Dagblaðið Vísir - DV - 21.09.2000, Blaðsíða 17

16
FIMMTUDAGUR 21. SEPTEMBER 2000
FIMMTUDAGUR 21. SEPTEMBER 2000
25
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoóarritstjóri: Jónas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjörn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
VTsir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Ritsfjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Filmu- og plótugerö: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverö 180 kr. m. vsk„ Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaösins i stafrænu formi og í gagnabönkum án endur^alds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl viö þá eöa fyrir myndbirtingar af þeim.
Vinnuþjálfun nýliða
ábótavant
Nær 60 prósent þeirra sem slösuðust í vinnuslysum á síð-
asta ári voru undir fertugu. Ungt fólk sem slasast í vinnu
er hlutfallslega miklu fleira en nemur fjölda þess á vinnu-
markaði. Þetta kemur fram í nýútkomnu blaði Vinnueftir-
litsins, Vinnuvemd. Meðal slasaðra eru karlar mim fjöl-
mennari en konur og í þeim aldurshópi þar sem vinnuslys
era tíðust, 21 til 30 ára, slasast þrisvar sinnum fLeiri karlar
en konur. Helstu ástæður þessa eru að karlar eru fleiri í
þeim atvinnugreinum þar sem slysahættan er meiri en
einnig skiptir máli að konur eru taldar varfæmari.
Skráð vinnuslys á síðasta ári eru 1304 og þar af sex
dauðaslys. Þróunin er alvarleg, enda kom fram í árs-
skýrslu Vinnueftirlitsins fyrir síðasta ár að vinnuslysum
hefur fjölgað undanfarin ár. Árið 1997 slösuðust 1222 í
vinnuslysum; þar af létust fjórir. Ári síðar voru slysin
1325; þar af tvö dauðaslys. Skráðum vinnuslysum vegna
síðasta árs kann að fjölga því oft berast slysatilkynningar
til Vinnueftirlitsins mörgum mánuðum eða jafnvel 1-2
árum eftir að slys verða. Því má búast við að tölur um
vinnuslys geti farið yfir 1400 á liðnu ári þegar endanlegar
upplýsingar liggja fyrir.
Flestir slösuðust við byggingarvinnu. Fiskiðnaður og
fiskvinnsla fylgja í kjölfarið og þá málmsmíði. í þessum
greinum eru vinnustaðir oft fjölmennir og margir starfs-
menn en hætturnar leynast víða. Það er með öllu ólíðandi
að nær fjórir menn slasist, meira eða minna, í vinnuslys-
um á degi hverjum. Því er forvarnarstarf, fræðsla og þjálf-
un starfsmanna grundvallaratriði.
í Vinnuvernd er bent á að markmið með vinnuverndar-
lögunum sé að koma í veg fyrir slys við vinnu og hindra
að vinna og vinnuskilyrði valdi heilsutjóni. Megináhersla
Vinnueftirlitsins er þvi lögð á forvarnarstarf. Fræðslu-
starfið miðar að því að auka þekkingu starfsmanna og
stjórnenda á vinnustöðum á því sem valdið getur slysum.
En Vinnueftirlitið bendir réttilega á að eitt og sér geti það
ekki náð markmiðum sínum án aðstoðar þeirra sem for-
varnarstarfið er unnið fyrir. Því riður á að starfsmennirn-
ir sjálfir, verkstjórnendur og vinnuveitendur, sýni ábyrgð
i verki og fari eftir settum reglum.
Tölur um vinnuslys benda til þess að pottur sé viða
brotinn i þjálfun nýliða á vinnustöðum. Flest slysin verða
í aldurshópnum 21-30 ára og aldurshópurinn 31^40 ára
fylgir í kjölfarið. Um þriðjungur þeirra sem slasast í
vinnuslysum er á aldrinum 18-30 ára, fólk sem er nýlega
komið á vinnumarkaðinn. Þessar tölur eru sérstakt
áhyggjuefni þar sem yngstu hóparnir eru ekki fjölmenn-
astir á vinnumarkaði. Fræðslu og þjálfun nýliða, einkum
þar sem vinnusvæði og vinnuumhverfi bjóða upp á hætt-
ur, verður því að taka fostum tökum. Ábyrgð hvers ein-
staklings á sjálfum sér og aðgæsla í starfi og rétt vinnu-
brögð eru forsendur árangurs.
Ábyrgð vinnuveitenda og stjórnenda skiptir einnig
sköpum. Vinnueftirlitið ítrekar gildi þjálfunar nýliða og
bendir á að þekking á varúðarráðstöfunum, sem lög og
reglur fela í sér, sé fyrsta skrefið til að draga úr slysum. í
nýlegum dómi vegna vinnuslyss kom fram að vinnuveit-
andinn bar mesta ábyrgð á vinnuaðstæðum á vinnustað
en starfsmaðurinn bar einnig sinn hluta ábyrgðarinnar.
Svo fækka megi slysum við vinnu verða allir sem að
koma að fylgja öryggisreglum og benda á og bæta úr því
sem betur má fara. Það er uggvænlegt, og fráleitt viðun-
andi, að nær fjórir menn slasist að meðaltali í vinnuslys-
um á degi hverjum. Jónas Haraldsson
DV
Skoðun
Pjóðfélag án vandamála?
Mér er í fersku minni að í
vor (31.05.) birti Morgunblaðið
forystugrein undir ofangreindri
fyrirsögn. Þar var spumingar-
merkinu þó sleppt. í greininni
var boðað ....að öll hin stóru
vandamál, sem þjóðin hefur
þurft að takast á við frá lýðveld-
isstofnun, hafa verið að leysast
á tiltölulega skömmum tíma frá
því seint á síöasta áratug...“.
Helst er að sjá að greinarhöf-
undur telji að um endanlegar
lausnir sé að ræða og að varan-
Hjatti Hugason
prófessor
leg samstaða sé fundin í öllum deilu-
málum þjóðarinnar. Raunar undan-
skilur hann átökin um fiskveiði-
stjómunarkerfið. Þó telur hann að
einnig þar sé „tími friðar í nánd“. í
bjartsýni sinni skipar leiðarahöfund-
ur sér í flokk með heimspekingnum
Altungu í Birtingi, hinni frægu
háðsádeilu Voltaires. Hann hélt, sem
kunnugt er, aö hann lifði í hinum
besta heimi allra heima þrátt fýrir að-
skiljanlegar hörmungar sem á honum
og samtíð hans dundu.
Afstætt vandamál
Vissulega er rétt að í okkar heims-
hluta er ekki við neinn
þann vanda að etja er sé
sambærilegur við það
sem gerist þar sem ófrið-
ur, þurrkar, náttúru-
hamfarir eða landlæg fá-
tækt stefnir lífi fólks í
hættu. Fyrir það ber að
þakka. Glansmynd Mbl.
ber þó fyrst og fremst
vott um ákveðna samfé-
lagssýn og bendir auk
þess til þess að Mbl. sé,
þrátt fyrir allt, býsna
mikið flokksmálgagn af gömlum
skóla. Mergurinn málsins er að hug-
takið samfélagslegt vandamál er fyrst
og fremst afstætt líkt og fjöldi annarra
hugtaka sem vísa til félagslegra að-
stæðna eins og t.d. fátækt.
Sé íslenskt samfélag skoðað raun-
særri og gagnrýnni augum en heim-
spekingnum Altungu og leiðarahöf-
undi Mbl. eru gefin, blasa við ýmis fé-
lagsleg úrlausnarefni sem vissulega
verðskulda að kallast vandamál. Og
þar er engin sátt í sjónmáli. Sum þess-
ara vandamála hafa jafnvel skerpst á
liðnu sumri.
í landinu ríkir t.d. launa- og þar
„Þess verður þá jafnframt skammt að bíða að hið til-
tölulega einsleita velferðarsamfélag 20. aldar viki fyrir
stéttskiptu markaðssamfélagi. Það er vandi sem ekki er
sýnilegur frá þeim sjónarhóli sem leiðarahöfundur
Mbl. og heimspekingurinn Altunga hafa valið sér. “
með lífskjaramunur langt umfram það
sem ásættanlegt er. Þessi ójöfnuður
bitnar ekki síst á ýmsum stéttum sem
starfa á vettvangi velferðarmála. Má
þar nefna ófaglærða starfmenn á öldr-
unar- og umönnunarstofnunum sem
dæmi.
Af svipuðum ástæðum hefur heldur
enn ekki tekist, við aldamótin 2000, að
fullmanna íslenska grunnskóla með
faglærðum kennurum. Hvemig sem á
það er litið er hér um svartan ble'tt á
íslensku þekkingarsamfélagi að ræða.
Hillir undir viðbrögð
Margt bendir einnig til að á næstu
íslandssagan undir lögmál
Fiflagangurinn í kringum íslend-
ing, trébát sem á að vera eins og þeir
bátar sem talið er að hafi verið not-
aðir á landnámsöld, virðist engan
endi ætla að taka. Ástæðan er góðar
viötökur sem báturinn hefur fengið
á austurströnd Bandaríkjanna - þar
sem íslendingur er kynntur sem vík-
ingaskip.
Hundtyrkir - víkingar
Þegar ég var í barnaskóla (á árun-
um 1948-1954) var okkur m.a. kennt
að íslendingar væru afkomendur
manna sem hefðu flúið undan ofríki
herkonunga í Skandinavíu - friö-
samra bænda, aðallega af Sunnmæri
í Noregi, sem ekki gátu sætt sig við
Kjallari
að sleikja tæmar á dusil-
mennum sem höfðu verið
dubbuð upp í að vera
kóngur. Þessir „flótta-
menn“ voru greinilega of
miklar liðleskjur til að
berja frá sér (en minni
áhersla var lögð á þann
ræfildóm).
Innrætingunni fylgdi
ávallt það viðhengi að ís-
lendingar hefðu aldrei
verið vikingar, héðan
hefðu aldrei verið gerð út
víkingaskip til að mpla,
ræna og nauðga konum í öðrum
löndum - það hlutverk var eftirlátið
„frændum" okkar í Danmörku og
Noregi (jafnvel Svíum, sem
enginn virtist þekkja að ráði
í þá daga). í framhaldi var
okkur kennt hvílík varmenni
og lýður víkingar hefðu verið
- og til að undirstrika það
var okkur kennt ýmislegt um
heldur illa þokkaða gesti sem
hingað bar að garði - nema
nú hétu þeir „hundtrykir" -
tyrkneskir sjóræningjar.
Leó M.Jónsson
tæknifræöingur
„Auðvitað er lítið talað um fylgdarskipið. En hver veit
nema þessir víkingar hafi haft fylgdarskip - hvem
varðar um það þegar peningar, frœgð og umfjöllun fjöl-
miðla er annars vegar?“
m
Langtímaáætlun
Nú, 50 áram síðar, sé ég að
þeir sem stjórnuðu mennta-
málunum og heilaþvættinu á þeim
tíma unnu samkvæmt langtímaáætl-
un - tyrkneskir sjóræningjar voru
vondir kcillar en víkingar hins vegar
eitthvað sem tengdist menningu for-
feðranna en með ævintýraljóma:
Víkingar voru ekki það sama og
tyrknesk ómenni sem svívirtu fólk.
Það var greinilega verið að búa okk-
ur undir framtíðina!
Og ég og fleiri ólumst upp við þá
sögulegu staðreynd að Islendingar
hefðu aldrei lagst svo lágt að stunda
sömu iðju og hundheiðnir Tyrkjar (og
vikingar) - að herja með vopnum á
saklaust, varnarlaust almúgafólk í
fjarlægum löndum, ræna það aleig-
unni og hneppa í þrældóm. Hvað þá
að nokkur sannur íslendingur myndi
hreykja sér af slíkum verkum.
Markaðurinn hefur áhrif
Og 50 árum síðar er komin upp ný
staða í málinu. Víkingar era „in“
eins og það heitir á máli nútímafólks
sem aðhyllist „markaðinn" sem hiö
nýja goð. Nú er áhugi erlendis fyrir
víkingum - því þeir þykja „smart“;
taka með krafti það sem þá langar í
(en það heitir að kunna að bjarga sér
á nútímamáli). Og allt í einu erum
við, þessir gamlingjar, sem voru
skólaðir upp á gamla úrelta mátann
- en okkur var kennt að íslendingar
hafi aldrei komið nálægt verkum
víkinga - orðnir gamaldags og púkó.
Víkingaskip er smíðað með Meta-
bo-rafmagnshandverkfærum í grenj-
andi hvelli, áhöfn fengin og síðan er
haldið, eins og vfkingamir, yfir Atl-
antshaf til Ameríku (þar sem stóri
markaðurinn er) eins og víkingamir
(sem nú heita íslendingar af hag-
kvæmnisástæðum) héldu. Auðvitað
er lítið talað um fylgdarskipið, en
hver veit nema þessir víkingar hafi
haft fylgdarskip - hvern varðar um
það þegar peningar, frægð og um-
fjöllun fjölmiðla er annars vegar?
íslendingar - víkingar
Og svo tala islenskir sagnfræðing-
ar, með sérstakri fyrirlitningu, um
ýmsar breytingar sem Sovétmönn-
um hafi þótt henta að gera á mann-
kynssögunni á ákveðnu tímabili
vegna þess að hún hafi ekki hentað
marxískum markmiðum?
Hvað á að segja um nýjustu breyt-
inguna á sögu íslendinga, breytingu
sem gerð er með fulltingi utanríkis-
ráðuneytisins, þar sem beinlínis er
gefið í skyn (af hagkvæmnisástæð-
um), að í Bandaríkjunum sé fólki al-
deilis óhætt að setja samasemmerki
á milli íslendinga og víkinga?
Sá grunur læðist að manni að við
íslendingar séum rígmontnir og hé-
gómlegir. Nú finnst mér blasa við að
við séum einnig athyglissjúkir asnar
sem myndu gera hvað sem er fyrir
peninga.
Leó M. Jónsson
ÍBV í bikarúrslitunum?
Óli að byggja gullaldarlið Steingrímur sér um þetta
i „Það er gaman að
fá leik á milli
W' þessara liða, sér-
"BB®* staklega vegna
þess að það er góð-
ur andi á milli þessara félaga
og gott samstarf á milli
stuðningsliðanna.
Okkur var einu sinni boðið af Hafþór pá|sson
IBV t okkar eigin jarðarfor formaður
og var þá ÍBV búið að senda stuðningsmanna
út minningagreinar áður enn félags
leikurinn fór fram. Þá tapaði Skagamanna
ÍBV og mun gera það aftur
núna. ÍA mun vinna þennan leik og manna'
fara með bikarinn upp á Skaga, það
er ekki síst vegna þess að það
er mikill hugur í Skagamönn-
um að standa sig vel og
styðja vel við bakið á Óla og
strákunum.
Ólafur Þórðarsson nýtur
óskoraðs trausts og stuðnings
allra Skagamanna sem þjálf-
ari og mun færa okkur
marga titla á komandi árum.
Þegar litið veröur til baka á
það lið sem Óli er að byggja
upp núna veröur það álitið
sem gullaldarlið Skaga-
r„Þeir halda engu
taki á okkur. Nú
er mál til komið
að breyta þessu
gengi okkar Eyja-
mann gegn Skagamönnum í
bikarúrslitaleikjum.
Við ætlum að taka þennan
leik með glans, Eyjamenn
ætla að fjölmenna á bak við
liðið og styðja vel við bakið á
stráknunum. Það er rosalega
stemning fyrir leiknum, við
fáum að vera í fyrsta sinn í
andyri Laugardalshallar og þurfum
ekki lengur að vera í einhverju flug-
Ragnar Sigur-
jónsson, helstí
og litríkasti
stuðningsmaður
Eyjamanna.
skýli. Nú getum við masserað
saman niður á völl í einni
skrúðgöngu og sungið okkar
stráka í stuð.
Eyjaliðið er bikarlið og liðið
er búið að safna upp dýr-
mætri reynslu á bikarúrslita-
leikjunum á undanfómum
áram og ég er viss um að
strákamir koma fllelfdir til
leiks. Þetta verður mikil bar-
átta en ég treysti alltaf á
Steingrím Jóhannesson,
minn mann og er viss um að
hann skorar og tryggir bikarinn út í
Eyjar í fimmta sinn“.
IA og IBV mætast í bikarúrslitaleik karla í knattspyrnu á Laugardalsvelli á sunnudaginn. Skagamenn hafa unnið báða bikarúrslitaleikina milli þessarra
félaga til þessa og ÍBV sem er að leika sinn fjóröa bikarúrslitaleik á fimm árum stefnir á að bijóta þann múr niður.
árum muni kjaramunurinn í samfé-
laginu birtast í nýrri mynd. Margir
foreldrar munu ekki sætta sig við
þjónustu skóla sem ekki hafa á að
skipa bestu fáanlegu kennuram. Fjöl-
margir sjúklingar munu ekki sætta
sig við sjúkrastofnanir sem ekki
bjóða upp á bestu hugsanlegu um-
önnun. Ýmsir aldraöir eða aðstand-
endur þeirra munu ekki sætta sig
við undirmannaðar stofnanir.
I umræðunni um einkarekna val-
kosti í heilbrigðisþjónustu hillir
raunar þegar undir viðbrögð við
þessum vanda. Þess kann því að vera
skammt að bíða að einkareknir skól-
ar og sjúkrastofnanir standi þeim
opin sem njóta launamunarins í sam-
félaginu. Hinum sem verr eru settir
munu ekki standa neinir slíkir kost-
ir til boða.
Þess verður þá jafnframt skammt
að bíða að hið tiltölulega einsleita
velferðarsamfélag 20. aldar víki fyrir
stéttskiptu markaðssamfélagi. Það er
vandi sem ekki er sýnilegur frá þeim
sjónarhóli sem leiðarahöfundur Mbl.
og heimspekingurinn Altunga hafa
valið sér.
Hjalti Hugason
Ummæli
Eftirlaunafólk á eftir
„Miklar verðhækk-
anir hafa valdið búsifj-
um, sérstaklega meðal
láglaunafólks þ.á m.
margra eldri borgara
og öryrkja, og skerða
viðnámsþrótt og lífs-
gleðina. Tími er kom-
inn til að þessir hópar sameinist til
baráttu gegn frekari skerðingu lífs-
kjara og hefji aðgerðir gegn augljósu
samráði stærstu fyrirtækja um verð-
lagningu á vörum og þjónustu. Að
öllu samanlögðu virðist launafólk á
íslandi, og ekki síst þeir er búa við
lægstu tekjumar, búa við lakari kost
af hendi hins opinbera en félagar
þeirra á hinum Norðurlöndunum."
Ólafur Ólafsson fyrrv. landlæknir
I Mbl. 20. sept.
Eki aka sofandi
„Stundum verða
umferðarslys beinlínis
af því að ökumenn
sofna..Það er vítavert
ef menn leggja
vansvefta í ferð eða
svo þreyttir að viðbúið
megi telja að þeim líði
í brjóst við værðarlegt vélarhljóð í
hlýju og góðu ökumannssætinu..Því
miður er það svo að lögleyfður há-
markshraði íslenskrar umferðar getur
virkað svæfandi. Margir bílar nú til
dags era hannaðir fyrir 110 km jafnan
hraða og sumir meira og þjóðvega-
hraði langt undir því marki er þreyt-
andi og svæfandi."
Siguröur Hreiöar ritstjóri í 4. tbl. Úrvals.
Krónan leitar jafnvægis
„Krónan hefur verið mjög viðkvæm
síðustu daga og hefúr hún veikst
verulega í tiltölulega litlum viðskipt-
um. Krónan virðist vera að leita jafn-
vægis miðað við breyttar efnahagsfor-
sendur, hagvöxtur á næsta ári verður
umtalsvert minni en á síðustu árum
og viðskiptahalli er veruleg-
ur....Áhyggjuefhi er hversu þunnur
markaður er með íslensku krónuna."
Marinó Freyr Sigurjónsson forstööum.
Fjárstýringar Búnaöarbankans,
í Viöskiptabl. 20. sept.
Áskorun dagsins
„Aflamenn vita að
einkavæðing sem lend-
ir í íjárfestingasóun,
okri og fáokun er öll-
um til tjóns.Að nýta
nýju upplýsingatækn-
ina í þágu jöfnuðar er
áskorun dagsins.
Skyndigróði rikisins í uppboðskvóta
gæti snúist í harmleik hjá þjóðarfjöl-
skyldunni ef illa tekst til. Sem allt
stefnir í að verði.“
Stefán Jón Hafstein blm. í
Degi. 20. sept.
Karlar í dómarasætum
Enn gerist það að dómar-
ar Hæstaréttar vekja hörð
viðbrögð almennings og fjöl-
miðla í úrskurði sem tengist
kynferðisbrotamáli. Að
þessu sinni þegar þeir stað-
festa dóm Helga I. Jónssonar
héraðsdómara sem synjar
réttargæslumanni og for-
eldrum 6 ára stúlku í slíku
máli um að skýrslutaka fari
fram í Bamahúsi. Það er
ekkert óeðlilegt þótt almenn-
ingur og fjölmiðlar staldri
við þegar slíkt gerist, dómar
Hæstaréttar eiga helst ekki að særa
réttlætiskennd almennings.
Og þegar það gerist með skömmu
millibili einmitt í kynferðisbrota-
málum þá er ekki nema eðlilegt að
fólk finni þörf til að tjá sig. Hæsti-
réttur hefur undanfariö bæði mildað
dóma héraðsdóms yfir kynferðis-
brotamönnum og jafnvel sýknað
menn sem héraðsdómur hefur þegar
dæmt (sbr. dómur Hæstaréttar nr.
286/1999)
Lögin gegn almenningsálitinu?
í því máli sem nú er til umfjöllun-
ar synjar héraðsdómari beiðni rétt-
argæslumanns barnsins um skýrslu-
töku í Bamahúsi, réttargæslumaður
áfrýjar til Hæstaréttar en Hæstirétt-
ur staðfestir niðurstöðu héraðsdóm-
ara. Hæstaréttardómararnir kveða
upp sinn úrskurð í samræmi við lög
um meðferð opinberra mála sem
heimila héraðsdómara að úrskurða
eins og hann gerði og þannig er það.
Samkvæmt 74. grein laganna er
skýrslutakan á forræði dómara og
um það er ekki deilt, heldur hitt að
dómari fer ekki eftir óskum þeirra
sem gæta eiga hagsmuna
bamsins, þ.e. réttargæslu-
manns og foreldra. Og síð-
an hitt að dómarar Hæsta-
réttar sjá ekki ástæðu til
að hnekkja úrskurði hér-
aðsdómarans.
Spurningin er þessi:
Hvers vegna er ekki farið
eftir óskum réttargæslu-
manns og foreldra barns-
ins? Sérstaklega í ljósi þess
að kunnáttumenn, sem
borið hafa saman aðstöð-
una i Bamahúsi og dóms-
húsi héraðsdóms, hafa komist að
þeirri niðurstöðu að aðstaðan í
Barnahúsinu sé fullkomnari en sú í
dómshúsinu. Það er þetta sem venju-
legt fólk skilur ekki og lítur á sem
óbilgirni dómaranna og jafnvel
merki um einhvers konar valdabar-
áttu.
Og það er almenningi ekki að
skapi ef dómarar Hæstaréttar láta
valdabaráttu og óbilgimi flækjast
fyrir sér í úrskurðum sínum. Það fer
jafnvel enn frekar fyrir brjóstið á
hinum almenna borgara þegar um er
að ræða mál sem tengjast einhverri
viðbjóðslegustu tegund glæpa sem
hægt er að fremja. Verum þess
minnug að fórnarlömb kynferðis-
glæpa gegn bömum líkja þeim við
sálarmorð.
Karlar gegn konum?
Það er staðreynd að einungis lítill
hluti kynferðisbrotamála kemur fyr-
ir dóm. Mörg mál era ekki kærð og
þó mál séu kærð er ekki tryggt að
þau endi fyrir dómi. Þó er ákveðin
krafa uppi í samfélaginu um aö fá
mál af þessu tagi upp á yfirborðið.
Framganga dómaranna í þessu til-
tekna máli hjálpar því miður ekki til
við það. Því erfiðara sem fólki er
gert aö sækja mál af þessu tagi, því
oftar veigrar það sér við að leita rétt-
ar sins. Það getur leitt til áframhald-
andi fjölgunar glæpa og um leij)
fjölgar þeim brotamönnum sem
ganga lausir.
Ég trúi því ekki að dómarar vilji
hafa það á samviskunni að úrskurð-
ir þeirra dragi kjarkinn úr aðstand-
endum barna, sem orðið hafa þolend-
ur kynferðisofbeldis, við það að
sækja sjálfsagðan rétt bamsins. Þess
vegna er svo erfitt að skilja það að
óskir aðstandenda skuli hundsaðar.
Maður kemst heldur ekki hjá því
að leiða hugann að kynjamisréttinu í
Hæstarétti sem fjölmiðlar hafa ný-
verið íjallað um af kappi. Kemur sú
staöreynd málinu við að dómarar
Hæstaréttar eru allir karlar utan
einn? Það er alkunna að yfirgnæf-
andi meirihluti þolenda í kynferðis-
brotamálum eru konur og gerendur
eru í yfirgnæfandi meirihluta mála
karlar.
Atferlisrannsóknir sýna líka ólík
viðbrögð kvenna og karla við frá-
sögnum af kynferðisglæpum. Körl-
um er gjamt að kenna í þeim ásak-
anir á sig þar sem konur aftur á móti
samsama sig fórnarlambinu og
bregðast við samkvæmt því. Það er j
mitt mat að þessar staðreyndir renni i
í sjálfu sér stoðum undir kröfur 1
þeirra sem berjast fyrir jöfnum rétti
karla og kvenna og sýni fram á nauð- ;
syn þess að dómar séu upp kveðnir
af konum til jafns við karla. Fyrr 1
endurspeglar Hæstiréttur ekki sam- |
félagið á sanngjaman hátt.
Kolbrún Halldórsdóttk- j
„Maður kemst heldur ekki hjá því að leiða hugann að kynjamisréttinu í Hæstarétti
sem fjölmiðlar hafa nýverið fjallað um af kappi. Kemur sú staðreynd málinu við afr
dómarar Hæstaréttar eru allir karlar utan einn?“