Dagblaðið Vísir - DV - 02.07.2001, Blaðsíða 13

Dagblaðið Vísir - DV - 02.07.2001, Blaðsíða 13
13 MÁNUDAGUR 2. JÚLÍ 2001 I>V Alræðisvald tímans „Tíminn er trunta“ segir Heidegger á einum stað í bók sinni „Sein und zeit“. Eða var það Egill Ólafsson? Beint eða óbeint er tíminn umfjöliunar- efni allra myndlistarmanna; því í eðli sínu er sérhvert listaverk tilraun til að stööva tímann. Um leið er myndlist- armaðurinn meðvitaður um það að hann getur ekki skap- að meðan hann upplifir held- ur er efniviður hans ævinlega hið liðna, það sem er handan hins sýnilega. Alræðisvald tímans og vanmáttur okkar andspænis honum hafa kveikt af sér mörg stórbrotnustu og angistarfyllstu listaverk sög- unnar. Horfst í augu við tímann Enginn íslenskur myndlist- armaður hefur horfst eins ein- arðlega í augu ofangreindrar „truntu" eins og Gretar Reyn- isson. Raunar má segja að hann sé ofurseldur tímanum, því um margra ára skeið hef- ur nánast öll myndlistarleg viðleitni hans gengið út á meðvitaða tímamælingu. Ár- inu 1997 eyddi hann í að teikna með grafiti á 12 x 12 cm krossviðarplötu upp á hvern dag, blýduftið sem féll til við hverja „teikningu" notaði hann til að nudda á pappírs- örk sem hann lagði yfir andlit sitt; þannig urðu til daglegar - og annars konar - „sjálfs- myndir“ hans. Myndlist Árið 1998 breytti Gretar um aðferð, gerði þá grafitteikn- ingar vikulega á 21 x 21 cm krossviðarplötur, bakaði auk þess eitt brauö fyrir hvem dag ársins. Ári seinna var hann enn á ferðinni, nú með grafítteikningar fyrir hvern mánuð og þar að auki 12 „kaffidagbækur" með samtals 365 síöum meö hringlaga for- um eftir kaffibolla sem lista- maðurinn hafði drukkið á hverjum degi ársins 1999. 55 uppvafin baöhand- klæöi Loks klykkir Gretar út með eins konar hlutgervingu árs- ins 2000: 100 x 100 cm kross- viðarplötu með teikningu „sem myndar endalausa hringi utanum tómið“, svo vitnað sé I Ólaf Gíslason, skrásetjara listamannsins, og 52 uppvöfðum baðhandklæð- um hans. Öll þessi verk eru nú sameinuð undir heitinu 1461 dagur og sett upp í miðrými Kjarvalsstaða í tilefni alda- móta. Fyrsta spumingin sem kem- ur upp í huga manns er raun- ar ofur praktísk: hvort þessi eltingaleikur Gretars við tím- Skírskotun tíl líkklæða Krists „En upp í hugann kemur einnig aldagam- alt myndstef um klút Veróníku, konunnar sem perraði svitann af andliti Jesú á leið upp á Hauskúpuhæð. Og „líkamsþrykk“ Gretars frá árinu 2000, handklæðin 52, hafa einnig klára skirskotun til líkklæöa Krists en varla er til sterkara tákn um fjarveru Guðs úr lífi nútimamannsins heldur en það. “ Osýnileg ásjóna Guðs „/ heild sinni er þetta „vaxtarverk“ (work in progress) Gretars stórbrotin og margræö glíma við helsta viðfangsefni heimspekinga, veru og óveru. Og þá ekki síst „veru i Kristi", ef svo má segja. Því það sem er sérlega merkilegt við hana, burtséð frá íðilfrjórri vitund síkrassandi listamannsins, er hve einarð- lega hún beinist að því aö birta okkur það sem Ólafur Gíslason nefnir „ósýni- lega ásjónu Guðs“. “ ann hafi ekki rænt hann bæði sálarró og tómstundum? Því i þessu stífa prógrammi mátti sjálfsagt ekkert út af bera, kaffi- bollinn varð að fara á sinn stað á pappírinn á hverjum morgni, bannað að henda brauðinu og þvo handklæðin. I heild sinni er þetta „vaxtar- verk“ (work in progress) Gretars stórbrotin og margræð glíma við helsta viðfangsefni heimspek- inga, veru og óveru. Og þá ekki síst „veru í Kristi", ef svo má segja. Því það sem er sérlega merkilegt við hana, burtséð frá íðilfrjórri vitund síkrassandi listamannsins, er hve einarðlega hún beinist að því að birta okkur það sem Ólafur Gíslason nefnir „ósýnilega ásjónu Guðs“. Og þá jafnvel með beinni ívitnun í ritn- inguna. Öðrum þræði er „And- litsnuddið" frá 1997 auövitað af- þrykk af því sem var, ásjónu listamannsins sjálfs, upprifjun gersneydd fortíðarþrá. Fjarvera Guös En upp í hugann kemur einnig aldagamalt myndstef um klút Veróníku, konunnar sem þerraði svitann af andliti Jesú á leið upp á Hauskúpuhæð. Og „líkams- þrykk“ Gretars frá árinu 2000, handklæðin 52, hafa einnig klára skírskotun til líkklæða Krists, en varla er tU sterkara tákn um fjar- veru Guðs úr lifi nútimamanns- ins heldur en það. Brauðin („hold Krists") sem Gretar bakar eru síðan annað áþreifanlegt tákn um fráveru hins geistlega en eins og Ólafur Gíslason segir árétta þau einnig að hvernig sem við skynjum reynslu okkar af því að vera tU í tímanum, „þá erum við að tala urti mælikvarða sem standa utan allrar hefðbundinnar rökhyggju sem miðar að því að hlutgera líf okkar og tilveru sem meðhöndl- anlega „staðreynd““. Aðalsteinn Ingólfsson Snæði stundum kvöldverð á einum minnsta veitingastað Reykjavíkur, austarlega á Lauga- vegi. Smávaxinn eigandi staðarins tekur aUtaf á móti mér með brosi sem nær djúpt inn í sálu hans. Það finnst. Og einlægni hans og aUt lát- bragö til þess faUið að gera mann velkominn. Panta einatt sama réttinn, af því hann er alltaf eins: Góður, yfimáta góður. í fyrstu hafði eigandinn bent með varfærnum fingri á þessa mæru, sem er blanda af grænmeti og núðlum og ofboðlitlu svíni, baðað ljósri og heitri karrísósu. Ég hafði beðið um eitthvað sterkt. Og viti menn: Tungan krumpaðist af kæti. Andlitið stundi af sterkju. Dásemd. Og hæfileg kvöl. Frá fyrsta sinni afréð ég að þetta væri staður- inn minn - austarlega á Laugavegi, einn af þess- um léyndu blettum tilverunnar. Eigandinn aUtaf í sama skapi þá ég kem, tístir litlum hlátri þeg- ar ég panta sama réttinn, aftur og aftur. Alltaf það sama. Hann veit sem er að kúnninn, hversu skrýtinn sem hann er, kann sína för. Svo setur hann taílenskt lag á fóninn, stríðar strokur af bambus og belgjum. Færir mér lifandi öl úr heimalandinu - með ríku stolti. Því næst þegjum við nokkra stund, meðan rétturinn mallar, einir í þessum litla heimi á Laugavegi, langt uppi á heimskringlunni. Horf- um út í veggina sem eru skreyttir blævængjum og drekum og hlustum á fólkið strjúka strengi í öðrum heimsálfum. Sáttir. Kúnninn og þjónn- inn. Ljóshærður og hár, dökkhærður og smár. Þessar stundir eru meiri en margar aðrar. Þær segja ekki margt, en eru þess meira. Sterk- ar, svíða og eru alltaf eins. Og seðja. __________Menning Umsjón: Sigtryggur Magnason tt Von í Suður- Frakklandi Á laugardag var formlega opnuð í Cavalaire í Suöur-Frakklandi sýningin Autour de la lumiére eða Kringum birt- una. Þetta er í annað skiptið sem Cavalaire-borg stendur fyrir sumarsýn- ingu en í þetta skiptið er um að ræða sýn- ingu á útiverkum sem öh hafa eitthvað með ijós, sól eða birtu að gera. Tíu mynd- listarmenn eiga verk á sýningunni og meðal þeirra er Sigurður Árni Sigurðsson. Verkið sem Sigurður Ámi sýnir er end- urgerð á verkinu Von sem var sýnt í til- efni Kristnihátíðar á Þingvöllum í fyrra. Verkiö er dúkur, 8 sinnum 10 metrar að stærð, sem er strekktur lárétt í fimm metra hæö yfir jörðu. í dúkinn hafa verið gerð hringlaga göt sem hleypa sólarljósi í gegn svo ljóspunktur myndast í skuggafleti undir dúknum, eins konar óá- þreifanlegir sólstafir eða geislar sem áhorfandi gengur inn í. Með Sigurði Árna á sýningunni eru Curt Asker, Laurent Baude, Ben, France Cristini, Bertrand Gadenne, Dimitry Or- lac, Eric Orr, Takis og Hap Tivey. Sýning- in stendur til 15. september og sýningar- stjóri er Elisabeth Lavrov. 260 þúsund blaðsíður á Sagnanetinu Mánudaginn 2. júlí kl. 16 verður Sagna- netið opnað umheiminum í Þjóðarbók- hlöðu. Sagnanetið (http://sagnanet.is) er samstarfsverkefni Landsbókasafns Islands - Háskólabókasafns og íslenska Fiske- safnsins við Cornell-háskóla, með aðild Stofnunar Árna Magnússonar á Islandi, en einnig sér Hagfræðistofnun Háskóla ís- lands um einn verkþátt. Verkefnið felst í meginatriðum í þvi að setja íslenskar fornsögur á stafrænt form og gera þær aö- gengilegar um Netið. Þetta er metnaðar- fullt verkefni og óhætt er að fullyrða að það er viðamesta verkefni á sviði staf- rænnar endurgerðar safnefnis sem ráðist hefur verið í hérlendis og þótt víðar væri leitað. I gagnagrunni Sagnanetsins eru nú staf- rænar myndir af um 870 handritum og um 450 bókum, samtals um 360 þúsund blað- síður, og á næstu mánuðum munu um 100 handrit með um 40 þúsund blaðsíðum bæt- ast við. Verkin hafa öll verið nákvæmlega skráð og gert hefur verið mjög gott not- endaviðmót sem býður upp á fjölhæft leit- arforrit og allt sem til þarf til að vinna með efniö um Vefmn. Efniviður Sagnanetsins samanstendur af íslenskum fombókmenntum, m.a. heild- stæðu safni íslendingasagna og -þátta. Einnig er þar nú þegar drjúgur hluti norrænnar goðafræði, biskupasagna, forn- aldarsagna og riddarasagna, auk þess sem mörg handritanna hafa einnig að geyma kvæði, rímur og lausavísur. Þetta efni er geymt í Landsbókasafni íslands - Háskóla- bókasafni (um 171 þús. bls.), Stofnun Árna Magnússonar á íslandi (um 38 þús. bls.) og íslenska Fiske-safninu í Cornell (um 151 þús. bls.). Öll handrit í þessum flokkum, auk prentaðra útgáfna og lærdómsrita um efnið, sem gefin eru út fyrir 1901, verða að- gengileg á þennan hátt. Plata aldarinnar Um þessar mundir gefst tækifæri til aö velja bestu plötu aldarinnar á Vísi.is. Búið er að velja hundrað plötur til þátttöku en lesendum Vísis.is býðst að velja tíu plötur úr þessum hópi. Gunnhildur í Taívan Gunnhildur Einars- dóttir hörpuleikari er nú á tónleikaferðalagi í Taívan með Paul Leen- houst blokkflautuleik- ara. Á föstudag hélt hún tónleika fyrir fúllu húsi í Taipei og fékk hún frábærar móttök- ur. Löngu uppselt var á tónleikana. Á laugardag lék hún í Taichung sem er þriðja stærsta borg Taív- an. Gunnhildur hlaut styrk til fararinnar frá menntamálaráðuneytinu. -SER

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.