyfingar.
í prófkjöri Samfylk-
ingarinnar sem fram fer ldugardag-
inn 30. janúar gefst almenningi
kostur á að velja það fólk sem það
telur að eigi að vera í forsvari fyrir
þá nýju fjöldahreyfingu sem er að
verða til. Hreyflngu frjálslyndis og
víðsýni á öllum sviðum, hreyflngu
jöfnuðar, réttlætis og lýðræðis.
Hreyfing fólksins
Þegar oki kalda stríðsins hefur
verið lyft af félagshyggjufólki og
jafnaðarmönnum getum við loks-
ins sameinast um það sem skiptir
mestu máli í hugsjónum okkar.
Samfylkingu um hreyflng fólksins
gegn sérhagsmunum og miðstýr-
ingaráráttu. Afli
sem beitir sér fyrir
því að einstakling-
urinn njóti sín og
að friðhelgi hans sé
virt. Hreyfingu sem
vill tryggja öllum
félagslegt öryggi og
jafnan aðgang að
menntun og heilsu-
gæslu. Menningin
og hugvitið er elsta
útflutningsvara ís-
lendinga. Löngu
áður en íslendingar
fóru að flytja út fisk
fluttu þeir út bæk-
ur. Undanfarna ára-
tugi hefur allt of
mikið verið einblínt
á milljarðafyrirtæk-
in í atvinnulífi ís-
lendinga. Dæmin
sýna okkur hins vegar að íslensk
tónlist, ritlist, myndlist og kvik-
myndagerð eru fullboðlegar afurð-
ir á alþjóða vettvangi. íslenskir
rithöfundar, kvikmyndagerðar-
menn og tónlist-
armenn og nú
undanfarið hug-
vitsmenn hafa
ekki bara lyft
nafni íslands í
umræðunni í öðr-
um löndum held-
ur beinlínis skap-
að þjóðinni mikl-
ar tekjur. Þetta
hefur gerst þrátt
fyrir lítinn skiln-
ing íslenskra stjórnvalda sem hafa
ekki mótað almenna stefnu í þess-
um málum.
Ófeimnir á sviðinu
Ef íslendingar halda ófeimnir
inn á alþjóða sviðið, án rembings
og fordóma, og kásta af sér þeim
átthagaflötrum sem felast í ein-
angrunarstefnu íhaldsmanna til
hægri og vinstri geta verið spenn-
andi tímar fram undan. Vaxtar-
broddur íslendinga á sviði marg-
miðlunar er í fólki sem nú er á
aldrinum flmmtán til þrjátíu ára.
Þessi kynslóð þrífst daglega í um-
hverfi sem er algerlega hulið þeim
sem eru fastir í íslandi hráefnis-
framleiðslunnar. Þessa kynslóð
þarf að virkja, hún er lykillinn að
velferð okkar í framtíðinni.
Ungt lista- og hugvitsfólk hefur
ekki haft og hefur ekki enn jafnan
aðgang að ráðgjöf og aðstoð og á
við hefðbundin framleiðslufyrir-
tæki. Það er miklu algengara i dag
en nokkru sinni að ungt fólk sé til-
búið að hasla sér völl með forvitni-
legar hugmyndir og jafnvel farið
af stað með þær án þess að hafa
fengið leiðsögn í viðskiptalegri
hlið málsins.
Ungt fólk sem villhefla starfsemi
á Internetinu eða annars staðar og
listamenn sem yilja koma sér á
framfæri utan íslands þurfa að
hafa greiðan aðgang að ráðgjöf og
lánsfé. Það gefur augaleið að samfé-
lag sem byggir á misskiptingu, sér-
hagsmunum og miðstýrðu skömmt-
unarkerfi virkjar ekki alla til leiks.
Þess vegna þarf að kalla nýtt afl til
áhrifa, afl með nútímalega framtíð-
arsýn sem byggir á grunni jöfnuð-
ar og lýðræðis.
Heimir Már Pétursson
Kjallarinn
Heimir Már
Pétursson
frambjóðandi í prófkjöri
samfylkingarinnar
„Ef íslendingar halda ófeimnir
inn á alþjóða sviðið, án rembings
og fordóma, og kasta af sér þeim
átthagafjötrum sem felast í ein-
angrunarstefnu íhaldsmanna til
hægri og vinstri geta verið spenn-
andi tímar fram undan.”
Systir Orwells
Það er kennt í betri skólum að
ekki eigi að nota fyrstu persónu
eintölu í greinaskrifum, en þar
sem það er hinn kvenlegi háttur
þá læt ég einfaldlega vaða og
skrifa um lífsreynslu mína.
Ég mætti galvösk upp í Háskóla
nýlega til að fara í framhaldsnám.
Til þess þarf sérstakt leyfi úr við-
komandi deild (guð einn veit af
hverju). - Þetta leyfi var löngu
fengið með fyrirvara. Að sjálf-
sögðu var fyrirvari á fyrirvaran-
um en það er bara hefðbundið.
Þama gekk ég á milli skrifstofa og
allt átti að vera klappað og klárt.
Á síðasta skráningardegi kem
ég, en ónei. Sérstakur leyfis-snep-
ill þarf að fylgja skráningu, þessar
upplýsingar eru ekki í tölvukerf-
inu. Deildimar eru nefnilega sjálf-
stæðar stofnanir innan stofnunar-
innar þótt allt sé þetta sama stofn-
unin. Það er allt saman gott og
blessað og bar ég engan skaða af
því annan en að tapa nokkrum
hitaeiningum á hlaupum fram og
til baka. En eitthvað er það nú öf-
ugsnúið á tölvuöld að lítið fólk
með litla miða þurfi að hlaupa á
milli tölvutengdra húsa til að
koma upplýsingum til skila. Kerf-
inu okkar er nefnilega mikið í
mun að vera ekki stóri bróðir, þótt
myndavélar á hverju götuhorni
gefi óneitanlega annað í skyn.
Kerfið á tölvuöld
Svo að dæmi sé tekið: Þegar ein-
hver deyr þá er því þinglýst af að-
standendum hjá sýslumanni.
Haldi máður að
þar með sé því
komið til skila
til annarra stofn-
ana í rafrænu
formi er því er
nú aldeilis ekki
að heilsa. Að-
standendur, sem
era yfirleitt enn
þá í- losti og með
tárin í augunum,
þurfa að hlaupa
á milli Pontíusar og POatusar til
að tilkynna að ástvinurinn sé lát-
inn. Annars halda reikningamir
og skattaskýrslan áfram að
streyma inn. Makinn situr skv.
lögum í óskiptu búi og borgar alla
reikninga, það er bara eitthvað
óviðeigandi við það
að látnir séu enn að
borga skatta.
Og verði manni
það nú á að tilkynna
einkareknu sjón-
varpsstöðinni það á
undan hinni þá er
bankað upp á hjá
manni að kvöldlagi
og spurt frekjulega
hvort ekki sé sjón-
varp á heimilinu.
Eru þá ónefndir allir
sölumennirnir sem
hringja stanslaust til
að selja hinum ný-
látna eitthvað alveg
bráðnauðsynlegt. Séu
einhver takmörk fyr-
ir kaupasýkinni þá
era þau hér. Er í al-
vöru ekki hægt að hafa miðlægan
gagnagrunn með svona fréttir?
Stóri bróðir eða systir
Nýverið fór ég í mitt hverfisapó-
tek til að ná i lyfin mín. Mér hafði
láðst að segja lækninum í símann
hvaða skammtastærð ég þyrfti.
Lyflafræðingurinn tilkynnti mér
þennan upplýsingaskort formlega
og bætti síðan við að hann hefði
flett í tölvunni til að athuga hvort
ég hefði komið til þeirra áður sem
og ég hafði. Þannig gat hann fundið
út skammtastærðina. Mikið var
það nú gott að hægt var
að leysa þennan vanda
svona auðveldlega.
En brosið var nokk-
uð frosið því ég hef
skipt við þetta apótek
árum saman og
kannski hef ég ein-
hvern tíma tekið pill-
ur sem ég kæri mig
ekkert um að annað
fólk viti að ég hafi tek-
ið. Hverfislyfiafræð-
ingurinn minn getur
hins vegar, hafi hann
áhuga á, rakið lyfia-
átsævisögu mína og
þar með mína sjúk-
dómasögu í stórum
dráttum. Er nú Bleik
illilega brugðið. Og
bráðlega verður hægt
að komast að því hvort ég sé alkó-
hólisti, geðveik eða hafi fengið
kynsjúkdóm einhvern tíma.
En blessuna’rlega verður því
áfram haldið leyndu hvort ég hafi
tilskilið leyfi til áframhaldandi
náms eða hafi dáið nýverið. Svo að
rétturinn til einkalífs er enn til
staðar þótt eitthvað sé hann und-
arlega staðsettur. Ja, þetta er
kannski ekki stóri bróðir en hvort
þetta er stóra systir sem alltaf er
að skipta sér af einkamálunum
skal ósagt látið.
Ásta Svavarsdóttir
„En blessunarlega verður því
áfram haldið leyndu hvort ég hafi
tilskilið leyfi til áframhaldandi
náms eða hafí dáið nýverið. Svo
að rétturinn til einkalífs er enn til
staðar þótt eitthvað sé hann und-
arlega staðsettur
Kjallarinn
Ásta
Svavarsdóttir
bókmenntafræðingur
1 Með Oj á móti i
Sóknardagar veröi söluvara
Verður að
vera fram-
seljanlegt
„Ég er almennt hlynntur
sóknardagakerfi, einkum í út-
gerð smábáta sem styrkja
dreifðari byggðir landsins. Það
var líka skilningur helstu sér-
fræðinga okk-
ar á dómi
Hæstaréttar
að hafi menn
sóknardaga-
kerfi verði
það að vera
framseljan-
legt með svip-
uðum hætti „
„ , Knstinn H. Gunn-
Og aflamarks- arsson, þingmaöur
kerfið. Framsóknarflokks
Ef við ætl- formaöur sjáv-
. , , : arutvegsnefndar
um að halda Aiþingis.
úti sóknar-
dagakerfi og um leið fara að
ráðum okkar vísustu manna þá
er ekkert val í þessum efnum.
Sóknardagakerfið verður að út-
búa á þann hátt að stofnkostn-
aður þeirra sem vilja komast
inn í kerfið verði sem lægstur.
Það er nauðsynlegt aö menn
geti keypt sér einstaka sóknar-
daga í stað þess til að mynda að
kaupa heilan bát með öllum
réttindum eins og verið hefur
til þessa.
Tilgangurinn S bak við hug-
myndina um framseljanlegt
sóknarkerfi er fyrst og fremst
að auðvelda nýjum aðilum að
koma inn í greinina."
Á eftir
að valda
ólgu í sam-
„Eg er alfarið á móti þvi að
sóknardagar verði framseljan-
legir og þar með söluvara.
Ástæðan er fyrst og fremst sú
að með því fyrirkomulagi er
ríkisstjórnar-
meirihlutinn í
rauninni að
ljúka einka-
væðingu allra
veiðiréttinda
á íslandsmið-
um. Þar með
er allt það
sem kallast
gæti félagslegt
í kerfinu búið
að vera.
Menn geta
vissulega skil-
ið að það sé hægt að versla með
fiskinn í sjónum. Menn geta
hins vegar ekki skiliö hvernig
hægt er aö versla með daga. Þá
munu menn allra síst skilja
sölu sóknardaga þegar þeir fara
að horfa á virði þeirra. Það get-
ur verið allt frá hálfri milljón og
upp í tólf milljónir króna.
Ég er sannfærð um að þetta
fyrirkomulag, framseljanlegir
sóknardagar, á eftir að valda
mikilli ólgu í samfélaginu, og
meiri en við höfum áður þekkt í
fiskveiðistjómunarkerfinu. -aþ
Svanfríöur Jónas-
dóttir, þlngflokkl
jafnaöarmanna og
fulttrúl í sjávarút-
vegsnefnd Alþing-
is.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eöa á Netinu.
Netfang ritstjómar er:
dvritst@centnun.is